Bảo đảm nước sạch và vệ sinh để nâng sức khỏe, tăng năng lực lao động cho hộ nghèo

Nước sạch - yếu tố sống còn đối với sức khỏe và năng lực lao động của người nghèo

Ở nhiều vùng nông thôn trước đây, hộ nghèo phải sử dụng nguồn nước chưa qua xử lý từ suối, ao, giếng đào hoặc nước mưa tích trữ. Khi nguồn nước không đảm bảo, nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy, giun sán, bệnh đường ruột và bệnh da liễu tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng lao động của người dân.

Một lao động nghèo bị ốm vì nguồn nước bẩn có thể mất nhiều ngày làm việc, thu nhập bị giảm và gia đình lại dễ rơi vào vòng xoáy nghèo đói.

Nhận thấy điều này, nhiều địa phương đã đặt ưu tiên mở rộng hệ thống cấp nước sạch và cải thiện vệ sinh môi trường như một nhiệm vụ then chốt trong giảm nghèo đa chiều.

Việc đầu tư cho nước sạch không chỉ cải thiện điều kiện sinh hoạt mà còn góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng, giảm chi phí y tế và tăng thời gian tham gia lao động của người dân.

Tại một số xã thuộc Đồng Tháp, mô hình cấp nước sạch tập trung được triển khai từ nguồn hỗ trợ của Nhà nước và sự đóng góp của cộng đồng. Các hộ nghèo được đấu nối miễn phí hoặc hỗ trợ chi phí lắp đặt ban đầu.

Nhờ đó, người dân lần đầu tiên được sử dụng nước sạch ngay tại nhà, thay vì phải gánh từng can nước từ kênh rạch như trước. Việc cải thiện nguồn nước đã giúp giảm đáng kể các bệnh liên quan đến tiêu hóa, đồng thời tiết kiệm thời gian, đặc biệt đối với phụ nữ và trẻ em - những người thường chịu trách nhiệm lấy nước trong gia đình.

Nhiều nơi còn xây dựng bể chứa nước hộ gia đình và hướng dẫn người dân xử lý nước bằng các biện pháp đơn giản. Những buổi truyền thông tại thôn, bản giúp người dân hiểu tầm quan trọng của nước sạch, thay đổi thói quen sử dụng nước và nâng cao nhận thức về vệ sinh. Sự thay đổi này tuy âm thầm nhưng lại có tác động mạnh mẽ đến sức khỏe cộng đồng.

Nước sạch không chỉ liên quan đến sinh hoạt mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực lao động - yếu tố cấu thành thu nhập và khả năng thoát nghèo của hộ gia đình.

Khi người dân khỏe mạnh hơn, họ làm việc hiệu quả hơn, ít phải nghỉ do bệnh tật. Đây là lợi ích lâu dài mà đầu tư nước sạch mang lại cho quá trình giảm nghèo đa chiều.

Vệ sinh môi trường: Điều kiện quan trọng để duy trì sức khỏe và sinh kế bền vững

Bên cạnh nước sạch, vệ sinh môi trường là yếu tố không thể tách rời trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trong nhiều gia đình nghèo, nhà vệ sinh chưa đạt chuẩn hoặc không có nhà vệ sinh kiên cố khiến nguồn nước bị ô nhiễm, gia tăng nguy cơ bệnh tật, đặc biệt ở trẻ em.

Việc xây dựng nhà vệ sinh hợp vệ sinh không chỉ giúp cải thiện môi trường sống mà còn thay đổi thói quen sinh hoạt, tạo nền tảng cho sức khỏe lâu dài.

Ở một số xã thuộc Phú Thọ, chương trình hỗ trợ xây dựng nhà vệ sinh hộ gia đình được triển khai song song với mô hình “thôn vệ sinh sạch đẹp”. Các hộ nghèo được hướng dẫn thiết kế nhà vệ sinh phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu và nguồn nước.

Cán bộ xã trực tiếp xuống từng hộ để giám sát thi công, bảo đảm công trình sử dụng an toàn và đúng tiêu chuẩn. Nhờ đó, tỷ lệ hộ sử dụng nhà vệ sinh đạt chuẩn tăng rõ rệt chỉ trong thời gian ngắn.

Việc cải thiện vệ sinh môi trường còn góp phần giảm gánh nặng bệnh tật, đặc biệt đối với trẻ nhỏ. Ở những hộ không có nhà vệ sinh đạt chuẩn, nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột cao gấp nhiều lần so với mặt bằng chung.

Điều này dẫn đến tình trạng trẻ thường xuyên ốm, giảm khả năng học tập và làm tăng chi phí y tế - một trong những nguyên nhân tác động mạnh đến nghèo đa chiều. Khi môi trường sống được cải thiện, sức khỏe của trẻ em và người lớn đều ổn định hơn, góp phần duy trì thu nhập và giảm nguy cơ tái nghèo.

Nhiều địa phương còn thúc đẩy xây dựng hệ thống thu gom rác thải, cải tạo cống rãnh và tuyên truyền phân loại rác ngay tại hộ gia đình. Những hoạt động này giúp người dân nhận thức rõ mối liên hệ giữa vệ sinh môi trường và sức khỏe, từ đó chủ động hơn trong việc giữ gìn không gian sống của cộng đồng.

Khi ý thức môi trường được nâng cao, các chỉ số vệ sinh trong đánh giá nghèo đa chiều của địa phương cũng được cải thiện rõ rệt.

Điều đáng ghi nhận là nhiều mô hình vệ sinh môi trường đã được gắn với sinh kế của người dân. Một số nơi hướng dẫn hộ nghèo xử lý rác hữu cơ để làm phân bón, phục vụ trồng rau hoặc cây ăn quả ngay tại nhà.

Việc biến rác thải thành nguồn lợi nhỏ không chỉ giảm áp lực môi trường mà còn giúp người dân tiết kiệm chi phí sản xuất. Đây là ví dụ cho thấy cải thiện vệ sinh môi trường có thể tạo ra giá trị kinh tế nếu biết khai thác đúng cách.

Tiếp cận nước sạch và vệ sinh không chỉ là chỉ số trong bộ tiêu chí nghèo đa chiều mà là điều kiện sống tối thiểu của con người. Khi hộ nghèo được sử dụng nước sạch hàng ngày, có nhà vệ sinh kiên cố và môi trường sống an toàn, họ sẽ có sức khỏe tốt hơn, năng lực lao động cao hơn và cơ hội thoát nghèo bền vững hơn.

Đây chính là nền tảng để các địa phương tiếp tục duy trì tốc độ giảm nghèo trong những năm tới, đồng thời nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng./.