Diễn đàn Chính sách đổi mới sáng tạo: Từ kinh nghiệm quốc tế đến gợi mở cho Việt Nam

Trong bối cảnh đổi mới sáng tạo ngày càng trở thành trụ cột của tăng trưởng, Diễn đàn được coi là cầu nối quan trọng giữa hoạch định chính sách và thực tiễn triển khai, hướng tới mục tiêu hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia đồng bộ, hiệu quả.

Không gian đối thoại chính sách và thực tiễn

Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu đưa khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành trụ cột tăng trưởng.

Các phiên thảo luận cho thấy nhu cầu bức thiết về một hành lang pháp lý cởi mở, linh hoạt hơn, nhất là với những lĩnh vực công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn hay công nghệ sinh học.

Các đại biểu đến từ các bộ, ngành nhấn mạnh cần có cơ chế thử nghiệm chính sách, cho phép doanh nghiệp công nghệ được triển khai thí điểm trong khuôn khổ an toàn, từ đó rút kinh nghiệm trước khi nhân rộng.

Bên cạnh đó, một số tham luận tập trung vào việc kết nối nguồn lực giữa viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp. Theo đó, sự gắn kết này không chỉ giúp đưa kết quả nghiên cứu sớm ra thị trường, mà còn mở ra cơ hội đào tạo nhân lực chất lượng cao gắn với nhu cầu thực tế.

Các ý kiến cũng chỉ ra rào cản lớn hiện nay là thủ tục hành chính còn phức tạp, chính sách hỗ trợ vốn và thuế chưa đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho nghiên cứu và phát triển.

Phát biểu khai mạc tại Diễn đàn, Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo Nguyễn Mai Dương khẳng định: Diễn đàn là dịp để báo cáo, trình bày những nội dung cốt lõi, cụ thể hóa hoạt động đổi mới sáng tạo, lấy doanh nghiệp làm trung tâm phát triển hệ sinh thái, tạo cơ hội cho các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp phát huy tiềm năng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Đây cũng là cơ hội để tiếp thu các góp ý, kinh nghiệm thực tiễn nhằm hoàn thiện văn bản hướng dẫn Luật trong thời gian tới.

Từ kinh nghiệm quốc tế, thương mại hóa tài sản trí tuệ và ký kết hợp tác

Trong những tham luận được phát biểu tại Diễn đàn, Viện R&D - Tập đoàn Becamex cũng đã phân tích kinh nghiệm quốc tế, chỉ rõ yêu cầu tất yếu của Việt Nam là nâng cấp vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Việt Nam cần mạnh dạn chuyển dịch từ lắp ráp đơn giản sang các hoạt động nghiên cứu - phát triển, tạo giá trị gia tăng cao hơn - Viện trưởng Viện R&D Becamex Đặng Tân Đức nhấn mạnh.

Mô hình cụm khoa học công nghệ mà Becamex đang triển khai tại Bình Dương được coi là gợi mở quan trọng cho sự phát triển của các trung tâm đổi mới sáng tạo vùng.

Song song với đó, tham luận của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và Công ty CP IP Group cũng đi sâu vào vai trò của doanh nghiệp trong ứng dụng công nghệ và thương mại hóa tài sản trí tuệ.

Doanh nghiệp là lực kéo then chốt để tri thức trở thành của cải, để sáng chế thực sự bước vào đời sống - TS. Ngô Đắc Thuần nhấn mạnh.

Báo cáo cũng dẫn ra hàng loạt minh chứng từ thực tiễn cho thấy, khi doanh nghiệp quản trị tốt tài sản trí tuệ, không chỉ nâng cao lợi thế cạnh tranh mà còn khẳng định được thương hiệu và vị thế trên trường quốc tế.

Đặc biệt, trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra Lễ trao Biên bản ghi nhớ hợp tác về đổi mới sáng tạo giữa các đơn vị trong và ngoài nước. Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) cùng Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) đã ký kết thỏa thuận hợp tác thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực năng lượng sạch.

Cùng với đó, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cũng ký biên bản ghi nhớ với Sở Khoa học và Công nghệ Bắc Ninh, Sở Khoa học và Công nghệ Gia Lai nhằm xây dựng, phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp địa phương.

Ngoài ra, NIC còn ký kết hợp tác với các tập đoàn và doanh nghiệp quốc tế như Konica Minolta và FPT Nhật Bản, tập trung vào các giải pháp số và thương mại hóa công nghệ. Những biên bản hợp tác này được đánh giá sẽ tạo nền tảng quan trọng để hình thành mạng lưới đổi mới sáng tạo rộng khắp, kết nối từ trung ương tới địa phương và vươn ra quốc tế.

Đến gợi mở cho Việt Nam

Từ các góc nhìn được trình bày tại Diễn đàn, có thể thấy, nhà nước kiến tạo chính sách, doanh nghiệp giữ vai trò động lực ứng dụng và thương mại hóa, còn các viện trường cung cấp nền tảng tri thức và nhân lực chất lượng cao. Ba yếu tố này nếu được gắn kết chặt chẽ sẽ giúp phát triển” bền vững cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.

Ở tầm nhìn dài hạn, việc xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo vùng, thúc đẩy mô hình hợp tác công - tư và đẩy mạnh thương mại hóa tài sản trí tuệ sẽ là chìa khóa để Việt Nam không chỉ theo kịp mà còn vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Diễn đàn Chính sách đổi mới sáng tạo truyền đi thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm của Việt Nam trong việc đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành trụ cột tăng trưởng bền vững, mở ra hành trình thực thi những quyết sách lớn, đưa đổi mới sáng tạo trở thành động lực bứt phá trong kỷ nguyên kinh tế tri thức./.