Đưa "chợ làng" lên không gian mạng
Trong chiến lược xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021 - 2025, chuyển đổi số được xác định là giải pháp trọng tâm để tạo nên những miền quê "thông minh". Không còn thụ động chờ thương lái, người nông dân hiện đại đang chủ động đưa "chợ làng" lên không gian mạng, biến thương mại điện tử (TMĐT) thành kênh tiêu thụ chủ lực và bền vững.
Xóa bỏ tư duy "giải cứu" - Hướng tới kinh doanh số chuyên nghiệp
Trước đây, nông sản Việt thường rơi vào điệp khúc "được mùa mất giá" do phụ thuộc hoàn toàn vào kênh phân phối truyền thống và thương lái trung gian. Tuy nhiên, hạ tầng công nghệ thông tin ngày càng hoàn thiện tại khu vực nông thôn đang tạo ra cú hích lớn. Internet về bản, smartphone trên tay, người nông dân bắt đầu tiếp cận và làm chủ "kinh tế số".
Việc đưa nông sản lên các sàn TMĐT (như PostMart, Voso, hay các nền tảng mạng xã hội) hiện nay không còn mang tính phong trào hay giải pháp tình thế "giải cứu" lúc khó khăn. Đó là một chiến lược dài hạn. Tại các xã NTM nâng cao và kiểu mẫu, các hợp tác xã và hộ sản xuất đang dần hình thành tư duy bán hàng hiện đại: từ khâu đóng gói bao bì, xây dựng câu chuyện sản phẩm đến kỹ năng livestream, chốt đơn và chăm sóc khách hàng trực tuyến.
Công nghệ là "giấy thông hành"
Thực tế cho thấy, việc đưa nông sản lên sàn TMĐT không đơn thuần là việc lập một tài khoản bán hàng. Bản chất của quá trình này là sự chuẩn hóa quy trình sản xuất và ứng dụng công nghệ để tạo niềm tin từ xa.
Để trụ vững trên "chợ ảo", nông sản buộc phải minh bạch. Các giải pháp công nghệ như tem truy xuất nguồn gốc (QR Code), nhật ký canh tác điện tử, hay công nghệ Blockchain để xác thực chuỗi cung ứng đang trở thành yêu cầu bắt buộc. Đặc biệt, các sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) đang trở thành "mũi nhọn" tiên phong lên sàn nhờ đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng và an toàn thực phẩm. Công nghệ đã giúp thu hẹp khoảng cách địa lý, đưa đặc sản vùng cao đến bàn ăn của người tiêu dùng đô thị chỉ bằng một cú chạm, với niềm tin được củng cố bằng dữ liệu số.
Thách thức và giải pháp đồng bộ
Dù bức tranh rất sáng, nhưng hành trình "đưa chợ lên mây" vẫn còn nhiều rào cản. Hạ tầng logistics (kho bãi, vận chuyển) tại vùng sâu, vùng xa chưa đồng bộ khiến chi phí vận hành cao; kỹ năng số của phần lớn nông dân vẫn còn hạn chế, chủ yếu dừng lại ở mức độ cơ bản.
Chính vì vậy, nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn tới đặt trọng tâm vào việc đào tạo nguồn nhân lực số tại chỗ. Các hoạt động hỗ trợ cần đi vào chiều sâu: Không chỉ tập huấn kỹ thuật canh tác, mà còn phổ cập kỹ năng số, kỹ năng marketing online; đồng thời kết nối chặt chẽ với các doanh nghiệp bưu chính, vận tải để hoàn thiện mạng lưới giao nhận hàng hóa đến tận thôn, bản.
TMĐT đang làm thay đổi căn bản phương thức sản xuất và tiêu thụ của kinh tế nông thôn. Khi người nông dân làm chủ công nghệ, họ không chỉ nâng cao giá trị nông sản, gia tăng thu nhập mà còn góp phần quan trọng vào việc hiện thực hóa mô hình "nông thôn mới thông minh" - nơi nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh cùng hòa quyện phát triển./.
