Viễn thông công ích - hạt nhân bứt phá trong giảm nghèo
Viễn thông công ích đang kết nối số mở đường phát triển, tạo cơ hội vươn lên cho hàng triệu người dân nghèo vùng sâu vùng xa
Từ những bản làng heo hút đến hải đảo xa xôi, hạ tầng viễn thông công ích đã và đang thay đổi căn bản cách người dân tiếp cận kiến thức, dịch vụ công, thị trường và sinh kế.
Không chỉ là “cây cầu nối Internet”, viễn thông công ích đang trở thành hạt nhân bứt phá, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững trong bối cảnh kinh tế số ngày càng sâu rộng.
Hạ tầng viễn thông công ích: Bước khởi đầu cho giảm nghèo đa chiều
Trong hơn hai thập kỷ, chương trình viễn thông công ích được triển khai như một chính sách lớn nhằm thu hẹp khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn, giữa vùng thuận lợi và vùng khó khăn.
Những thành tựu nổi bật của Chương trình như: hơn 25.000 thôn, bản vùng sâu, vùng xa được phủ sóng di động và Internet; gần 10 triệu người dân hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ dịch vụ viễn thông thiết yếu; hàng nghìn điểm truy cập miễn phí tại trường học, cơ sở y tế, bưu điện - văn hóa xã.
Nhờ đó, người dân tiếp cận được thông tin thị trường, giáo dục trực tuyến, thủ tục hành chính số, cơ hội việc làm mới - các yếu tố trực tiếp tác động đến thu nhập và chất lượng cuộc sống. Viễn thông là “đòn bẩy giảm nghèo” bởi 3 tác động cốt lõi.
Tiếp cận tri thức - rút ngắn khoảng cách giáo dục: Người dân có thể tự học qua video, lớp online; thiếu nhi vùng cao tham gia học từ xa; thầy - trò kết nối qua nền tảng giáo dục số.
Tối ưu sản xuất - kinh doanh: Xem dự báo thời tiết, giá nông sản theo thời gian thực. Tìm đầu ra qua thương mại điện tử.
Kết nối dịch vụ xã hội: Khám chữa bệnh từ xa, cảnh báo thiên tai, đăng ký thủ tục hành chính online…
Mở “cánh cửa tri thức” đến vùng khó khăn
Ở các tỉnh vùng núi như Tuyên Quang, Điện Biên, Lai Châu… việc đặt các trạm phát sóng 4G/5G thông qua chương trình công ích đã giúp trẻ em tiếp cận kho học liệu mở. Nhiều trường học ở thôn bản lần đầu có Internet tốc độ cao, giúp giáo viên soạn bài, dạy học trực tuyến, cập nhật thông tin chuyên môn.
“Không có kết nối, mọi hỗ trợ khác đều trở nên hạn chế. Viễn thông công ích chính là nền tảng của mọi chương trình giảm nghèo đa chiều và chuyển đổi số cộng đồng” - Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ chia sẻ.
Gần đây nhất, người dân vùng chịu thiên tai như miền Trung, Tây Nguyên nhận được cảnh báo lũ ống, sạt lở thông qua tin nhắn và app cảnh báo sớm. Điều này không chỉ cứu người mà còn bảo vệ tài sản, yếu tố quan trọng trong phòng ngừa nghèo đói.
Bên cạnh đó là những tiện ích giúp người dân thoát nghèo nhờ viễn thông công ích như: Nông nghiệp thông minh (ứng dụng dự báo thời tiết, cảnh báo sâu bệnh); Hướng dẫn kỹ thuật qua video, livestream; Thương mại số (bán hàng trên Postmart, Vỏ Sò, Zalo Shop). Quảng bá đặc sản địa phương qua mạng xã hội. Giáo dục - y tế: Học trực tuyến, thi trực tuyến, truy cập kho học liệu. Khám bệnh online, đặt lịch khám, theo dõi hồ sơ sức khỏe. Việc làm - thu nhập: Tìm việc online, học nghề từ xa. Khởi nghiệp số quy mô nhỏ.
Chị Lầu Thị Chênh (Lào Cai) cho biết, từ khi bản tôi có sóng 4G, tôi học được cách trồng nấm qua điện thoại. Bán hàng online, mỗi ngày có đơn. Thu nhập gấp đôi ngày trước. Còn anh Hồ Văn Mến (Quảng Trị) làm du lịch cộng đồng rất phấn khởi: Ngày xưa khách tìm đến rất khó. Giờ tôi đăng hình, làm video giới thiệu. Khách đặt phòng qua mạng. Cả bản có thêm nguồn thu.
TS. Ngô Minh Phong, chuyên gia chính sách công nhận định: Giảm nghèo là thay đổi tư duy, mở rộng cơ hội. Viễn thông công ích giúp người nghèo tiếp cận thông tin và tri thức - nguồn lực quan trọng nhất trong thời đại số.
Đầu tư vì cộng đồng, kiến tạo tương lai
Viễn thông công ích không chỉ là trách nhiệm quản lý, mà còn là nỗ lực của doanh nghiệp viễn thông trong việc đóng góp cho xã hội. Những mô hình đang tạo hiệu quả thực tế có thể kể đến như: Viettel xây dựng hàng nghìn trạm BTS vùng sâu, sử dụng năng lượng mặt trời cho nơi chưa có điện. VNPT cung cấp Internet miễn phí đến nhiều trường học, bệnh viện vùng khó khăn. MobiFone hỗ trợ đường truyền cho điểm truy cập cộng đồng, tăng cường chuyển đổi số nông thôn.
Các doanh nghiệp đều có chung quan điểm: Đầu tư ở vùng nghèo không phải để thu lợi trước mắt. Đó là cách tạo nền tảng để người dân phát triển, từ đó hình thành thị trường bền vững.
The đó các nhóm hỗ trợ then chốt của chương trình viễn thông công ích bao gồm: Phủ sóng di động - Internet tới thôn, bản đặc biệt khó khăn; Hỗ trợ cước dịch vụ viễn thông thiết yếu cho hộ nghèo, cận nghèo; Cung cấp Internet miễn phí cho trường học, trạm y tế; Xây dựng điểm cộng đồng số tại bưu điện - văn hóa xã; Đào tạo kỹ năng số cơ bản cho người dân.
Việc phủ sóng Internet tạo điều kiện để người dân nông thôn, miền núi tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Phát triển kinh tế số cộng đồng, tạo sinh kế mới - nền tảng thoát nghèo bền vững.
Khi có Internet, người dân bắt đầu tham gia mạnh mẽ vào kinh tế số như bán nông sản online, livestream sản phẩm đặc sản địa phương; học cách làm du lịch cộng đồng trên mạng, tham gia sàn thương mại điện tử. Những mô hình này tạo thu nhập ổn định hơn các ngành nghề truyền thống.
Không những vậy, Internet còn giúp trao quyền cho các nhóm yếu thế: Phụ nữ, thanh niên dân tộc thiểu số, người khuyết tật… nhờ học nghề từ xa, tìm việc làm trực tuyến; kinh doanh nhỏ tại nhà qua mạng xã hội.
Viễn thông công ích không chỉ mang lại kết nối mà còn mở đường cho tri thức, sáng tạo và cơ hội phát triển. Ở nơi từng “trắng” thông tin, giờ đây người dân có thể học tập, kinh doanh, làm dịch vụ, tham gia thương mại số. Từ đó, họ tự chủ thoát nghèo, hướng đến phát triển bền vững.
Viễn thông công ích vì vậy đang trở thành hạt nhân bứt phá trong chiến lược giảm nghèo quốc gia, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền./.
