Xây dựng chiến lược truyền thông quốc gia về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh một năm sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW, cùng hàng loạt chính sách quan trọng của Quốc hội và Chính phủ để cụ thể hóa Nghị quyết.

Truyền thông nâng cao nhận thức tạo chuyển động xã hội nhằm thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch VUSTA nhấn mạnh, truyền thông đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức và tạo động lực xã hội triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW. Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 193/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia nhằm đẩy mạnh thực thi Nghị quyết 57.

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký Quyết định số 1196/QĐ-TTg ngày 16/6/2025 phê duyệt Chương trình đẩy mạnh truyền thông thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Đây là bước thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ, không chỉ ban hành chương trình hành động mà còn xây dựng một chương trình riêng cho công tác truyền thông.

Chương trình truyền thông đặt mục tiêu xuyên suốt là nâng cao nhận thức xã hội, lan tỏa tư duy đổi mới và thúc đẩy hành động quyết liệt trong toàn hệ thống chính trị - xã hội, làm rõ vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đối với sự phát triển đất nước. Đồng thời, chương trình cũng yêu cầu ngay trong năm 2025, 100% bộ, ngành và địa phương phải xây dựng kế hoạch truyền thông triển khai Nghị quyết.

Trước yêu cầu của Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch VUSTA đề nghị toàn thể các cơ quan báo chí của VUSTA nhanh chóng truyền tải tinh thần Nghị quyết 57 vào đời sống, nhận thức khoa học công nghệ không chỉ là nhiệm vụ riêng của Bộ Khoa học và Công nghệ mà là trách nhiệm của toàn xã hội, ứng dụng và khơi gợi năng lực số.

Truyền thông phải là mũi mở đường, góp phần thay đổi tư duy, thúc đẩy hành động

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến phân tích sâu về vai trò then chốt của truyền thông trong quá trình triển khai Nghị quyết 57.

Theo TS Lê Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam cho rằng, nếu xây dựng chính sách mà thiếu truyền thông đi kèm thì chính sách khó đi vào đời sống, không nhận được góp ý rộng rãi và không tạo ra tác động xã hội như mong muốn.

Để hệ sinh thái khoa học công nghệ phát triển, truyền thông phải tạo ra nhận thức chung, hình thành niềm tin, tạo sự đồng thuận xã hội. Các quốc gia phát triển đã cho thấy truyền thông khoa học công nghệ giúp định hình văn hóa trọng tri thức và đổi mới. Đây là điều Việt Nam đang rất cần để Nghị quyết 57 tạo ra chuyển biến từ tư duy tới hành động.

TS Lê Nghiêm kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng chiến lược truyền thông quốc gia về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; ban hành bộ quy tắc truyền thông cho lĩnh vực này. Đề xuất bố trí kinh phí, cơ chế đặt hàng báo chí thực hiện chuyên mục khoa học có chiều sâu; khuyến khích doanh nghiệp, viện trường chia sẻ dữ liệu nghiên cứu trên nền tảng mở.

Bên cạnh đó, TS. Lê Nghiêm đề nghị ban hành các chính sách về sandbox tài sản số, tăng quyền tự chủ cho các tổ chức khoa học công nghệ, hình thành quỹ đầu tư mồi để thu hút đầu tư tư nhân, đồng thời kiến nghị Bộ Nội vụ bổ sung vị trí việc làm chuyên viên truyền thông trong các cơ quan nhà nước để nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam nhấn mạnh, nếu làm tốt truyền thông Nghị quyết 57, hệ thống VUSTA với hơn 2,3 triệu trí thức sẽ đạt được hiệu quả to lớn.

Truyền thông khoa học công nghệ không chỉ lan tỏa tri thức mà còn tạo hiệu quả kinh tế - xã hội khi thông tin và tri thức được ứng dụng vào dây chuyền sản xuất, phân phối, góp phần tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, các cơ quan truyền thông cần nghiên cứu sâu, làm rõ điểm mới, quan điểm chỉ đạo và mục tiêu của Nghị quyết 57 để truyền thông thường xuyên, liên tục.

Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, trong đó có thể mời các chuyên gia đầu ngành để tạo hiệu ứng xã hội. Đẩy mạnh truyền thông trên các nền tảng trực tuyến - phương thức tiết kiệm, linh hoạt và hiệu quả trong bối cảnh hội ngành thiếu kinh phí. Tăng cường xã hội hóa truyền thông, huy động doanh nghiệp và tổ chức quốc tế hỗ trợ nguồn lực cho hoạt động phổ biến kiến thức.

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, để Nghị quyết 57 thực sự đi vào cuộc sống, truyền thông phải là mũi mở đường, góp phần thay đổi tư duy, thúc đẩy hành động, tạo chuyển động mạnh mẽ trong toàn xã hội. Không chỉ là thông tin, truyền thông khoa học công nghệ cần được tổ chức bài bản, có chiến lược, có nguồn lực và có sự tham gia rộng rãi của cơ quan báo chí, viện trường, doanh nghiệp và đội ngũ trí thức.

Nghị quyết 57 là tầm nhìn lớn cho tương lai phát triển đất nước. Nhưng để tầm nhìn ấy trở thành hiện thực, truyền thông chính sách phải đi trước một bước, trở thành động lực thúc đẩy văn hóa đổi mới sáng tạo lan tỏa trong xã hội. Truyền thông không phải phần “phụ trợ” cho chính sách; truyền thông chính là một phần của chính sách. Khi truyền thông làm tốt vai trò của mình, Nghị quyết sẽ không chỉ được biết đến, mà quan trọng hơn là được hiểu đúng, tin tưởng và thực thi một cách tự nguyện, sáng tạo và hiệu quả trong đời sống./.