Tín dụng chính sách mở đường sinh kế bền vững ở Ninh Bình

Giảm nghèo trong giai đoạn hiện nay không còn dừng ở việc hỗ trợ thu nhập trước mắt, mà hướng tới mục tiêu lâu dài hơn đó là tạo dựng sinh kế bền vững, nâng cao năng lực tự chủ và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của người dân.

Tinh thần này được thể hiện rõ trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 và đang được hiện thực hóa tại tỉnh Ninh Bình - địa phương mới được hình thành sau khi hợp nhất ba tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.

Trong bức tranh chung ấy, tín dụng chính sách nổi lên như một “đòn bẩy mềm”, góp phần quan trọng thúc đẩy giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững.

Bức tranh giảm nghèo sau sáp nhập: Những con số "biết nói"

Theo báo cáo đánh giá tình hình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 của Tỉnh ủy Ninh Bình, sau khi hợp nhất, tỉnh hiện có 129 xã, phường với quy mô dân số hơn 3,8 triệu người, diện tích gần 4.000 km². Quy mô lớn hơn đồng nghĩa với yêu cầu cao hơn trong quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện các chính sách an sinh xã hội, trong đó có giảm nghèo.

Giai đoạn 2021-2025, thu nhập bình quân đầu người toàn tỉnh ước đạt khoảng 89 triệu đồng/năm. Đáng chú ý, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh giảm còn 2,87% vào năm 2025.

Nếu nhìn vào từng địa bàn trước sáp nhập, có thể thấy xu hướng giảm nghèo rõ nét và tương đối bền vững: Tại Hà Nam (cũ), tỷ lệ hộ nghèo từ 3,69% năm 2021 giảm xuống còn 1,36% giữa năm 2025; tại Nam Định (cũ), nguồn lực giảm nghèo được tập trung hỗ trợ hơn 3.300 hộ xây dựng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi và phát triển làng nghề; còn tại Ninh Bình (cũ), tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 3,07% năm 2021 xuống 1,48% vào cuối năm 2024.

Những con số phản ánh không chỉ nỗ lực điều hành quyết liệt của cấp ủy, chính quyền và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, mà còn cho thấy vai trò thiết thực của các công cụ chính sách, trong đó có tín dụng chính sách xã hội, trong việc tạo sinh kế và nâng cao thu nhập cho người dân.

Tín dụng chính sách - trụ cột trong giảm nghèo đa chiều

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Ninh Bình, Trưởng Ban đại diện Hội đồng quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Trần Song Tùng cho biết, hơn 20 năm qua, cùng với việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội tại ba tỉnh trước đây đã được thành lập và từng bước hoàn thiện, trở thành công cụ hữu hiệu của Nhà nước trong công cuộc giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội.

Từ những ngày đầu thành lập với dư nợ mỗi chi nhánh chỉ hơn 100 tỷ đồng, cơ sở vật chất thiếu thốn, số chương trình tín dụng còn ít, đến nay Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Ninh Bình đã xây dựng được mô hình quản lý tín dụng đặc thù, minh bạch, công khai, đưa nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước đến tận cơ sở, đúng đối tượng thụ hưởng.

Hiện nay, đơn vị đang triển khai 18 chương trình tín dụng chính sách với tổng nguồn vốn hơn 13.668 tỷ đồng; trong đó, nguồn vốn nhận ủy thác từ địa phương đạt 1.095 tỷ đồng, chiếm hơn 8% tổng nguồn vốn. Tổng dư nợ đạt 13.647 tỷ đồng, với hơn 211.000 hộ nghèo và các đối tượng chính sách còn dư nợ.

Điều đáng ghi nhận là dòng vốn tín dụng chính sách được duy trì liên tục, không gián đoạn, kể cả trong bối cảnh tổ chức lại đơn vị hành chính.

Chỉ tính riêng 9 tháng năm 2025, nguồn vốn này đã góp phần tạo việc làm thường xuyên cho hơn 16.000 lao động, hỗ trợ 761 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trang trải chi phí học tập, xây dựng và sửa chữa hơn 65.000 công trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn, đồng thời xây mới 234 căn nhà ở cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách.

Những kết quả này trực tiếp tác động tới các chiều thiếu hụt trong nghèo đa chiều, từ thu nhập, việc làm đến nhà ở, nước sạch và giáo dục.

Từ đồng vốn ưu đãi đến những mô hình sinh kế hiệu quả

Thực tiễn ở cơ sở cho thấy, khi tín dụng chính sách được gắn với chuyển giao khoa học - kỹ thuật và tổ chức sản xuất phù hợp, hiệu quả giảm nghèo trở nên rõ nét và bền vững hơn.

Tại xã Cúc Phương, nguồn vốn ưu đãi đã giúp người dân mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất đồi trồng cây nguyên liệu giấy kém hiệu quả sang trồng cam, bưởi và các loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, với diện tích khoảng 85 ha, mang lại doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm.

Ở khu vực đồng bằng, chị N.T.T. tại xã Chuyên Ngoại (nay thuộc phường Duy Tiên) là một điển hình khác. Từ vốn vay tín dụng chính sách, chị đầu tư mô hình nuôi vịt trên cạn ứng dụng công nghệ chuồng lạnh trên diện tích gần 0,5 ha.

Việc áp dụng công nghệ giúp đàn vịt sinh trưởng tốt, năng suất cao, mang lại thu nhập khoảng 600 triệu đồng mỗi năm. Không dừng lại ở đó, chị còn mở đại lý cung cấp thức ăn chăn nuôi, tạo việc làm cho 5 lao động địa phương với mức thu nhập ổn định.

Giữ mạch vốn thông suốt trong bối cảnh tổ chức lại chính quyền

Trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Ninh Bình đã nhanh chóng thích ứng, bảo đảm hoạt động tín dụng chính sách không bị gián đoạn.

Các phòng giao dịch, điểm giao dịch xã được rà soát, bố trí lại phù hợp với địa giới hành chính mới, bảo đảm thuận tiện và an toàn cho người dân. Đến cuối tháng 11, toàn tỉnh duy trì 397 điểm giao dịch tại 298 xã, phường, thị trấn, giữ vững “mạch chảy” của dòng vốn ưu đãi.

Theo Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh, đơn vị đặc biệt coi trọng phối hợp với chính quyền cơ sở trong xác nhận hồ sơ, thủ tục vay vốn, bảo đảm quyền lợi của người dân không bị ảnh hưởng bởi thay đổi về tổ chức hành chính. Đây là yếu tố quan trọng giúp tín dụng chính sách tiếp tục phát huy hiệu quả trong giai đoạn chuyển tiếp.

Bước vào giai đoạn mới, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Ninh Bình tiếp tục triển khai hiệu quả Chỉ thị số 39-CT/TW của Ban Bí thư về nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách xã hội, đồng thời nâng cao chất lượng tín dụng, gắn vốn vay với sinh kế, đào tạo nghề và chuyển giao khoa học - công nghệ.

Mục tiêu không chỉ là giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 1% vào năm 2030, mà quan trọng hơn là ngăn ngừa tái nghèo, nâng cao chất lượng sống và năng lực tự chủ của người dân./.