Tuyên truyền Luật Dữ liệu cá nhân - kinh nghiệm từ chiến dịch truyền thông
Việc Luật Dữ liệu cá nhân có hiệu lực đánh dấu bước tiến quan trọng trong bảo vệ quyền riêng tư và an toàn thông tin của công dân. Nhưng để luật thực sự đi vào đời sống, công tác truyền thông phải đi trước một bước - vừa giải thích, vừa định hướng nhận thức xã hội về trách nhiệm sử dụng dữ liệu trong kỷ nguyên số.
Truyền thông - cầu nối giúp người dân hiểu và tuân thủ pháp luật về dữ liệu
Trong bối cảnh công nghệ số phát triển nhanh, dữ liệu cá nhân trở thành tài nguyên đặc biệt, gắn liền với quyền công dân và chủ quyền số của quốc gia.
Quốc hội ban hành Luật Dữ liệu cá nhân là bước đi tất yếu để bảo đảm trật tự pháp lý cho hoạt động thu thập, xử lý và chia sẻ dữ liệu trong môi trường mạng. Tuy nhiên, như mọi đạo luật mới, thách thức lớn nhất không nằm ở văn bản, mà ở nhận thức và hành vi của người sử dụng.
Chính vì vậy, công tác tuyên truyền Luật Dữ liệu cá nhân không thể chỉ dừng ở việc công bố văn bản, mà phải trở thành một chiến dịch truyền thông toàn diện.
Mục tiêu không chỉ là “đưa luật đến người dân”, mà còn giúp người dân hiểu vì sao phải bảo vệ dữ liệu, quyền gì được bảo đảm và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc sử dụng thông tin của người khác.
Trong thời gian qua, nhiều cơ quan quản lý đã chủ động triển khai các chương trình truyền thông song hành với quá trình xây dựng văn bản hướng dẫn.
Thông tin về phạm vi điều chỉnh, quy định xử phạt, quyền của chủ thể dữ liệu được truyền tải qua nhiều hình thức: Phóng sự, infographics, talkshow, video ngắn và nền tảng mạng xã hội. Hình thức này giúp nội dung pháp luật khô khan trở nên dễ tiếp cận, đặc biệt với nhóm người trẻ và doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ.
Quan trọng hơn, truyền thông Luật Dữ liệu cá nhân đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội về khái niệm “dữ liệu riêng tư”. Từ chỗ xem việc chia sẻ thông tin cá nhân là bình thường, nhiều người nay đã ý thức hơn trong việc bảo vệ dữ liệu, kiểm soát quyền truy cập, và cẩn trọng trước những ứng dụng thu thập thông tin không rõ ràng.
Đây là hiệu quả trực tiếp và đáng ghi nhận của truyền thông chính sách khi thông tin không chỉ được truyền đạt, mà được chuyển hóa thành hành động.
Bài học từ chiến dịch truyền thông: Minh bạch, nhất quán và có trọng tâm
Thành công của chiến dịch tuyên truyền Luật Dữ liệu cá nhân mang lại nhiều bài học quý giá cho công tác truyền thông chính sách nói chung. Trước hết, đó là tính minh bạch trong thông tin. Người dân chỉ tin khi họ được tiếp cận nội dung Luật một cách rõ ràng, không mập mờ và được giải thích bằng ngôn ngữ phổ thông. Việc mở cổng thông tin, đăng tải tài liệu hỏi - đáp, cung cấp ví dụ minh họa thực tế là cách để công chúng hiểu đúng và chủ động tuân thủ.
Bên cạnh đó, tính nhất quán trong thông điệp cũng đóng vai trò quan trọng. Mọi cơ quan, tổ chức, báo chí và doanh nghiệp đều phải truyền tải cùng một tinh thần: bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là hành vi văn minh, thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau trong xã hội số. Sự đồng bộ này giúp thông tin không bị sai lệch, tránh gây hoang mang hoặc hiểu nhầm trong quá trình thực thi.
Một điểm đáng chú ý là chiến dịch đã xác định đúng đối tượng trọng tâm. Với người dân, truyền thông tập trung vào quyền và nghĩa vụ cơ bản. Với doanh nghiệp, trọng tâm là hướng dẫn tuân thủ quy định bảo mật, xử lý vi phạm và lưu trữ dữ liệu. Với giới báo chí, nhấn mạnh trách nhiệm khi khai thác, công bố thông tin cá nhân trong tác nghiệp. Cách phân tầng này giúp thông điệp chính sách đi trúng và hiệu quả, thay vì dàn trải.
Từ kinh nghiệm thực tiễn có thể thấy rằng, truyền thông chính sách chỉ phát huy khi đi kèm với cơ chế phản hồi. Cổng góp ý trực tuyến, đường dây nóng hoặc phần hỏi - đáp trong hội nghị phổ biến pháp luật đã giúp người dân và doanh nghiệp giải tỏa vướng mắc ngay trong quá trình thực hiện. Đây là điểm mới cần nhân rộng trong các chiến dịch truyền thông chính sách khác - biến truyền thông thành diễn đàn tương tác, không phải con đường một chiều.
Xây dựng văn hóa dữ liệu - nền tảng cho Chính phủ số minh bạch
Truyền thông Luật Dữ liệu cá nhân không chỉ nhằm bảo đảm tuân thủ, mà còn hướng tới hình thành “văn hóa dữ liệu” trong xã hội - nơi mọi người biết sử dụng thông tin có trách nhiệm, tôn trọng quyền riêng tư và bảo vệ lợi ích cộng đồng. Khi mỗi cá nhân nhận thức được rằng dữ liệu của mình là tài sản, họ sẽ chủ động hơn trong việc quản lý, chia sẻ và khai thác an toàn.
Đây cũng là một trong những mục tiêu được nêu trong Chỉ thị 09/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ: phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phải gắn với bảo đảm an toàn, an ninh mạng và chủ quyền số. Nói cách khác, xây dựng xã hội số không thể tách rời việc hình thành ý thức công dân số và truyền thông chính sách là công cụ mạnh mẽ nhất để nuôi dưỡng ý thức ấy.
Trong thời gian tới, khi Luật Dữ liệu cá nhân được triển khai sâu rộng, công tác truyền thông cần tiếp tục đổi mới hình thức, sử dụng công nghệ phân tích dữ liệu để đo lường hiệu quả và nắm bắt xu hướng dư luận. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nền tảng tương tác và truyền thông đa phương tiện sẽ giúp chiến dịch lan tỏa mạnh hơn, đồng thời bảo đảm tính chính xác của thông tin.
Truyền thông Luật Dữ liệu cá nhân không chỉ là câu chuyện của một đạo luật, mà còn là biểu hiện của trách nhiệm xã hội trong thời đại số. Khi người dân hiểu, tin và chủ động bảo vệ dữ liệu của mình, luật mới thực sự sống trong đời sống hằng ngày và đó là thành công lớn nhất của truyền thông chính sách trong kỷ nguyên dữ liệu mở./.
