Chuyển đổi số chạm vào di sản: Công thức mới cho du lịch và sinh kế bền vững

Không chỉ nâng cao chất lượng trải nghiệm, công nghệ còn mở ra cơ hội sinh kế mới cho cộng đồng, góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm nghèo bền vững. Thực tiễn tại Cao Bằng và An Giang cho thấy hiệu quả rõ rệt của cách tiếp cận này.

Tại Cao Bằng, nơi sở hữu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non Nước Cao Bằng và kho tàng văn hóa Tày - Nùng phong phú, hạn chế lớn nhất nhiều năm qua là công tác kết nối và quảng bá. Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ đã tạo cú hích quan trọng, giúp di sản đến gần hơn với du khách. Bản đồ số, mã QR tra cứu thông tin, các tour tham quan thông minh hay nền tảng trải nghiệm thực tế ảo đã thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận của người dùng.

Từ năm 2020, lực lượng thanh niên Cao Bằng đã triển khai 8 công trình “Số hóa di tích lịch sử, văn hóa”, áp dụng mã QR tại hàng loạt điểm đến quan trọng như Khu di tích Kim Đồng, Hang Ngườm Mạ hay tuyến trải nghiệm “Một thời hoa lửa” thuộc Công viên địa chất Non Nước Cao Bằng. Việc số hóa này giúp du khách tiếp cận thông tin di sản dễ dàng, đồng thời tăng tính hấp dẫn cho hành trình khám phá.

Hiệu quả thể hiện rõ qua số liệu: Từ đầu năm đến hết tháng 11 năm 2025, Cao Bằng dã đón hơn 2,45 triệu lượt khách, tăng 97,9% so với cùng kỳ 2024 và vượt kế hoạch cả năm. Lượng khách tăng kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của các dịch vụ homestay, ẩm thực, sản phẩm văn hóa bản địa, giúp nhiều hộ dân cải thiện thu nhập ổn định và bền vững.

Nếu Cao Bằng nổi bật ở mảng số hóa di sản, thì An Giang lại khẳng định vai trò tiên phong trong xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh tại Đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh đã đưa vào vận hành Cổng thông tin du lịch thông minh và ứng dụng di động “Check-in An Giang”, tích hợp đầy đủ dữ liệu về điểm đến, cơ sở lưu trú, lữ hành, nhà hàng, dịch vụ y tế - an ninh, cùng bản đồ số và nội dung đa phương tiện như ảnh, video, camera 360 độ.

Điểm đáng chú ý là hệ thống còn được trang bị trợ lý ảo có khả năng phản hồi nhanh các câu hỏi của du khách, đồng thời đề xuất lịch trình tối ưu dựa trên sở thích, thời gian và phương tiện di chuyển.

Không dừng lại ở đó, tỉnh còn ra mắt sản phẩm du lịch VR360 về Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê, giúp người xem “tham quan từ xa”, tạo lợi thế truyền thông trong hành trình xây dựng hồ sơ đề cử Di sản văn hóa thế giới. Đây cũng là công cụ quan trọng để gia tăng mức độ nhận diện và thu hút du khách đến khám phá thực tế trong thời gian tới.

Điểm chung của Cao Bằng và An Giang là cách ứng dụng công nghệ không làm phai nhạt bản sắc, mà trở thành cầu nối thông minh giúp kể lại câu chuyện văn hóa một cách sinh động hơn. Khi di sản được giới thiệu hấp dẫn và dễ tiếp cận, người dân địa phương có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị dịch vụ, mở rộng việc làm và tăng thu nhập.

Thành công của hai địa phương cho thấy công nghệ đang trở thành chìa khóa để tối ưu hóa giá trị di sản và tạo ra mô hình giảm nghèo dựa trên văn hóa - một hướng đi bền vững trong giai đoạn chuyển đổi số quốc gia. Đây cũng là kinh nghiệm đáng để các tỉnh khác tham khảo trong hành trình vừa bảo tồn di sản, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội./.