Tái định nghĩa vai trò lãnh đạo trong thời đại AI

Từ niềm tin đến sự công nhận, từ sự công nhận đến tăng trưởng

Cùng với sự bùng nổ của AI, thế giới đang chứng kiến một bước chuyển mình lớn chưa từng có trong lịch sử hiện đại. Từ cách giao tiếp, học tập, làm việc cho đến cách các quốc gia xây dựng chiến lược phát triển, mọi thứ đều đang bị tái định hình. Trong Kỷ nguyên AI, giá trị không còn đến từ những thứ hữu hình như tài nguyên hay máy móc, mà đến từ dữ liệu, thuật toán và sự sáng tạo của con người trong việc sử dụng công nghệ.

Trong bối cảnh đầy biến động đó, niềm tin trở thành yếu tố cốt lõi. Khi người dân, doanh nghiệp và các tổ chức đặt niềm tin vào một chính phủ, một công ty hay một nền tảng công nghệ, điều đó sẽ dẫn đến sự công nhận và ủng hộ rộng rãi. Và khi đã có được sự công nhận ấy, những tổ chức đó mới có thể phát triển lâu dài, bền vững.

Niềm tin - nếu được nuôi dưỡng bằng minh bạch, trách nhiệm và đạo đức - sẽ dẫn đến sự công nhận. Và sự công nhận ấy sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho tăng trưởng.

Kỷ nguyên AI đang tái định nghĩa cách con người tạo ra giá trị

Thế giới mà chúng ta đang sống không giống như bất kỳ thời đại nào trước đây. Sự phát triển của AI, cùng với dữ liệu lớn và công nghệ kết nối, đang làm mờ ranh giới giữa con người và máy móc. Điều này không chỉ thay đổi cách tạo ra giá trị kinh tế, mà còn thay đổi cả vai trò của nhà lãnh đạo trong xã hội.

Ngày nay, giá trị không còn chỉ đến từ sản xuất, mà từ khả năng xử lý thông tin và đưa ra quyết định thông minh. Những công ty dẫn đầu thế giới không nhất thiết phải sở hữu nhiều nhà máy hay đất đai, mà là những doanh nghiệp có thể khai thác dữ liệu tốt nhất, phát triển các hệ thống AI thông minh và tạo ra giải pháp hiệu quả cho người dùng.

Trong bối cảnh đó, vai trò của lãnh đạo cũng phải thay đổi. Một nhà lãnh đạo giỏi không còn là người đưa ra mệnh lệnh từ trên xuống, mà là người có khả năng kết nối con người với công nghệ, xây dựng một hệ sinh thái hợp tác, thúc đẩy sự sáng tạo và đảm bảo tính nhân văn trong quá trình phát triển.

Thêm vào đó, khi các thay đổi diễn ra quá nhanh, khả năng thích ứng trở thành kỹ năng sống còn. Một mô hình lãnh đạo linh hoạt, biết lắng nghe, học hỏi và điều chỉnh liên tục sẽ hiệu quả hơn so với các mô hình cứng nhắc và tập trung quyền lực như trước kia.

Đề xuất để xây dựng nền tảng hợp tác toàn cầu

Để đảm bảo con người có thể bước vào Kỷ nguyên AI một cách an toàn, hiệu quả và công bằng, các chuyên gia quốc tế đã đưa ra 3 đề xuất cụ thể nhằm định hình lại mô hình hợp tác toàn cầu:

Đầu tiên, thế giới cần một khuôn khổ đối thoại và hợp tác đa phương mới. Khi vấn đề như quyền riêng tư, an ninh mạng, đạo đức AI và sự chênh lệch số đang trở nên cấp thiết, thế giới cần một khuôn khổ hiện đại hơn, có thể phản ứng linh hoạt trước những thay đổi công nghệ và gắn kết nhiều thành phần xã hội hơn, bao gồm cả các doanh nghiệp công nghệ, nhà nghiên cứu và cộng đồng.

Thứ hai, một sáng kiến rất đáng chú ý được đề xuất là hộ chiếu AI - hệ thống giúp đánh giá và chứng nhận mức độ minh bạch, độ tin cậy và tính đạo đức của các hệ thống AI.

Giống như hộ chiếu vaccine trong y tế hay nhãn năng lượng trong sản phẩm tiêu dùng, hộ chiếu AI sẽ giúp người dùng, doanh nghiệp và chính phủ biết được một hệ thống AI có đáng tin hay không, có tuân thủ quy tắc an toàn và bảo vệ dữ liệu người dùng hay không. Điều này vừa giúp nâng cao niềm tin, vừa tạo ra áp lực để các nhà phát triển AI phải tuân thủ chuẩn mực cao hơn trong thiết kế và triển khai sản phẩm.

Cuối cùng, để điều phối tất cả những sáng kiến trên, cần thành lập một tổ chức quốc tế mới.

Khác với các tổ chức truyền thống, tổ chức này không chỉ gồm chính phủ các quốc gia, mà còn có sự tham gia của doanh nghiệp, viện nghiên cứu, các nhóm xã hội dân sự và thậm chí cả người dân. Mục tiêu của tổ chức là đảm bảo AI được phát triển và sử dụng theo cách có đạo đức, có trách nhiệm và mang lại lợi ích chung cho toàn nhân loại.

Mô hình lãnh đạo mới: Dựa trên hiểu biết, mục tiêu và trách nhiệm

Để thế giới có thể đi đúng hướng trong Kỷ nguyên AI, một mô hình lãnh đạo hoàn toàn mới là điều không thể thiếu. Mô hình này phải vượt qua cách nghĩ cũ - nơi quyền lực nằm trong tay số ít - và chuyển sang cách tiếp cận dựa trên hiểu biết sâu sắc, mục tiêu rõ ràng và trách nhiệm với cộng đồng.

Trước hết, lãnh đạo trong thời đại mới phải là người đưa ra quyết định dựa trên hiểu biết. Họ không cần trở thành kỹ sư công nghệ, nhưng cần đủ kiến thức để hiểu cách AI hoạt động, ảnh hưởng của nó đến xã hội, và các rủi ro tiềm ẩn. Một nhà lãnh đạo thiếu hiểu biết sẽ dễ bị thao túng bởi công nghệ hoặc đưa ra các chính sách không hiệu quả.

Bên cạnh đó, họ cần có mục tiêu rõ ràng, không chỉ phục vụ lợi ích trước mắt. Lãnh đạo cần xác định rõ: Công nghệ được phát triển để phục vụ ai? Có tạo ra giá trị chung cho xã hội không? Có đảm bảo công bằng cho mọi tầng lớp hay không?

Cuối cùng, yếu tố quan trọng nhất là trách nhiệm. Trong một thế giới nơi quyết định của một nhóm nhỏ có thể ảnh hưởng đến hàng tỷ người, trách nhiệm không thể là khái niệm mơ hồ. Nhà lãnh đạo cần minh bạch, sẵn sàng chịu trách nhiệm trước công chúng và có tầm nhìn vượt qua lợi ích cá nhân hay nhiệm kỳ ngắn hạn.

Cơ hội cho một tương lai toàn cầu bền vững

Kỷ nguyên AI đặt ra nhiều câu hỏi khó, nhưng cũng mang đến những cơ hội chưa từng có để nhân loại vươn lên một tầm cao mới. Nếu có thể thiết lập lại cách chúng ta hợp tác, xây dựng niềm tin và định hình vai trò lãnh đạo, thế giới sẽ không chỉ ứng phó tốt hơn với các khủng hoảng hiện tại, mà còn mở ra con đường phát triển bền vững trong dài hạn.

Ngược lại, nếu tiếp tục để công nghệ vượt xa khả năng quản trị, để niềm tin xã hội bị xói mòn và không có sự phối hợp toàn cầu, những rủi ro như bất công xã hội, mất kiểm soát AI hay chiến tranh mạng sẽ ngày càng hiện hữu.

Nếu từ hôm nay, bắt đầu bằng những hành động cụ thể như thiết lập hộ chiếu AI, xây dựng tổ chức quốc tế mới và nuôi dưỡng một thế hệ lãnh đạo có trách nhiệm - nhân loại hoàn toàn có thể bước vào Kỷ nguyên AI với niềm tin, sự công nhận và tăng trưởng bền vững./.