Nhà chống lũ mở đường cho sinh kế bền vững

Đắk Lắk: “Có lại hy vọng” từ những nền nhà mới

Tại xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk, không khí khẩn trương đang bao trùm thôn Phú Hữu - nơi vừa trải qua trận lũ lịch sử khiến hàng trăm căn nhà bị sập và tốc mái, trong đó 28 căn sập hoàn toàn.

Chiều tối 30/11, gần 100 cán bộ chiến sĩ Quân khu 5 cùng lực lượng tại chỗ vẫn miệt mài dọn dẹp gạch vụn để chuẩn bị khởi công xây nhà mới.

Trận lũ ập đến quá nhanh, cuốn sạch tài sản tích cóp cả đời, nhưng khi thấy bộ đội về dọn móng, được Nhà nước hỗ trợ kinh phí 60 triệu đồng/căn cùng nguồn xã hội hóa, những người dân thở phào nhẹ nhõm vì biết Tết này sẽ lại có mái nhà ấm.

Để bảo đảm an toàn lâu dài, Sở Xây dựng Đắk Lắk đã thiết kế ba mẫu nhà “vượt lũ” với kết cấu bê tông cốt thép chắc chắn, sàn chống lũ nâng cao hơn mốc nước ngập từ 0,2 đến 0,5m.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, đã yêu cầu các lực lượng “dồn lực, thần tốc” nhằm hoàn thành xây mới 684 căn trước ngày 15/1/2026, sớm hơn 15 ngày so với yêu cầu của Thủ tướng.

Nghệ An: Quyết tâm của những xã biên giới

Cùng thời điểm này, tại các xã biên giới Nghệ An như Nhôn Mai, Mỹ Lý, Tương Tương, cuộc chạy đua tái thiết sau lũ cũng đang diễn ra cam go không kém. Đợt lũ tháng 7 cùng các cơn bão liên tiếp đã khiến hàng trăm hộ dân mất nhà cửa, hạ tầng điện đường trường trạm thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.

Tại xã Nhôn Mai, với quyết tâm “để bà con được đón Tết trong chính căn nhà của mình”, chính quyền đã huy động mọi nguồn lực từ Trung ương đến các mạnh thường quân. Đến nay, nhiều hộ dân đã được bàn giao nhà mới, kiên cố và an toàn. Tỉnh cũng đã bố trí 25 tỷ đồng để khẩn trương xây dựng hạ tầng tái định cư cho các hộ dân còn lại.

Một điểm sáng nổi bật là chương trình “40 ngày đêm quyết tâm dựng lại nhà cửa, trường học sau lũ”, phối hợp giữa tỉnh Nghệ An và Bộ Công an.

Tại xã Mỹ Lý, mô hình nhà lắp ghép do Bộ Công an triển khai đã hoàn thiện 35 căn, giúp người dân nhanh chóng ổn định nơi ở. Dù địa hình hiểm trở và thời gian gấp rút, tinh thần “dốc toàn lực” từ lực lượng hỗ trợ đến người dân địa phương đang tạo nên sức bật mạnh mẽ trong giai đoạn tái thiết.

Từ “an cư” đến “sinh kế” - Giải pháp bền vững giảm nghèo đa chiều

Nhìn dưới lăng kính giảm nghèo đa chiều, những nỗ lực tại Đắk Lắk và Nghệ An không chỉ là dựng lại tường, lợp lại mái. Mục tiêu sâu xa hơn là tạo ra nền tảng vững chắc để người dân không tái nghèo khi đối mặt với thiên tai.

Thứ nhất, nhà ở kiên cố theo tiêu chuẩn “3 cứng” và thiết kế chống lũ giúp giải quyết thiếu hụt về chất lượng nhà ở - một yếu tố quan trọng trong các tiêu chí đánh giá nghèo đa chiều. Khi có nơi trú ngụ an toàn, người dân bớt rủi ro mất trắng tài sản, giảm thiểu nguy cơ tái nghèo khi thiên tai ập đến.

Thứ hai, song hành với dựng nhà là phục hồi sinh kế bền vững. Tại xã Nhôn Mai và Mỹ Lý, hàng trăm héc-ta ruộng nương bị vùi lấp đang được khẩn trương cải tạo. Người dân được hỗ trợ khôi phục sản xuất, bảo đảm lương thực tại chỗ và tìm kiếm mô hình sinh kế mới phù hợp với điều kiện tự nhiên.

Thứ ba, việc bố trí thuyền đưa học sinh qua sông đến trường bán trú, khôi phục trường lớp bị hư hại cũng giúp đảm bảo cho trẻ em vùng lũ không bị thiệt thòi cơ hội học tập.

Những đợt mưa lũ lịch sử vừa qua tại miền Trung đã phơi bày một thực tế xót xa: Tài sản tích cóp cả đời của người nghèo có thể bị cuốn trôi chỉ sau một đêm nếu không có một mái nhà kiên cố. Bởi vậy, mỗi căn nhà mới không chỉ là một mái che, mà là điểm tựa giúp người dân giữ vững sinh kế, ổn định tinh thần và bắt đầu hành trình hồi phục sau thiên tai./.