Vai trò tiên phong của Việt Nam trong xây dựng hệ sinh thái 5G - AI bền vững

Việt Nam được đánh giá là quốc gia dẫn đầu khu vực trong việc thử nghiệm ứng dụng 5G kết hợp AI

Tại Hội nghị ASEAN lần thứ 6 về 5G diễn ra chiều 27/10 trong khuôn khổ Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025, các đại biểu tập trung thảo luận vào tầm nhìn toàn cầu và khu vực về 5G kết hợp với AI; giới thiệu những ứng dụng thực tiễn của 5G và AI trong các lĩnh vực như: An toàn công cộng, y tế từ xa, nông nghiệp, giao thông - logistics, công nghiệp 4.0 và đô thị thông minh; xây dựng hệ sinh thái 5G bền vững thông qua đối thoại giữa cơ quan quản lý, chính quyền địa phương và các nhà mạng công nghệ lớn như Viettel, VNPT, Huawei, nhằm định hướng hợp tác và phát triển dài hạn cho khu vực.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Bùi Thế Duy nhấn mạnh, 5G không chỉ là hạ tầng trọng yếu của nền kinh tế số, mà còn là động lực thúc đẩy AI phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghiệp, y tế, giáo dục và bảo vệ môi trường.

“Mối quan hệ bổ trợ hai chiều giữa 5G và AI chính là chìa khóa mở ra hệ sinh thái số thông minh và bền vững, nơi công nghệ phục vụ tốt hơn cho con người và xã hội”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định.

Việt Nam, với năng lực nghiên cứu, sản xuất thiết bị và hạ tầng 5G đang được mở rộng, được đánh giá là một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực trong việc thử nghiệm ứng dụng 5G kết hợp AI.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã liên tục đầu tư cho nghiên cứu, thử nghiệm và thương mại hóa 5G, đồng thời thúc đẩy phát triển năng lực AI quốc gia.

Với sự đồng hành của các đối tác quốc tế và tập đoàn công nghệ hàng đầu như Qualcomm, Ericsson, Nokia, Huawei, Viettel, VNPT và MobiFone, Việt Nam đang từng bước hình thành hệ sinh thái 5G - AI năng động, đổi mới và có tính lan tỏa cao trong ASEAN.

Giai đoạn vàng cho công nghệ kết nối thế hệ mới

Các chuyên gia quốc tế nhận định, giai đoạn 2025 - 2030 sẽ là “thập kỷ vàng” cho công nghệ kết nối thế hệ mới. Sự hội tụ của 5G và AI không chỉ tạo đột phá trong các lĩnh vực như đô thị thông minh, y tế từ xa, sản xuất công nghiệp hay năng lượng sạch, mà còn góp phần giảm tiêu hao năng lượng và phát thải carbon nhờ tối ưu vận hành mạng lưới.

Đại diện Brunei, ông Haji Hairul Azim, Cơ quan Thông tin và Truyền thông (AITI), cho biết nước này đã chính thức thương mại hóa 5G từ tháng 6/2023, đạt 90% vùng dân cư phủ sóng 5G.

Trong khi đó, ông Sroy Kimneng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Tài nguyên Phổ tần, Bộ Bưu chính và Viễn thông Campuchia cho biết, nước này đặt mục tiêu hoàn thiện nền tảng pháp lý và hạ tầng cho triển khai 5G toàn quốc vào năm 2026. Campuchia sẽ ưu tiên ứng dụng 5G cho khu công nghiệp, chính phủ số, nông nghiệp, năng lượng và giáo dục, đồng thời triển khai các dự án thí điểm về IoT, AI, video streaming, tự động hóa và thành phố thông minh.

Bà Nies Purwati, Giám đốc cấp cao phụ trách Quan hệ Chính phủ khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương của Qualcomm cho rằng, 5G đang tiến nhanh sang giai đoạn “5G Advanced”, mở đường cho 6G trong thập kỷ tới. Hệ sinh thái 5G hiện không chỉ dừng ở điện thoại thông minh, mà đã mở rộng sang ô tô tự hành, thiết bị IoT công nghiệp, năng lượng, giáo dục, logistics và y tế. Mạng 5G giúp kết nối hàng tỷ thiết bị với độ trễ cực thấp, trong khi AI lại mang đến khả năng tự học, tự tối ưu và xử lý dữ liệu tại chỗ, giúp tiết kiệm băng thông, giảm chi phí và bảo đảm quyền riêng tư dữ liệu.

Tầm nhìn 6G, theo Qualcomm, sẽ vượt ra khỏi giới hạn kết nối truyền thống để hướng tới “mạng lưới thông minh toàn diện” - nơi con người, vật thể và không gian số tương tác liên tục. 6G sẽ không chỉ nhanh hơn 5G gấp nhiều lần, mà còn tích hợp các yếu tố AI -native (AI được thiết kế ngay trong cấu trúc mạng), cảm biến và truyền thông hợp nhất mạng siêu tin cậy và siêu thấp độ trễ, cùng khả năng định vị chính xác 1- 10 cm.

Các nghiên cứu dài hạn của Qualcomm tập trung vào sáu hướng chính: hiệu quả năng lượng hệ thống, bảo mật lượng tử, thực tế ảo - thực tế tăng cường, robot cộng tác, truyền thông vệ tinh và phổ tần THz cho băng thông siêu rộng. Hãng dự báo đến năm 2030, lưu lượng dữ liệu di động toàn cầu sẽ tăng gấp 4 lần, trong đó AI chiếm hơn 30% tổng lưu lượng mạng diện rộng.

Theo các chuyên gia, ASEAN đang có lợi thế đặc biệt trong quá trình chuyển đổi này, nhờ quy mô dân số trẻ, thị trường số đang phát triển nhanh và sự hợp tác chặt chẽ giữa khu vực với các tập đoàn công nghệ toàn cầu. Việt Nam, với năng lực nghiên cứu, sản xuất thiết bị và hạ tầng 5G đang được mở rộng, được đánh giá là một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực trong việc thử nghiệm ứng dụng 5G kết hợp AI./.