Tầm quan trọng của văn hóa đọc với đồng bào dân tộc thiểu số

Văn hóa đọc có vị trí, vai trò rất quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc, từng nhóm cộng đồng xã hội và mỗi cá nhân. Nó định hình nhận thức và chi phối hành vi ứng xử của mỗi cộng đồng, mỗi con người đối với việc tìm hiểu, tiếp thu, lĩnh hội cũng như trao truyền, chia sẻ tri thức trong đời sống xã hội loài người. Nền văn hóa đọc lành mạnh, tích cực sẽ góp phần nâng cao dân trí và chất lượng nguồn nhân lực, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế, xã hội.

Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc với 53 DTTS cùng chung sống, tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc. Tuy nhiên, ở nhiều vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là vùng DTTS, việc tiếp cận thông tin và tri thức vẫn còn nhiều rào cản. Vì thế, việc phát triển và lan tỏa văn hóa đọc không chỉ là một phong trào, mà đã trở thành một nhiệm vụ chiến lược, là "chìa khóa vàng" để nâng cao dân trí và thúc đẩy sự phát triển bền vững cho cộng đồng DTTS.

Việc phát triển văn hóa đọc cho đồng bào DTTS là nhiệm vụ cấp bách hiện nay nhằm nâng cao dân trí, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần cho người dân, góp phần giúp đồng bào phát triển hài hòa với nhịp phát triển của đất nước.

Văn hóa đọc: Nền tảng nâng cao dân trí và thoát nghèo

Văn hóa đọc góp phần phát triển kinh tế

Đồng bào DTTS Việt Nam chủ yếu là canh tác nông nghiệp, nhờ việc đọc mà những kiến thức, kinh nghiệm được chuyển tải tới người dân để áp dụng vào sản xuất và cuộc sống, mở mang những kiến thức về nhiều lĩnh vực, ngành nghề; giúp tư duy con người sáng tạo và phát triển thêm nhiều kỹ năng hơn, mang lại năng suất cao; góp phần phát triển kinh tế hộ gia đình. Phát triển văn hóa đọc cho đồng bào DTTS sẽ giúp nâng cao dân trí, trình độ giáo dục, kỹ năng, giúp họ có thêm các cách tiếp cận mới trong kinh doanh và sản xuất.

Văn hóa đọc giúp cập nhật khoa học kỹ thuật

Sách, báo, tài liệu hướng dẫn về kỹ thuật canh tác mới, chăn nuôi, phòng trừ dịch bệnh, hay các mô hình kinh tế hiệu quả là nguồn tri thức trực tiếp giúp bà con DTTS nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và tăng thu nhập.

Phát triển văn hóa đọc giúp phổ cập kiến thức pháp luật và y tế

Văn hóa đọc được phát triển cũng góp phần tuyên truyền đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với người dân. Thông qua việc đọc, nghe nhìn, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đã đến được với người dân, giúp nâng cao nhận thức của đồng bào DTTS, cổ vũ, động viên họ thực hiện chính sách; đấu tranh ngăn chặn âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, góp phần giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, giúp đồng bào DTTS hiểu rõ hơn về luật pháp, chính sách của Nhà nước, từ đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp, đồng thời cập nhật kiến thức cơ bản về chăm sóc sức khỏe, vệ sinh môi trường, góp phần giảm tỷ lệ bệnh tật và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Mở rộng tầm nhìn

Văn hóa đọc còn giúp người dân DTTS phá vỡ rào cản về địa lý và thông tin, mở rộng tầm nhìn ra thế giới bên ngoài, từ đó hình thành tư duy tiến bộ, dám nghĩ, dám làm và tự tin hội nhập.

Vai trò của văn hóa đọc trong bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa DTTS

Về mặt văn hóa, việc phát triển văn hóa đọc giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử, truyền thống của đồng bào DTTS.

Gìn giữ ngôn ngữ và chữ viết: Nhiều DTTS có ngôn ngữ và chữ viết riêng biệt. Việc xuất bản và đọc các ấn phẩm song ngữ, tài liệu về lịch sử và văn hóa dân tộc giúp gìn giữ và phát huy giá trị của tiếng nói, chữ viết truyền thống, ngăn chặn nguy cơ mai một.

Bảo tồn truyền thống tốt đẹp: Sách là nơi lưu giữ những câu chuyện cổ, luật tục, lễ hội và phong tục tập quán đặc sắc. Đọc sách giúp thế hệ trẻ người DTTS thấm nhuần và trân trọng bản sắc văn hóa của dân tộc mình, từ đó biết cách bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc.

Gắn kết cộng đồng và gia đình: Hoạt động đọc sách chung trong các "Tủ sách Cộng đồng" hay "Tủ sách Gia đình" là cầu nối tri thức và tình cảm, thúc đẩy sự đoàn kết, tương trợ và tạo nên môi trường văn hóa lành mạnh.

Văn hóa đọc thúc đẩy bình đẳng và hội nhập

Phát triển văn hóa đọc góp phần củng cố sự đoàn kết, gắn bó, hòa hợp giữa các DTTS trong cả nước. Việc phát triển văn hóa đọc cũng giúp đồng bào DTTS có thêm những hoạt động văn hóa, giải trí, giáo dục bổ ích, lành mạnh, góp phần phòng ngừa và ngăn chặn các tệ nạn xã hội, những giá trị văn hóa tiêu cực, những thói quen lạc hậu.

Như vậy, phát triển văn hóa đọc cho cộng đồng các DTTS chính là việc góp phần hiện thực hóa các mục tiêu về dân chủ, công bằng, bình đẳng, văn minh mà nhân loại hướng tới.

Phát triển văn hóa đọc là một trong những giải pháp then chốt để thực hiện mục tiêu bình đẳng và công bằng xã hội trong lĩnh vực văn hóa và giáo dục.

Hiện nay, nhiều dự án và mô hình như "Tủ sách cộng đồng", "Xe sách lưu động" đã và đang được triển khai, đưa sách đến tận bản làng xa xôi. Những hoạt động này không chỉ đơn thuần là phân phát sách, mà còn là sự lan tỏa tri thức và niềm tin vào một tương lai tốt đẹp hơn.

Khi đồng bào DTTS có kiến thức, họ sẽ có khả năng làm chủ cuộc sống, tự tin tham gia vào các hoạt động kinh tế, xã hội, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng. Văn hóa đọc chính là chiếc cầu nối vững chắc, giúp đồng bào DTTS cùng nhau tiến bước trên con đường hội nhập và phát triển chung của đất nước.

Để văn hóa đọc thực sự bén rễ và phát triển sâu rộng trong đồng bào các DTTS, cần có sự chung tay của toàn xã hội, đặc biệt là việc cung cấp các loại sách báo phù hợp với nhu cầu, ngôn ngữ và điều kiện sống của từng dân tộc, biến việc đọc sách trở thành một thói quen, một nhu cầu tự nhiên trong đời sống tinh thần của bà con./.