Số hóa nông sản OCOP - nâng tầm sản xuất, mở rộng thị trường

Nền tảng số - chìa khóa kết nối sản xuất với thị trường

Tỉnh Lâm Đồng nổi tiếng với khí hậu ôn đới cao nguyên, thích hợp trồng các loại nông sản đặc sản như cà phê, rau, quả ôn đới, trà atiso, hạt điều…

Những năm gần đây, Lâm Đồng đã coi chuyển đổi số trong kinh doanh nông sản là một trong những mũi đột phá chiến lược nhằm nâng giá trị sản phẩm, thu hút đầu tư và phát triển bền vững cho vùng nông thôn mới.

Hiện nay, Lâm Đồng có 913 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 821 sản phẩm 3 sao, 85 sản phẩm 4 sao và 7 sản phẩm 5 sao, tạo cơ sở sản phẩm phong phú để đẩy mạnh thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc số.

Trước đây, sản phẩm OCOP chủ yếu tiêu thụ trong tỉnh và các chợ truyền thống, tuy nhiên với sự bùng nổ của TMĐT và các nền tảng số, việc đưa sản phẩm lên sàn số đã trở thành chiến lược phát triển quan trọng. Các nền tảng như Postmart, Shopee, Lazada và các kênh mạng xã hội như Facebook, TikTok đang dần trở thành kênh tiêu thụ chính của nhiều chủ thể OCOP.

Một trong những bước tiến hữu hình của chuyển đổi số tại Lâm Đồng là áp dụng mã QR truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm OCOP, giúp người tiêu dùng ngay lập tức kiểm tra thông tin về xuất xứ, quy trình sản xuất, ngày đóng gói và các tiêu chuẩn an toàn.

Việc này không chỉ nâng cao độ tin cậy của sản phẩm trên thị trường số mà còn tạo điều kiện cho các sản phẩm của Lâm Đồng tiếp cận thị trường xuất khẩu đòi hỏi tiêu chuẩn cao về minh bạch và truy xuất nguồn gốc.

Nhiều đơn vị sản xuất đã áp dụng hệ thống truy xuất điện tử trên bao bì, giúp sản phẩm dễ dàng tương tác với người tiêu dùng hiện đại và nâng cao tính cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại.

Hợp tác xã số và doanh nghiệp tiên phong

Chuyển đổi số giúp mở rộng thị trường không chỉ nằm trên giấy tờ mà đã được thể hiện bằng kết quả cụ thể về thương mại tại các nền tảng trực tuyến. Nhiều đơn vị OCOP đã ghi nhận doanh thu tăng trưởng rõ rệt sau khi tiếp cận kênh số.

Ví dụ, các sản phẩm như hồng sấy dẻo, trà atiso, rau củ sạch, cà phê đặc sản đã bắt đầu xuất hiện trên các sàn TMĐT như Postmart, Voso, Lazada và Shopee, giúp họ không còn phụ thuộc hoàn toàn vào kênh bán truyền thống. Nhờ sự hiện diện số này, khách hàng từ nhiều tỉnh, thành khác nhau có thể đặt mua trực tuyến, góp phần nâng cao doanh thu tại các hợp tác xã và cơ sở sản xuất.

Chính việc tạo gian hàng số và livestream giới thiệu sản phẩm đã giúp nhiều chủ thể OCOP tiếp cận người tiêu dùng trẻ và thị trường ở các thành phố lớn - điều mà trước đây với phương thức truyền thống khó có thể thực hiện. Đây chính là minh chứng cho hiệu quả thực tế của chuyển đổi số trong sản xuất - kinh doanh nông sản miền núi.

Không chỉ có hộ sản xuất nhỏ lẻ, những hợp tác xã, doanh nghiệp mạnh cũng ứng dụng số hóa trong sản xuất và quản lý hoạt động kinh doanh. Một số hợp tác xã đã áp dụng phần mềm quản lý đơn hàng trực tuyến, hệ thống quản lý khách hàng và các công cụ số để xử lý đơn hàng, kết nối logistics và chăm sóc khách hàng hậu mãi.

Chuyển đổi số giúp các hợp tác xã nâng cao hiệu quả quản lý, từ quy trình chăm sóc sản phẩm, phân loại chất lượng đến xử lý đơn đặt hàng trên các nền tảng số. Mỗi bước số hóa này góp phần giảm chi phí vận hành, tăng năng suất lao động và cải thiện chất lượng sản phẩm khi đưa ra thị trường.

Đào tạo kỹ năng số - chìa khóa để mở rộng thương mại số

Số hóa không chỉ là công nghệ; điều quan trọng là nâng cao năng lực con người số tại cơ sở. Tỉnh Lâm Đồng đã phối hợp với các sở, ngành và đối tác tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số cho người sản xuất và chủ thể OCOP, giúp họ làm quen với việc quản lý gian hàng trực tuyến, livestream bán hàng, thiết kế hình ảnh sản phẩm chuẩn SEO và xây dựng thương hiệu số trong môi trường cạnh tranh số.

Những lớp tập huấn này giúp người nông dân hiểu rõ cách tối ưu tiêu đề, mô tả sản phẩm, tạo nội dung hấp dẫn và tương tác với khách hàng trên nền tảng số - vốn là những kỹ năng quan trọng để bán hàng hiệu quả trên TMĐT. Đây cũng là chiến lược thiết yếu để thu hẹp khoảng cách số giữa khu vực nông thôn và đô thị, nhất là với các hộ sản xuất có quy mô nhỏ.

Để tối ưu nguồn lực và mở rộng thị trường, Lâm Đồng đã hợp nhất các sàn TMĐT địa phương với các tỉnh lân cận như Bình Thuận và Đắk Nông; trước sáp nhập, khoảng 250 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đã đăng ký tài khoản và gian hàng trên các nền tảng số của tỉnh, với gần 292 sản phẩm đặc trưng được quảng bá trực tuyến.

Việc này không chỉ tăng khả năng tiếp cận người mua trong nước mà còn hỗ trợ các sản phẩm nông sản và OCOP vươn xa hơn thông qua kết nối thương mại số vùng và liên vùng. Mô hình liên kết số này là hướng đi phù hợp nhằm khai thác sức mạnh dữ liệu và kênh phân phối trực tuyến cùng lúc cho nhiều chủ thể sản xuất và kinh doanh nông nghiệp.

Hướng tới giá trị bền vững và thị trường quốc tế

Mặc dù đã có những bước tiến rõ rệt, Lâm Đồng vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong chuyển đổi số sản xuất.

Phần lớn hộ nông dân và hợp tác xã nhỏ vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận vốn để đầu tư công nghệ, nâng cấp hạ tầng Internet tốc độ cao và xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu số hóa toàn diện. Ngoài ra, kỹ năng số và kiến thức TMĐT của một bộ phận người sản xuất còn hạn chế so với nhu cầu thị trường số hiện nay.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong sản xuất và kinh doanh nông sản không chỉ giúp tăng giá trị sản phẩm OCOP, mở rộng thị trường trong nước, mà còn định hướng sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Một số sản phẩm OCOP của Lâm Đồng như cà phê bột, hạt điều, trà atiso đã bắt đầu tiếp cận các kênh xuất khẩu và thị trường quốc tế nhờ minh bạch nguồn gốc và chất lượng chuẩn hóa.

Đây là bước chuyển mình quan trọng, hướng tới mô hình nông nghiệp hiện đại - kinh tế số - nông thôn mới thông minh, phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp bền vững theo chiến lược quốc gia về chuyển đổi số./.