Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức trong giai đoạn hiện nay
Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia đang được đẩy mạnh, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một trong những công nghệ chủ lực, có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình đổi mới hoạt động quản lý nhà nước và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân. Đối với đội ngũ cán bộ, công chức - lực lượng trực tiếp triển khai nhiệm vụ quản lý hành chính và cung cấp dịch vụ công - việc ứng dụng AI không chỉ là yêu cầu tất yếu mà còn là giải pháp quan trọng nhằm xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả.
AI đang mở ra những cơ hội mới trong việc đổi mới phương thức làm việc của cơ quan hành chính. Với khả năng xử lý dữ liệu lớn, tự động hóa quy trình và hỗ trợ ra quyết định, AI giúp giảm thời gian giải quyết công việc, hạn chế sai sót và nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Những ứng dụng như trợ lý ảo, hệ thống phân tích dữ liệu, phần mềm phân loại hồ sơ tự động, chatbot hỗ trợ giải đáp thủ tục hành chính… đang ngày càng phổ biến và chứng minh hiệu quả rõ rệt.
Trong giải quyết thủ tục hành chính, AI giúp đơn giản hóa quy trình, minh bạch hóa thông tin và giảm sự phụ thuộc vào thao tác thủ công. Điều này không chỉ góp phần nâng cao hiệu suất làm việc của công chức mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Bên cạnh đó, AI hỗ trợ công tác chỉ đạo - điều hành qua những báo cáo phân tích chuyên sâu, giúp lãnh đạo cơ quan ra quyết định kịp thời, chính xác và dựa trên dữ liệu.
Yêu cầu mới đối với đội ngũ cán bộ, công chức
Sự xuất hiện của các nền tảng thông minh đặt ra yêu cầu cao hơn đối với đội ngũ cán bộ, công chức. Không chỉ dừng lại ở việc nắm chắc chuyên môn nghiệp vụ truyền thống, công chức cần có năng lực số toàn diện, như: Kỹ năng sử dụng các phần mềm và nền tảng số trong xử lý công việc. Khả năng khai thác và phân tích dữ liệu, phục vụ tham mưu và giải quyết nhiệm vụ. Năng lực vận hành và giám sát các hệ thống AI, bảo đảm kết quả hoạt động đúng quy định, an toàn và minh bạch. Tinh thần đổi mới, thích ứng với công nghệ, sẵn sàng tiếp nhận phương pháp làm việc mới. Ý thức trách nhiệm và đạo đức công vụ trong môi trường số, đặc biệt là trong bảo vệ dữ liệu cá nhân và thông tin công dân.
Những yêu cầu này đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức phải chủ động học tập, nâng cao năng lực, tránh tình trạng “lệ thuộc công nghệ” hoặc thụ động trước sự thay đổi của môi trường làm việc.
Kết quả đạt được trong quá trình ứng dụng AI vào hoạt động công vụ
Thời gian qua, nhiều cơ quan đã triển khai các giải pháp ứng dụng AI vào công tác điều hành và phục vụ nhân dân. Một số kết quả nổi bật gồm:
Hệ thống chatbot hỗ trợ hướng dẫn thủ tục hành chính giúp giảm đáng kể lượng câu hỏi trực tiếp tại bộ phận “một cửa”.
Các phần mềm phân tích dữ liệu đã hỗ trợ cơ quan hành chính dự báo nhu cầu dịch vụ công, đánh giá mức độ hài lòng của người dân và giám sát tiến độ xử lý hồ sơ.
Công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) được áp dụng để phân loại văn bản, hỗ trợ soạn thảo, tra cứu và tổng hợp thông tin.
Một số địa phương thí điểm sử dụng AI để đánh giá chất lượng công chức thông qua dữ liệu giải quyết công việc, từ đó tăng tính khách quan trong đánh giá công vụ.
Ban đầu, việc triển khai còn gặp khó khăn về hạ tầng, trình độ tin học và thói quen của công chức, nhưng hiệu quả mang lại cho thấy việc ứng dụng AI là hướng đi đúng đắn, phù hợp xu thế phát triển chung.
Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn những tồn tại cần được quan tâm: Một bộ phận cán bộ, công chức còn hạn chế trong kỹ năng số, chưa tự tin khi sử dụng AI. Nội dung đào tạo về AI còn chưa đồng bộ, chủ yếu tập trung vào kỹ năng cơ bản, chưa đi sâu vào phân tích dữ liệu hoặc vận hành hệ thống thông minh. Hạ tầng công nghệ thông tin tại một số đơn vị còn thiếu đồng bộ; việc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan chưa thông suốt, gây khó khăn cho AI trong khai thác dữ liệu. Tâm lý e ngại sự thay thế của công nghệ khiến một số công chức chưa mạnh dạn áp dụng phương thức làm việc mới. Cơ chế bảo đảm an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân khi sử dụng AI cần tiếp tục được hoàn thiện.
Những hạn chế này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành nhằm bảo đảm AI được ứng dụng đúng, trúng và hiệu quả.
Giải pháp thúc đẩy ứng dụng AI trong hoạt động của cán bộ, công chức
Để nâng cao hiệu quả ứng dụng AI trong công vụ, cần tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp sau:
Một là, hoàn thiện khung thể chế liên quan đến ứng dụng AI, đặc biệt trong quản lý dữ liệu, bảo mật thông tin và trách nhiệm giải trình của công chức khi sử dụng hệ thống AI.
Hai là, xây dựng và chuẩn hóa khung năng lực số dành cho cán bộ, công chức; trong đó nêu rõ yêu cầu về kỹ năng dữ liệu, vận hành hệ thống AI và đạo đức số.
Ba là, đổi mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng theo hướng gắn lý thuyết với thực hành; tăng cường mô phỏng, học trực tuyến và các khóa huấn luyện thực tế về phân tích dữ liệu, nhận diện rủi ro AI, giám sát thuật toán và các công cụ công vụ thông minh.
Bốn là, đầu tư đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin, bảo đảm các hệ thống AI hoạt động ổn định, an toàn; mở rộng kết nối giữa các cơ sở dữ liệu để AI phát huy giá trị trong hỗ trợ ra quyết định.
Năm là, xây dựng văn hóa công vụ số, khuyến khích tinh thần đổi mới, sáng tạo; coi việc sử dụng các công cụ số và AI là tiêu chí đánh giá quan trọng trong thi đua và xếp loại công chức.
Ứng dụng AI vào hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức là bước tiến quan trọng trong tiến trình xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp và phục vụ nhân dân. Khi được triển khai đúng hướng, AI sẽ trở thành công cụ đắc lực, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính và tạo tiền đề cho phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Đội ngũ cán bộ, công chức cần chủ động tiếp cận công nghệ mới, nâng cao năng lực số và tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, góp phần xây dựng nền hành chính “liêm chính - sáng tạo - hành động - phục vụ”, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới./.
