Từ sản xuất tập trung đến mô hình xuất khẩu sầu riêng

Bàu Đồn là địa bàn có nhiều hộ dân gắn bó lâu năm với cây sầu riêng. Trước đây, sản xuất chủ yếu diễn ra ở quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ và phụ thuộc lớn vào thương lái.

Thu nhập của người trồng sầu riêng vì vậy thiếu ổn định, dễ bị ảnh hưởng khi thị trường biến động hoặc khi bước vào giai đoạn thu hoạch rộ. Thực tế này khiến không ít hộ dù có đất sản xuất nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc nâng cao thu nhập một cách bền vững.

Xuất phát từ nhu cầu liên kết để giảm rủi ro và tìm đầu ra ổn định, Hợp tác xã cây ăn trái Bàu Đồn được hình thành với mục tiêu tổ chức lại sản xuất, tập hợp các hộ trồng sầu riêng và từng bước tham gia thị trường xuất khẩu.

Đến nay, HTX có 62 thành viên với tổng diện tích canh tác khoảng 115 ha sầu riêng. Việc sản xuất được thực hiện theo quy trình thống nhất, giúp nâng cao chất lượng trái và tạo nền tảng để tiếp cận các thị trường có giá trị cao.

Nhờ tổ chức sản xuất bài bản và liên kết tiêu thụ hiệu quả, HTX cây ăn trái Bàu Đồn đã đạt doanh thu khoảng 132,5 tỷ đồng trong năm 2024. Đây là con số cho thấy tiềm năng lớn của mô hình HTX trong việc nâng cao thu nhập cho người nông dân khi tham gia chuỗi giá trị xuất khẩu.

Doanh thu tăng không chỉ phản ánh hiệu quả kinh tế, mà còn cho thấy khả năng tạo nguồn lực để các hộ thành viên tái đầu tư sản xuất và cải thiện điều kiện sống.

Một trong những điểm đáng chú ý của mô hình này là việc thay đổi tư duy sản xuất của người trồng sầu riêng. Khi tham gia HTX, các hộ không còn sản xuất theo thói quen riêng lẻ, mà tuân thủ quy trình chung, chú trọng chất lượng và an toàn sản phẩm.

Vùng trồng sầu riêng của HTX đã được cấp mã số vùng trồng, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và triển khai truy xuất nguồn gốc, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu chính ngạch. Đặc biệt, sản phẩm sầu riêng Ri6 của HTX được công nhận đạt OCOP 4 sao vào năm 2023, góp phần khẳng định chất lượng và uy tín trên thị trường.

Việc tham gia xuất khẩu đã mở ra hướng đi mới cho người trồng sầu riêng tại Bàu Đồn. Thay vì chỉ phụ thuộc vào thị trường trong nước, sản phẩm của HTX đã được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và từng bước tiếp cận các kênh phân phối hiện đại.

Đối với người dân, đây là cơ hội để nâng cao giá trị nông sản và giảm bớt rủi ro về đầu ra - yếu tố có ý nghĩa quan trọng trong mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp, HTX cây ăn trái Bàu Đồn còn tạo việc làm thường xuyên cho lao động nông thôn tại địa phương. Các hoạt động chăm sóc vườn cây, thu hoạch, phân loại và sơ chế sầu riêng giúp nhiều lao động có việc làm quanh năm, thay vì chỉ làm thời vụ.

Khi sản phẩm được tiêu thụ dưới tên chung của HTX, mỗi hộ đều ý thức rõ hơn về trách nhiệm giữ gìn chất lượng và uy tín, từ đó tạo ra sự chuyển biến tích cực trong cách làm nông nghiệp. Đây là yếu tố quan trọng giúp các hộ thu nhập thấp nâng cao năng lực sản xuất và giảm nguy cơ tái nghèo./.