Vinh danh các nhà khoa học trẻ đoạt Giải thưởng Quả cầu vàng năm 2025

Tối 29/10, tại Hà Nội, Trung ương Đoàn phối hợp cùng với Bộ KH&CN đã tổ chức Lễ trao Giải thưởng KHCN Quả cầu vàng cho 10 tài năng trẻ xuất sắc và tôn vinh 20 sinh viên giành được Giải thưởng Nữ sinh KHCN Việt Nam năm 2025.

Hình thành các trung tâm ươm tạo tài năng và đổi mới sáng tạo trẻ

Phát biểu tại buổi Lễ, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh, những nhà khoa học trẻ được vinh danh Giải thưởng KHCN Quả Cầu Vàng năm nay là những người đang góp phần giải quyết những thách thức lớn không chỉ Việt Nam mà của cả nhân loại - từ biến đổi khí hậu, năng lượng sạch, trí tuệ nhân tạo, y học chính xác đến công nghệ vật liệu mới.

Khẳng định Đảng và Nhà nước ta luôn trân trọng trí tuệ, khơi dậy khát vọng cống hiến của đội ngũ trí thức, nhà khoa học và nhân tài Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từ diễn đàn ý nghĩa này, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề nghị các ban, bộ, ngành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể Trung ương cần tập trung rà soát, cập nhật, hoàn thiện thể chế và chính sách đặc thù về phát hiện, tuyển chọn, bồi dưỡng và trọng dụng tài năng trẻ KHCN; xây dựng cơ chế tài chính linh hoạt, ban hành chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng và cơ hội tiếp cận quỹ đổi mới sáng tạo cho các nhóm nghiên cứu trẻ và doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ.

Đánh giá kết quả 22 năm triển khai giải thưởng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ghi nhận và biểu dương Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã thực hiện tốt sứ mệnh phát hiện, bồi dưỡng và tôn vinh tài năng trẻ Việt Nam, góp phần khẳng định vai trò dẫn dắt của tuổi trẻ trong sự nghiệp phát triển đất nước bằng tri thức, KHCN, ĐMST và hội nhập toàn cầu.

Phát biểu tại Lễ trao giải, Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Nguyễn Minh Triết, khẳng định hướng đi của Việt Nam, coi KHCN, ĐMST&CĐS cùng với kinh tế tri thức là động lực tăng trưởng chủ yếu trong giai đoạn tới. Hai giải thưởng có ý nghĩa và sứ mệnh đặc biệt để truyền cảm hứng, tạo môi trường phát hiện, bồi dưỡng và phát huy tài năng trẻ KHCN Việt Nam

Theo tinh thần đó, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh luôn xác định rõ trách nhiệm tiên phong trong hành động hiện thực hóa Nghị quyết 57 bằng những mô hình, sáng kiến cụ thể, nổi bật chính là việc tổ chức và không ngừng nâng tầm chất lượng Giải thưởng KHCN Quả Cầu Vàng và Nữ sinh KHCN Việt Nam.

Các giải thưởng không chỉ tôn vinh các tài năng trẻ, mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái phát triển tài năng trẻ KHCN Việt Nam; kết nối các nhà khoa học trẻ trong và ngoài nước; thúc đẩy các hoạt động giao lưu, học thuật, nghiên cứu liên ngành; tăng cường vai trò dẫn dắt của tổ chức Đoàn - Hội trong việc phát hiện, nuôi dưỡng và hỗ trợ hành trình khởi nghiệp KHCN&ĐMST của thế hệ trẻ.

Tôn vinh các nhà khoa học trẻ tiêu biểu

Theo Ban tổ chức chương trình, năm 2025, Giải thưởng KHCN Quả Cầu Vàng thu hút 96 hồ sơ đăng ký, trong đó 83 hồ sơ hợp lệ, tăng 34% so với năm 2024. Đáng chú ý, có 26 nhà khoa học trẻ Việt Nam đang học tập và làm việc tại các quốc gia có nền khoa học công nghệ phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Pháp, Singapore, Thụy Điển, Anh, Áo, Trung Quốc và Úc.

Sau các vòng đánh giá xét chọn kỹ lưỡng của Hội đồng, 10 nhà khoa học trẻ xuất sắc nhất được vinh danh Giải thưởng KHCN Quả Cầu Vàng năm 2025 thuộc 5 lĩnh vực KHCN chiến lược quốc gia: Công nghệ thông tin, chuyển đổi số và tự động hóa, Công nghệ y - dược, Công nghệ sinh học, Công nghệ môi trường, Công nghệ vật liệu mới.

Giải thưởng Nữ sinh KHCN Việt Nam năm 2025 nhận được 176 hồ sơ, trong đó 130 hồ sơ hợp lệ từ 45 trường đại học, học viện trên toàn quốc, tăng gần 57% so với năm 2024.

20 nữ sinh viên xuất sắc nhất được trao giải ở các lĩnh vực công nghệ thông tin, máy tính, cơ khí, điện - điện tử - viễn thông, vật liệu, môi trường, sinh học ứng dụng và kiến trúc - công trình xây dựng. Nhiều nữ sinh là tác giả các công bố quốc tế Q1, là đảng viên trẻ, cán bộ Đoàn, Hội xuất sắc, tích cực tham gia nghiên cứu khoa học và hoạt động tình nguyện vì cộng đồng.

Các nữ sinh viên khoa học công nghệ là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ nữ trí thức trẻ Việt Nam - trí tuệ, bản lĩnh, tự tin hội nhập trong kỷ nguyên mới.

10 nhà khoa học trẻ xuất sắc đoạt Giải thưởng Quả cầu vàng năm 2025

Trong nhóm công nghệ thông tin - chuyển đổi số và tự động hóa, TS. Lê Duy Dũng (Trường đại học VinUni) gây ấn tượng với công trình tích hợp trí tuệ nhân tạo vào quy trình tổng hợp vật liệu thân thiện môi trường, góp phần giảm phát thải và ô nhiễm trong sản xuất.

TS. Vũ Thái Học (Trường đại học Thủ Dầu Một) nghiên cứu hệ thống đa truy cập không trực giao dựa trên bề mặt phản xạ thông minh, mở hướng ứng dụng trong mạng 5G và internet vạn vật.

TS. Nguyễn Phạm Nhất Thiên Minh (Trường đại học Công nghệ Nanyang, Singapore) tạo dấu ấn với nghiên cứu dung hợp cảm biến đa mô hình cho robot tự hành, mở ra triển vọng phát triển phương tiện thông minh trong đô thị tương lai.

Ở lĩnh vực y - dược, hai nhà khoa học trẻ là TS. Mai Ngọc Xuân Đạt (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) và TS. Lê Quốc Việt (Trường đại học Tôn Đức Thắng) được vinh danh nhờ những công trình hướng tới chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Trong lĩnh vực công nghệ sinh học, TS. Đặng Thị Lệ Hằng (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) nổi bật với công trình phát triển vật liệu y sinh thông minh từ polymer tự nhiên, có khả năng tái tạo mô và hỗ trợ điều trị bệnh lý mạn tính. Nghiên cứu không chỉ mang giá trị ứng dụng trong y học tái tạo mà còn góp phần xây dựng nền tảng đào tạo trong lĩnh vực công nghệ sinh học y sinh.

Hai nhà khoa học lĩnh vực công nghệ môi trường đều là gương mặt đang làm việc tại các cơ sở nghiên cứu hàng đầu thế giới. TS. Phạm Anh Tuấn (Viện Công nghệ Hoàng gia KTH, Thụy Điển) phát triển giải pháp nền móng năng lượng tích hợp, vừa tăng độ ổn định công trình vừa khai thác năng lượng tái tạo tại chỗ, hướng đến hạ tầng bền vững thích ứng khí hậu. Trong khi đó, TS. Trần Ngọc Vĩnh (Đại học Michigan, Mỹ) ứng dụng trí tuệ nhân tạo để dự báo lũ quy mô lục địa, nâng cao độ chính xác và giá trị kinh tế trong công tác cảnh báo thiên tai, đóng góp thiết thực trong bối cảnh thiên tai, lũ lụt ngày càng cực đoan.

Lĩnh vực công nghệ vật liệu mới ghi nhận 2 đại diện xuất sắc: ThS. Nguyễn Bá Mạnh (Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) với nghiên cứu về vật liệu khung cơ kim (MOFs) ứng dụng trong quốc phòng, năng lượng sạch và xử lý môi trường, trong đó một sản phẩm đã được triển khai thực tế tại Lữ đoàn 86, Binh chủng Hóa học.

TS. Nguyễn Văn Tuấn (Học viện Kỹ thuật quân sự) nghiên cứu cụm công trình về màng vật liệu InSb phục vụ chế tạo cảm biến hồng ngoại, mở ra triển vọng ứng dụng dân dụng và quốc phòng.

Mỗi nhà khoa học được vinh danh tại Giải thưởng Quả cầu vàng không chỉ là niềm tự hào cá nhân mà còn là biểu tượng cho khát vọng cống hiến của trí thức trẻ Việt Nam, là minh chứng sống động cho năng lực hội nhập và sáng tạo của thế hệ nhà khoa học mới, dám nghĩ, dám làm, dám vươn tầm quốc tế nhưng luôn hướng về phục vụ Tổ quốc./.