Thái Nguyên ưu tiên phát triển vùng dân tộc thiểu số

Điều đáng nói là nguồn lực không chỉ dừng ở mục tiêu hoàn thành tiêu chí, mà hướng tới tạo nền tảng phát triển lâu dài, hạ tầng được đầu tư đồng bộ, sinh kế được củng cố bền vững, dịch vụ xã hội thiết yếu nông thôn ngày càng tiệm cận đô thị.

Một điểm nổi bật trong huy động nguồn lực của Thái Nguyên là cơ cấu vốn đa dạng, kết hợp nhiều “kênh” để tạo sức bật cho chương trình. Bên cạnh phần ngân sách nhà nước dành cho các hạng mục thiết yếu, tỉnh đẩy mạnh lồng ghép các chương trình, dự án khác; thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp - nông thôn; khuyến khích người dân đóng góp tự nguyện, tham gia trực tiếp vào các công trình cộng đồng; đồng thời tận dụng nguồn tín dụng để mở rộng quy mô đầu tư. Cách làm này giúp xây dựng nông thôn mới không phụ thuộc vào một nguồn vốn duy nhất, mà tạo thành “dòng chảy liên tục”, đảm bảo vừa có vốn ban đầu để khởi động, vừa có nguồn lực xã hội hóa và tín dụng để duy trì, nâng chất theo thời gian.

Với nguồn lực trên, Thái Nguyên ưu tiên giải quyết những tiêu chí khó ở vùng miền núi và vùng dân tộc thiểu số, nơi địa hình phức tạp, dân cư phân tán và mặt bằng đầu tư còn thấp. Trọng tâm đầu tiên là hạ tầng giao thông. Nhiều tuyến đường liên xã, liên xóm, đường vào bản trước đây lầy lội mùa mưa, bụi bặm mùa khô nay được cứng hóa, mở rộng đồng bộ. Cầu dân sinh, ngầm tràn ở các khu vực thường xuyên bị chia cắt cũng được xây dựng, nâng cấp, tạo điều kiện đi lại an toàn cho người dân. Khi đường thông, các dịch vụ thiết yếu có thể tiếp cận nhanh hơn, đồng thời hàng hóa nông sản từ vùng cao cũng dễ dàng ra thị trường.

Cùng với giao thông, các hạng mục điện lưới và nước sinh hoạt được tỉnh dành nguồn lực đáng kể, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa. Việc kéo điện đến bản, nâng cấp trạm biến áp, mở rộng mạng lưới cấp nước sạch đã tác động trực tiếp tới chất lượng sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Không còn cảnh phải dùng nước tạm bợ hay thắp sáng bằng nguồn điện chập chờn, nhiều hộ dân đã có điều kiện ổn định sinh hoạt, phát triển sản xuất và nâng chuẩn đời sống lâu dài.

Mở đường cho phát triển hạ tầng đã tạo lực đẩy cho kinh tế nông thôn miền núi. Giao thương thuận lợi giúp chi phí vận chuyển giảm, vòng quay hàng hóa nhanh hơn, thị trường tiêu thụ mở rộng. Người dân nhờ đó mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa; hình thành các vùng sản xuất tập trung gắn với lợi thế từng địa bàn. Nhiều mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã được củng cố để liên kết sản xuất - tiêu thụ, nâng giá trị nông sản và tăng thu nhập bền vững. Nguồn tín dụng lớn cũng trở thành “đòn bẩy” để người dân đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, phát triển kinh tế hộ, kinh tế cộng đồng; từ đó giảm dần sự phụ thuộc vào hỗ trợ trực tiếp.

Không chỉ phát triển kinh tế, Thái Nguyên còn chú trọng nâng chất hệ thống dịch vụ xã hội thiết yếu ở vùng dân tộc thiểu số. Trường học vùng cao được xây mới, sửa chữa kiên cố; điểm trường lẻ được quy hoạch lại để đảm bảo điều kiện dạy và học tốt hơn. Cơ sở y tế tuyến xã, các điểm khám chữa bệnh khu vực miền núi được nâng cấp, giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản kịp thời và thuận lợi. Song hành là hệ thống nhà văn hóa, sân thể thao, thiết chế cộng đồng được đầu tư hoặc xã hội hóa, tạo không gian sinh hoạt, gắn kết cộng đồng và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Kết quả đến năm 2025, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới của Thái Nguyên thuộc nhóm cao trong cả nước; nhiều xã đã chuyển sang giai đoạn nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Đặc biệt, không ít xã miền núi và vùng dân tộc thiểu số - nơi trước đây gặp nhiều trở ngại do thiếu hạ tầng và nguồn lực - đã bứt lên hoàn thành tiêu chí, đưa chất lượng đời sống người dân thay đổi thực chất, không chỉ bằng số liệu.

Đồng thời, vai trò chủ thể của người dân ngày càng được phát huy. Người dân không chỉ thụ hưởng thành quả mà còn trực tiếp tham gia làm đường, xây dựng công trình cộng đồng, hiến đất, góp công, góp của; cùng chính quyền giám sát, lựa chọn việc cần làm trước - làm sau. Sự đồng thuận xã hội này giúp các công trình sát thực tế hơn, tiến độ nhanh hơn và bền vững hơn.

Dù vậy, Thái Nguyên cũng xác định xây dựng nông thôn mới ở vùng dân tộc thiểu số là chặng đường dài cần sự bền bỉ. Chi phí đầu tư hạ tầng miền núi cao; các tiêu chí “mềm” như thu nhập, môi trường, liên kết thị trường đòi hỏi nguồn lực ổn định và giải pháp đồng bộ. Vì thế, cùng với tiếp tục ưu tiên vốn, tỉnh tập trung phát triển sinh kế theo chuỗi giá trị, mở rộng thị trường nông sản vùng cao, đào tạo nghề phù hợp, thúc đẩy chuyển đổi số nông thôn và củng cố an sinh xã hội./.