Thuận tay trái - lợi thế tự nhiên trong thể thao
Trong một số môn thể thao, các vận động viên thuận tay trái dường như có một lợi thế bẩm sinh.
Người thuận tay trái từ lâu đã gặp nhiều khó khăn trong một thế giới được thiết kế cho người thuận tay phải. Nhưng họ lại chiếm tỷ lệ cao bất thường trong các môn thể thao đối kháng một chọi một như đấu kiếm và quần vợt.
Lời giải thích thông thường cho điều này là do người thuận tay trái quá hiếm (chỉ chiếm khoảng 1/10 dân số), khiến các vận động viên thuận tay phải thiếu kinh nghiệm khi đối đầu với họ. Tuy nhiên, điều đó có lẽ chưa phải là toàn bộ câu chuyện.
TS. Tim Simon tại Đại học Trento (Ý) là một người hâm mộ môn đấu kiếm đã đặt nghi vấn rằng, ngoài yếu tố bất ngờ thì người thuận tay trái có thể sở hữu một lợi thế bẩm sinh nào đó khác.
Trong nghiên cứu cùng các cộng sự được đăng tải trên Tạp chí Royal Society Open Science, đối với một số môn thể thao, điều đó hóa ra là sự thật.
Để kiểm chứng giả thuyết của mình, TS. Tim Simon lập luận rằng: nếu “yếu tố bất ngờ” là lời giải thích duy nhất, thì lợi thế của người thuận tay trái sẽ giảm dần ở cấp độ chuyên nghiệp, nơi các vận động viên đã quá quen với việc đối đầu những đối thủ thuận tay trái.
Ngược lại, nếu một lợi thế bẩm sinh thực sự tồn tại, thì sự khác biệt này có thể còn rõ rệt hơn ở nhóm đỉnh cao.
Để tìm câu trả lời, TS. Tim Simon đã phân tích dữ liệu thi đấu kéo dài hơn một thập kỷ của các vận động viên hàng đầu thế giới trong 4 môn thể thao: cầu lông, bóng bàn, quần vợt và ba loại hình đấu kiếm.
Kết quả là ở các môn đấu kiếm liễu (foil), kiếm ba cạnh (épée) và bóng bàn, tỷ lệ vận động viên thuận tay trái tăng rõ rệt ở nhóm đỉnh cao.
Cụ thể, trong top 200 nam vận động viên đấu kiếm ba cạnh, có 18% là người thuận tay trái, còn ở đấu kiếm liễu là 23%. Nhưng con số này đã tăng lên lần lượt là 28% và 31% khi chỉ xét trong top 100. Tuy nhiên, 3 môn thể thao còn lại không cho thấy hiệu ứng này.
TS. Simon nghi ngờ rằng sự khác biệt nằm ở chỗ kiếm liễu và kiếm ba cạnh đòi hỏi các động tác đâm nhanh và nhỏ. Bóng bàn cũng yêu cầu sự khéo léo tương tự. Ngược lại, đấu kiếm chém (sabre) lại bao gồm các động tác chém rộng hơn, tương tự như trong quần vợt và cầu lông.
Ông đưa ra giả thuyết rằng sự khác biệt này có thể là lý do tại sao người thuận tay trái chiếm ưu thế trong ba môn đầu tiên nhưng không phải ở các môn còn lại.
TS. Simon cho rằng lời giải thích có thể bắt nguồn từ việc người thuận tay trái phụ thuộc nhiều hơn vào bán cầu não phải. Bán cầu não phải đóng vai trò quan trọng hơn trong việc xử lý các tín hiệu thị giác, không gian, thời gian và tạo ra các phản xạ vận động. Điều đó cho thấy các kết nối thần kinh của người thuận tay trái tốt hơn.
Dù lợi thế này có lẽ rất nhỏ, nhưng nó lại mang tính quyết định ở cấp độ đỉnh cao, nơi việc nhanh hơn đối thủ chỉ một tích tắc có thể phân định thắng thua./.
