Bộ giải pháp chuyển đổi số Make in Viet Nam thúc đẩy nông nghiệp thông minh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đứt gãy chuỗi cung ứng và yêu cầu tiêu chuẩn hóa ngày càng siết chặt tại thị trường xuất khẩu, những nền tảng số nội địa được kỳ vọng góp phần nâng cao năng suất, giảm chi phí và hỗ trợ nông dân tiếp cận mô hình sản xuất bền vững.

Thời gian gần đây, một số doanh nghiệp công nghệ số Việt đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng bộ giải pháp nông nghiệp thông minh gồm: Nền tảng giám sát canh tác, hệ thống cảm biến môi trường - dinh dưỡng, bản đồ đất, phần mềm quản lý mùa vụ và công cụ truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn quốc tế. Các giải pháp này được thiết kế theo hướng hoạt động trên dữ liệu thời gian thực, giúp nông dân và hợp tác xã quản lý toàn bộ quy trình sản xuất từ gieo trồng, chăm sóc đến thu hoạch.

Theo các chuyên gia nông nghiệp, bộ giải pháp số còn hỗ trợ hoạt động quản lý mùa vụ, cho phép ghi chép điện tử toàn bộ lịch sử chăm sóc, vật tư sử dụng và ngày thu hoạch. Đây là yêu cầu ngày càng quan trọng khi nhiều thị trường xuất khẩu như EU, Nhật Bản, Mỹ tăng cường chính sách truy xuất nguồn gốc và trách nhiệm giải trình. Khi dữ liệu được ghi nhận và lưu trữ tập trung, sản phẩm dễ dàng đáp ứng yêu cầu kiểm tra và tạo lợi thế khi tham gia chuỗi cung ứng.

Việc ứng dụng bộ giải pháp chuyển đổi số trong nông nghiệp không chỉ hỗ trợ nông dân nâng cao năng suất mà còn mang lại dữ liệu có giá trị cho toàn chuỗi giá trị nông nghiệp. Hệ thống truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn GS1 giúp dễ dàng tiếp cận thị trường xuất khẩu mà không cần bổ sung quá nhiều thủ tục chứng minh chất lượng. Mỗi lô hàng đều có mã định danh, thể hiện rõ nguồn gốc vùng trồng, lịch sử canh tác và tiêu chuẩn vật tư đã sử dụng.

Ở góc độ quản lý, một số địa phương đang kết nối các nền tảng nông nghiệp thông minh với hệ thống quản lý sản xuất nông nghiệp cấp tỉnh. Việc này giúp địa phương có cái nhìn tổng thể về diện tích gieo trồng, sản lượng dự kiến và các khu vực có nguy cơ sâu bệnh cao, từ đó lập kế hoạch hỗ trợ vật tư hoặc thông tin phòng trừ dịch bệnh một cách chủ động. Đối với vùng trồng lớn, dữ liệu còn giúp điều phối hoạt động thu mua, giảm tình trạng “được mùa mất giá” do thông tin thị trường thiếu đồng bộ.

Các doanh nghiệp công nghệ Việt cũng đang mở rộng nền tảng theo hướng tích hợp công cụ phân tích tài chính nông hộ, hỗ trợ người dân tính toán chi phí, doanh thu và lợi nhuận dự kiến theo từng vụ. Những tính năng này được đánh giá là cần thiết giúp nông dân thay đổi tư duy canh tác truyền thống sang quản trị sản xuất dựa trên dữ liệu và hiệu quả kinh tế.

Một số dự án thử nghiệm cho thấy, ứng dụng cảm biến và hệ thống cảnh báo sớm giúp giảm đáng kể lượng nước tưới và phân bón hóa học, qua đó hướng hoạt động canh tác theo hướng nông nghiệp xanh. Đây là yêu cầu then chốt khi nhiều thị trường xuất khẩu đang triển khai chính sách thuế carbon và tiêu chuẩn môi trường khắt khe hơn. Nếu dữ liệu chứng minh được quy trình sản xuất giảm phát thải, sản phẩm sẽ có lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Ở khía cạnh doanh nghiệp chế biến, việc kết nối dữ liệu vùng trồng với nhà máy giúp tối ưu kế hoạch thu mua và sản xuất. Khi nhà máy biết rõ sản lượng dự kiến theo từng thời điểm, có thể chủ động điều chỉnh năng lực vận hành, giảm rủi ro tồn kho hoặc thiếu nguyên liệu bất ngờ. Đây là lợi ích quan trọng trong bối cảnh chuỗi cung ứng nông sản ngày càng gắn chặt với yêu cầu truy xuất nguồn gốc và thời gian giao hàng chính xác.

Việc bộ giải pháp chuyển đổi số Make in Viet Nam được ứng dụng rộng hơn trong nông nghiệp là tín hiệu cho thấy hệ sinh thái công nghệ Việt đang từng bước đi vào thực tiễn sản xuất, không chỉ dừng ở cấp mô hình thí điểm. Khi dữ liệu trở thành nền tảng cho mọi quyết định, nông nghiệp thông minh sẽ không còn là khái niệm xa vời mà trở thành hướng đi tất yếu, góp phần cải thiện năng suất, nâng chất lượng nông sản và mở rộng cơ hội cho sản phẩm Việt trên thị trường quốc tế./.