Tận dụng tài nguyên thiên nhiên và văn hóa bản địa trong giảm nghèo đa chiều: Mô hình tại xã Trung Sơn

Sau khi hoàn thiện tổ chức bộ máy và ổn định an ninh - chính trị, Trung Sơn đã xác định nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn mới là giảm nghèo bền vững, đảm bảo sinh kế ổn định cho người dân, trong đó đa phần là đồng bào dân tộc Mường. Chiến lược phát triển của Trung Sơn được định hình theo hướng kinh tế đa trụ cột, trong đó ưu tiên: Mở rộng vùng kinh tế rừng, nhất là cây quế và dược liệu; phát triển du lịch sinh thái - du lịch cộng đồng lấy hồ Ngòi Giành làm hạt nhân; khai thác văn hóa Mường để tạo sản phẩm du lịch đặc trưng.

Kinh tế rừng - Nền tảng sinh kế ổn định cho người dân

Trong nhiều năm, cây rừng đã gắn bó với cuộc sống của đồng bào Trung Sơn. Nay địa phương định hướng nâng cấp ngành này từ sản xuất nhỏ lẻ sang vùng hàng hóa tập trung.

Nhờ khí hậu mát mẻ và thổ nhưỡng phù hợp, nhiều loại cây có giá trị kinh tế cao như quế, đẳng sâm, sa nhân, hà thủ ô phát triển tốt. Người dân đã mạnh dạn đầu tư mở rộng diện tích, áp dụng kỹ thuật mới, tăng năng suất và giá trị sản phẩm.

Đặc biệt, xã đang thúc đẩy liên kết chuỗi với doanh nghiệp thu mua - chế biến, giúp đầu ra ổn định và hạn chế tình trạng “được mùa mất giá”. Đây là yếu tố quan trọng để người dân yên tâm tái đầu tư, từ đó nâng thu nhập và giảm nguy cơ tái nghèo.

Định hướng phát triển du lịch sinh thái từ hồ Ngòi Giành

Là hồ nước tự nhiên rộng lớn giữa rừng, hồ Ngòi Giành đang trở thành trung tâm phát triển du lịch sinh thái của Trung Sơn. Không gian trong lành cùng hệ sinh thái rừng phong phú tạo điều kiện lý tưởng cho các hoạt động cắm trại, dã ngoại, nghỉ dưỡng, hay trekking khám phá rừng. Vì vậy, địa phương đặt mục tiêu hình thành khu du lịch sinh thái trọng điểm, gắn với trải nghiệm văn hóa, khám phá thiên nhiên và nghỉ dưỡng cộng đồng.

Xã định hướng phát triển hệ thống homestay theo kiến trúc nhà sàn truyền thống, xây dựng không gian biểu diễn văn hóa - văn nghệ, và tạo điểm nhấn bằng các khu check-in, đặc biệt tại khu Đăng - nơi sở hữu địa thế đẹp và tầm nhìn rộng. Việc lồng ghép văn hóa Mường vào sản phẩm du lịch được xem như chìa khóa giúp Trung Sơn thu hút du khách, đồng thời mở rộng cơ hội cho người dân tham gia vào hoạt động dịch vụ, từ đó tăng thu nhập và nâng cao nhận thức cộng đồng về việc bảo tồn văn hóa.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Mường

Văn hóa Mường được xem là tài sản quý báu của Trung Sơn, thể hiện qua nghệ thuật cồng chiêng, các hình thức hát ví, hát rang, lễ hội cầu mùa, nghề dệt thổ cẩm hay ẩm thực truyền thống. Những giá trị này không chỉ làm phong phú đời sống tinh thần mà còn trở thành nguồn tư liệu phong phú để xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa đặc thù. Việc các nghệ nhân của xã tham gia trình diễn tại Lễ hội Đền Hùng cho thấy sức sống mạnh mẽ của văn hóa Mường và khả năng lan tỏa ngày càng rộng rãi đến du khách trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ hướng đến du lịch ban ngày, Trung Sơn đang nghiên cứu phát triển mô hình chợ đêm gắn với văn hóa - ẩm thực - sản phẩm thủ công, tạo không gian giao lưu, mua sắm và thưởng thức đặc sản địa phương. Việc hình thành kinh tế đêm giúp kéo dài thời gian lưu trú của du khách, tạo thêm việc làm phi nông nghiệp và mở rộng sinh kế bền vững cho người dân, đặc biệt là phụ nữ và thanh niên.

Sự quan tâm của Nhà nước thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã tạo điều kiện để Trung Sơn vươn lên mạnh mẽ, trở thành một mô hình điểm về phát triển kinh tế đa trụ cột gắn với giảm nghèo đa chiều, góp phần khẳng định vị thế mới của vùng đồng bào dân tộc Mường trên bản đồ phát triển của tỉnh Phú Thọ./.