Nhiều địa phương đẩy mạnh hỗ trợ đào tạo nghề gắn với nhu cầu tuyển dụng thực tế

Đào tạo nghề từ lâu được xem là một trong những giải pháp quan trọng của Chương trình giảm nghèo đa chiều, nhưng chỉ khi gắn với nhu cầu tuyển dụng thực tế thì hiệu quả mới được thể hiện rõ.

Tại nhiều tỉnh, chính quyền địa phương đã chuyển hướng từ đào tạo theo phong trào sang đào tạo dựa trên khảo sát nhu cầu của doanh nghiệp, hợp tác xã và thị trường lao động. Cách tiếp cận này giúp khóa học đi đúng mục tiêu, người học có đầu ra rõ ràng và giảm tình trạng học xong không tìm được việc.

Ngay từ đầu năm, các địa phương đã yêu cầu trung tâm giáo dục nghề nghiệp phối hợp với doanh nghiệp để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp.

Ở nhiều xã thuộc Đồng Tháp và Phú Thọ, cán bộ lao động xuống từng thôn để nắm tình hình lao động nghèo, xác định nghề họ muốn theo học và đánh giá khả năng tiếp nhận kỹ thuật.

Trên cơ sở đó, các lớp nghề được mở theo nhóm nhỏ, tập trung vào những nghề có nhu cầu tuyển dụng cao như sửa chữa máy nông nghiệp, may công nghiệp, kỹ thuật trồng trọt hoặc chế biến nông sản.

Điểm thay đổi rõ nhất trong chính sách đào tạo nghề hiện nay là rút ngắn khoảng cách giữa “người học” và “nhà tuyển dụng”. Các doanh nghiệp được mời tham gia trực tiếp vào giảng dạy, cung cấp thiết bị và hướng dẫn kỹ năng thực hành.

Một số doanh nghiệp tại Phú Thọ cam kết nhận lao động ngay sau khi kết thúc khóa học nếu đạt yêu cầu tay nghề. Với những nhóm theo học nghề nông nghiệp, tổ hợp tác và hợp tác xã đóng vai trò kết nối tiêu thụ sản phẩm để người dân có thu nhập ngay trong quá trình đào tạo.

Thời gian học nghề cũng được điều chỉnh linh hoạt hơn để phù hợp với lịch sinh hoạt của người nghèo. Nhiều lớp được tổ chức buổi tối hoặc vào thời điểm nông nhàn để người dân không phải bỏ công việc chính.

Bên cạnh đó, lớp học quy mô nhỏ từ 20 đến 30 người giúp học viên được hướng dẫn kỹ hơn và tăng khả năng tiếp thu. Chính sự linh hoạt này khiến tỷ lệ tham gia học nghề tăng lên rõ rệt so với trước đây.

Ngoài kỹ năng nghề, các khóa đào tạo còn hướng dẫn kỹ năng mềm như quản lý tài chính hộ gia đình, lập kế hoạch sản xuất và tiếp cận vốn vay ưu đãi. Điều này giúp người dân không chỉ biết làm nghề mà còn biết tổ chức sản xuất, tính toán chi phí và kiểm soát rủi ro. Một số học viên sau khi hoàn thành khóa học đã tự mở cơ sở sửa chữa nhỏ hoặc kinh doanh dịch vụ tại địa phương, tạo việc làm cho bản thân và cả người lao động khác trong thôn.

Sự thay đổi mạnh nhất thể hiện ở thái độ của người học. Trước đây, nhiều lao động nghèo ngại tham gia lớp nghề vì lo không tìm được việc, nhưng khi khóa học gắn chặt với doanh nghiệp và có cam kết tuyển dụng, họ chủ động hơn, tích cực hơn và tự tin hơn sau khóa học.

Ở một số xã vùng sâu, phụ nữ nghèo đã mạnh dạn đăng ký các lớp may công nghiệp để tìm việc tại các nhà máy gần khu vực sinh sống. Những chuyển biến này cho thấy tác động sâu rộng của việc đào tạo nghề có định hướng.

Việc đào tạo nghề gắn với nhu cầu tuyển dụng cũng giúp địa phương giải quyết bài toán thiếu lao động kỹ thuật. Doanh nghiệp có nguồn lao động phù hợp, người nghèo có việc làm ổn định và xã hội được hưởng lợi từ việc giảm tỷ lệ thất nghiệp, tăng thu nhập của hộ gia đình. Đây là mô hình mang lại lợi ích kép, phù hợp với mục tiêu giảm nghèo đa chiều theo hướng bền vững.

Đào tạo nghề chỉ phát huy tác dụng khi người học có cơ hội thực hành. Vì vậy, nhiều tỉnh đã xây dựng điểm thực hành ngay trong thôn bản, tận dụng chuồng trại, vườn cây hoặc xưởng nhỏ của người dân để tổ chức lớp. Cách làm này giúp tiết kiệm chi phí, tạo môi trường học thật - làm thật, và người nghèo không phải đi xa để theo học.

Trong thời gian tới, nhiều địa phương dự kiến tiếp tục mở rộng mô hình đào tạo nghề gắn với nhu cầu thị trường, tăng cường kết nối với doanh nghiệp và theo sát quá trình tìm việc sau đào tạo. Khi nghề được đào tạo đúng hướng và có đầu ra rõ ràng, người nghèo có cơ hội bước vào thị trường lao động với vị thế tốt hơn, tự chủ hơn và thoát nghèo bền vững hơn./.