Thứ tư, 25/07/2018 00:55
Số 7 năm 20186 - 11Download

Áp dụng phương pháp sinh học phân tử trong phát hiện sớm người mắc bệnh Wilson chưa có triệu chứng lâm sàng và mang gen bệnh

Nguyễn Thị Mai Hương1*, Nguyễn Phạm Anh Hoa2, Nguyễn Thị Phương Mai1, Ngô Mạnh Tiến1, Tạ Thành Văn3, Phan Văn Chi4, Trần Vân Khánh3, Ngô Diễm Ngọc1

*Tác giả liên hệ: Email: nmaihuong@gmail.com

 

1Khoa Di truyền và sinh học phân tử, Bệnh viện Nhi Trung ương (NCH)

2Khoa Gan - mật, NCH

3Trung tâm Nghiên cứu gen - protein, Trường Đại học Y Hà Nội

4Phòng Nghiên cứu hóa sinh - protein, Viện Công nghệ sinh học (IBT), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST)

Ngày nhận bài: 18/05/2018; ngày chuyển phản biện: 22/05/2018; ngày nhận phản biện: 21/06/2018; ngày chấp nhận đăng: 27/06/2018

Tóm tắt:

Bệnh Wilson (WD) là bệnh di truyền lặn, do đột biến gen ATP7B nằm trên nhiễm sắc thể làm rối loạn quá trình chuyển hóa đồng. Đặc điểm lâm sàng của bệnh rất đa dạng và phức tạp nhưng thường gặp nhất là các bệnh gan và tâm thần, thần kinh. Nếu không được phát hiện và điều trị, bệnh nhân (BN) có thể bị tử vong. Nghiên cứu nhằm khảo sát đặc điểm đột biến gen ATP7B trên BN mắc WD ở miền Bắc Việt Nam và áp dụng phương pháp phân tích ADN để chẩn đoán sớm cho các thành viên trong gia đình BN. Trong nghiên cứu này, nhóm BN gồm 43 người mắc WD được giải trình tự trực tiếp 21 exon và vùng intron bao quanh các exon của gen ATP7B để phát hiện đột biến, sau đó các đột biến này sẽ được sàng lọc cho toàn bộ 67 anh, chị, em ruột của BN. Kết quả phát hiện được 18 đột biến khác nhau trên gen ATP7B, tỷ lệ đột biến là 91,9%. Đột biến S105X có tỷ lệ phát hiện cao nhất (34,9%). Các exon thường xảy ra đột biến nhất là exon 2 (40,7%), exon 16 (11,6%), exon 8 (9,3%), intron 14 (7%), exon 18 (5,9%). Trên nhóm anh, chị, em ruột của BN, 4/11 (36,4%) trường hợp được xác định bị đột biến đồng hợp tử hoặc dị hợp tử kép là người mắc WD chưa có triệu chứng lâm sàng và đã được điều trị sớm ngay sau khi được chẩn đoán xác định; 3/11(27,3%) BN đã tử vong; 4/11 (36,4%) BN vẫn đang được theo dõi và điều trị ngoại trú. Kết quả nghiên cứu cho thấy, xét nghiệm di truyền là phương pháp duy nhất để chẩn đoán xác định BN mắc WD chưa có triệu chứng và người bị đột biến gen dị hợp tử.

Từ khóa:

Bệnh Wilson, chẩn đoán sớm, đột biến gen ATP7B, người bệnh chưa có triệu chứng.

Chỉ số phân loại:
3.2

Applying molecular technique in early detection of Wilson asymptomatic patients and carriers

Thi Mai Huong Nguyen1*, Pham Anh Hoa Nguyen2, Thi Phuong Mai Nguyen1, Manh Tien Ngo1, Thanh Van Ta3, Van Chi Phan4,Van Khanh Tran3, Diem Ngoc Ngo1

1Human Genetics Department, Vietnam National Children’s Hospital (NCH)

2Hepatology Department, NCH3Ha Noi Medical University4Institute of Biotechnology (IBT), VAST

Received: 18 May 2018; accepted: 27 June 2018

Abstract:

Wilson’s disease (WD) is an autosomal recessive disorder of the copper metabolism, which is caused by a mutation in the copper-transporting P-type ATPase (ATP7B). The mechanism of this disease is the failure of hepatic excretion of copper to bile, which leads to copper deposits in the liver and other organs. This study aimed to identify Wilson asymptomatic patients and carriers in their families. Forty-three WD patients and their 67 siblings were identified as having ATP7B gene mutations. Genomic DNA was extracted from peripheral blood samples; 21 exons and exon-intron boundaries of the ATP7Bgene were analysed by direct sequencing. We recognised 18 different mutations, accounting for 91.9 %. Mutation S105X was determined to have the highest rate (34.9%) in this study. The hotspot regions of ATP7B were found at exons 2 (40.7%), exon 16 (11.6%), exon 8 (9.3%), intron 14 (7%), and exon 18 (5.9%). Among 11 homozygote/compound heterozygote siblings of the patients with WD, 4 (6%) individuals were determined as asymptomatic by screening mutations of the probands. In conclusion, 18 different mutations were detected. Of this number, mutation S105X is the most prevalent and has been considered as a biomarker that can be used in a rapid detection assay for diagnosis of WD. Exons 2, 8, 16, and 18, and intron 14 should be screened initially for WD patients in Vietnam. Four asymptomatic Wilson patients were identified by screening mutations of proband would be treated soon and so far are healthy. Based on risk profile for WD, genetic testing is also useful for asymptomatic diagnosis and treatment.

Keywords:

Asymptomatic patients, ATP7B gene mutation, early diagnosis, Wilson disease.

Classification number:
3.2
Lượt dowload: 430 Lượt xem: 1105

Đánh giá

X
(Di chuột vào ngôi sao để chọn điểm)