Hà Nội - Từ “xóa nghèo” tới hình mẫu giảm nghèo bền vững

Hà Nội về đích sớm mục tiêu “không còn hộ nghèo”

Trong nhiều năm qua, công tác giảm nghèo tại Hà Nội không chỉ là nhiệm vụ xã hội, mà còn là một chính sách trọng tâm, gắn liền với phát triển bền vững và nâng cao đời sống người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế. Thành phố đã xây dựng một mô hình giảm nghèo toàn diện, kết hợp hỗ trợ trực tiếp, nâng cao năng lực sinh kế, và cải thiện hạ tầng xã hội, trở thành hình mẫu cho các địa phương khác học tập.

Để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, Hà Nội xây dựng chuẩn nghèo riêng, cao hơn khoảng 30% so với chuẩn quốc gia, kết hợp với các nghị quyết, quyết định cụ thể của HĐND và UBND thành phố, bao gồm: Nghị quyết 17/2021/NQ-HĐND; Nghị quyết 09/2021/NQ-HĐND.

Năm 2025, UBND thành phố Hà Nội cũng đã ban hành Quyết định số 801/QĐ-UBND, trong đó đặt mục tiêu không để phát sinh hộ nghèo mới, giảm 2.519 hộ cận nghèo. Công tác giảm nghèo được phân cấp rõ ràng: UBND thành phố giao trách nhiệm cho Sở Nông nghiệp và Môi trường, trực tiếp triển khai tới các xã, phường, đảm bảo thực hiện đúng chỉ tiêu giảm hộ cận nghèo và nâng cao chất lượng sống của người dân.

Thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều chính sách, vừa mang tính hỗ trợ trực tiếp, vừa tạo sinh kế bền vững cho các hộ nghèo và cận nghèo như: trợ cấp hằng tháng cho hộ nghèo, hỗ trợ bảo hiểm y tế và học phí cho con em hộ nghèo, cận nghèo; áp dụng các chương trình tín dụng ưu đãi và đa dạng hóa sinh kế để nâng cao thu nhập bền vững… Nhờ đó, đời sống người dân Thủ đô đã được cải thiện rõ rệt. Thu nhập bình quân tại khu vực nông thôn tăng, trẻ em nghèo được tiếp cận giáo dục và y tế tốt hơn, các hộ gia đình yếu thế có cơ hội vươn lên bền vững.

Đến tháng 12/2024, Hà Nội đã chính thức cán đích mục tiêu “không còn hộ nghèo” trước 1 năm so với kế hoạch giai đoạn 2022 - 2025. Thành phố cũng tiếp tục tập trung giảm hộ cận nghèo và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng nội thành và ngoại thành

Sau ngày 1/7/2025, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Hà Nội có 126/126 xã, phường không còn hộ nghèo, trong đó có 43/126 xã, phường không có hộ nghèo và không có hộ cận nghèo.

Bí quyết thành công: Chính sách đặc thù và cách làm đa chiều

Chuẩn nghèo riêng, phù hợp đô thị

Một trong những yếu tố quan trọng giúp Hà Nội thoát nghèo là việc áp dụng chuẩn nghèo riêng, cao hơn khoảng 30% so với chuẩn quốc gia. Điều này phản ánh đúng mức sống và chi phí sinh hoạt tại đô thị, giúp xác định đối tượng thực sự cần hỗ trợ, đồng thời tăng hiệu quả của các chương trình trợ giúp xã hội. Việc xây dựng chuẩn nghèo riêng kết hợp với các chính sách đặc thù giúp đảm bảo sự linh hoạt, phù hợp với thực tiễn đô thị, đồng thời tạo động lực cho hộ gia đình chủ động thoát nghèo.

Đi kèm với đó là các chính sách đặc thù: Hỗ trợ tài chính hàng tháng cho hộ nghèo/cận nghèo; bảo hiểm y tế; chính sách tín dụng ưu đãi; hỗ trợ học phí cho con em; ưu tiên xây dựng, sửa chữa nhà ở,…

Hỗ trợ toàn diện: Từ y tế, giáo dục, sinh kế tới hạ tầng

Thành phố không chỉ hỗ trợ qua từng gói riêng lẻ mà thực hiện theo cách tiếp cận đa chiều. Theo đó, thành phố đã trợ cấp bảo trợ xã hội hàng tháng cho 3.906 người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thuộc diện bảo trợ xã hội. Mức chuẩn trợ cấp 440.000 đồng. Kinh phí trợ cấp 2.823 triệu đồng/tháng.

Đối với hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở, giai đoạn 2022-2024, thành phố đã hộ trợ cho 3.520 hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ bị ảnh hưởng bởi thiên tai có khó khăn về nhà ở.

Cùng với đó, Hà Nội hỗ trợ bảo hiểm y tế cho hơn 179.000 người thuộc nhóm nghèo, cận nghèo và các hộ có mức sống trung bình làm nông, lâm, ngư nghiệp; hỗ trợ học phí và chi phí học tập cho hơn 8.500 học sinh thuộc hộ nghèo thoát nghèo. Hệ thống y tế cơ sở được củng cố, 100% trạm y tế xã có bác sĩ làm việc; tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 95,25% vào cuối năm 2024.

Với cách làm bài bản, chính sách phù hợp thực tiễn, quản lý chặt chẽ và cách tiếp cận toàn diện, Hà Nội đã trở thành mô hình điển hình cho công tác giảm nghèo bền vững tại các đô thị lớn. Thành công của Hà Nội là minh chứng cho thấy việc kết hợp chính sách, nguồn lực và sự chủ động của cộng đồng có thể tạo ra hiệu quả rõ rệt trong công tác giảm nghèo.

Để duy trì thành quả và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, nhất là các hộ cận nghèo, thành phố tiếp tục triển khai đồng bộ các chính sách đặc thù, nhân rộng mô hình sinh kế hiệu quả và khẩn trương thành lập Ban Chỉ đạo rà soát hộ nghèo, giao rõ trách nhiệm cho từng phòng, ban, cán bộ phụ trách; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền về các chính sách, chương trình giảm nghèo, mô hình sản xuất hiệu quả đa dạng trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng./.