Thúc đẩy chuyển đổi số góp phần để giảm nghèo hiệu quả

Động lực mới trong công tác giảm nghèo bền vững

Giai đoạn 2021-2025 đánh dấu bước chuyển đổi căn bản trong chiến lược giảm nghèo của Việt Nam. Theo Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/1/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, trọng tâm của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững không còn đơn thuần là cấp phát và hỗ trợ tài chính, mà chuyển sang giảm nghèo đa chiều, tạo điều kiện để người dân tự chủ, tự vươn lên.

Điều đó được thể hiện rõ qua tư duy “cho có điều kiện” thay cho “cho không”. Người dân không chỉ được hỗ trợ vật chất mà còn được trang bị kỹ năng, tri thức và cơ hội tiếp cận các dịch vụ công, công nghệ mới, từ đó nâng cao năng lực, ý chí và tinh thần tự lực. Mục tiêu của chương trình không chỉ là thoát nghèo về thu nhập mà còn thoát nghèo về tư tưởng, tạo nguồn nhân lực năng động, sẵn sàng tham gia phát triển kinh tế - xã hội.

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021-2025 đặt mục tiêu giảm 1-1,5% tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm. Chương trình được triển khai thông qua 7 dự án thành phần, trong đó truyền thông và chuyển đổi số là trụ cột quan trọng để lan tỏa chính sách, thay đổi nhận thức và huy động nguồn lực xã hội, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Thực tiễn tại nhiều địa phương cho thấy, công nghệ đang mở ra không gian phát triển mới cho người nghèo, người yếu thế. Người dân vùng sâu, vùng xa có thể tham gia các khóa đào tạo nghề trực tuyến, tiếp cận thông tin thị trường thông qua điện thoại thông minh, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp qua sàn thương mại điện tử. Điều này không chỉ giúp rút ngắn khoảng cách phát triển mà còn tạo điều kiện hình thành các mô hình sản xuất - kinh doanh hiện đại, kết nối trực tiếp với thị trường, nâng cao thu nhập và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng khó khăn.

Bên cạnh đó, các tổ chức xã hội, các hiệp hội nghề nghiệp đã tận dụng các nền tảng số mạng xã hội như Facebook, Zalo để tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hội viên của mình tham gia vào các mô hình kinh tế hiệu quả, tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong trồng trọt, chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình.

Chuyển đổi số đã và đang trở thành giải pháp tối ưu để giải quyết bài toán quản lý nguồn lực và theo dõi đối tượng, góp phần gia tăng tính minh bạch, chính xác trong công tác giảm nghèo cũng như mở ra không gian mới cho công tác giảm nghèo - minh bạch hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Nhưng để công nghệ thật sự trở thành động lực bền vững, yếu tố quyết định vẫn là con người. Công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng chính sách phải dẫn dắt.

Khi hai yếu tố này song hành, công cuộc giảm nghèo mới thật sự bền vững - đúng như tinh thần chỉ đạo của Chính phủ: “Lấy con người làm trung tâm, chuyển đổi số là động lực phát triển”.

Áp dụng chuyển đổi số quảng bá đặc sản địa phương

Trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh, các cấp, các ngành và nhiều địa phương đã chú trọng tạo điều kiện để người dân tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị mới. Các mô hình kinh tế số hộ gia đình, chuyển đổi số hợp tác xã, quảng bá đặc sản địa phương bằng công nghệ AI… đang đem lại nguồn thu nhập ổn định cho hàng ngàn hộ dân.

Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, Hà Nội hiện có hàng trăm sản phẩm nông nghiệp, OCOP được giới thiệu, tiêu thụ trên các sàn TMĐT như: Postmart, Voso, Sendo, Shopee cùng hàng trăm fanpage, tài khoản Facebook, Zalo, TikTok của HTX và nông dân. Trong đó có xấp xỉ 1.300 sản phẩm đã được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, bảo đảm minh bạch thông tin, tạo niềm tin với người tiêu dùng. Không chỉ có vậy, doanh thu bán hàng từ kênh trực tuyến của các sản phẩm nông nghiệp cũng tăng rất nhiều so với cách bán truyền thống trước kia.

Hiện nay, tỉnh Điện Biên có trên dưới 500 sản phẩm được đưa lên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Sendo, Buudien.vn, Voso.vn... Trong đó, 100% sản phẩm OCOP đã có mặt trên nhiều sàn thương mại điện tử. Đây không chỉ là cơ hội để người nông dân và các HTX ở Điện Biên tiếp tục phát huy thế mạnh trong sản phẩm của mình mà còn là tiền đề, cơ sở để khuyến khích bà con nông dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên tích cực duy trì giá trị các sản phẩm nông nghiệp, đặc sản truyền thống; từ đó chủ động hơn trong quá trình canh tác, sản xuất sản phẩm gắn với thế mạnh của địa phương.

Nghị quyết số 57-NQ/TW ban hành ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là định hướng lớn cho việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong mọi lĩnh vực, trong đó có công tác giảm nghèo. Nghị quyết nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, phát huy nội lực, khơi dậy ý chí tự lực tự cường của người dân trong quá trình vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no, hướng tới mục tiêu “Vì một Việt Nam không còn đói nghèo”.

Với sự đầu tư đồng bộ về thể chế, nguồn lực và hạ tầng số, chuyển đổi số được kỳ vọng trở thành động lực quan trọng thúc đẩy giảm nghèo đa chiều, tạo sinh kế bền vững và xây dựng cộng đồng hạnh phúc trong giai đoạn 2026-2030 và những năm tiếp theo./.