Singapore: Từ “đảo quốc thông minh” đến những gợi mở cho đô thị Việt Nam

Singapore - hình mẫu đô thị thông minh lấy người dân làm trung tâm

Trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, các quốc gia trên thế giới đang đẩy mạnh áp dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng cuộc sống. Singapore nổi bật như một hình mẫu điển hình, nhờ việc kết hợp chính sách, hạ tầng số và đô thị thông minh để xây dựng một môi trường sống hiện đại, tiện nghi và đáng tin cậy. Không chỉ dừng lại ở phát triển công nghệ, Singapore còn tạo dựng được một hệ sinh thái gắn kết giữa chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng, bảo đảm mọi sáng kiến được vận hành thống nhất, nhất quán và xoay quanh lợi ích của người dân.

Việc triển khai các dự án đô thị thông minh tại Singapore được điều phối bởi Smart Nation and Digital Government Office (SNDGO), cơ quan trực thuộc Văn phòng Thủ tướng, chịu trách nhiệm giám sát, kết nối và phối hợp giữa các bộ, ngành trong việc triển khai các sáng kiến GovTech (GovTech Singapore).

Số hóa dịch vụ công và dữ liệu mở trong quản trị quốc gia

Một trong những chính sách nổi bật là Chính phủ điện tử toàn diện, với nền tảng SingPass - hệ thống định danh số quốc gia cho phép người dân truy cập và sử dụng hơn 2.000 dịch vụ công trực tuyến chỉ với một tài khoản duy nhất. Từ nộp thuế, thanh toán phí y tế, đăng ký nhà ở đến các dịch vụ ngân hàng, tất cả đều được tích hợp, giúp tiết kiệm thời gian, giảm thủ tục hành chính rườm rà và nâng cao trải nghiệm người dân.

Song song đó, chính sách dữ liệu mở được triển khai từ năm 2011 thông qua cổng dữ liệu data.gov.sg, tập hợp hàng nghìn bộ dữ liệu từ hơn 65 cơ quan công quyền. Chính sách này không chỉ nâng cao tính minh bạch của chính phủ mà còn khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp, các startup và giới học thuật khai thác dữ liệu để phát triển các ứng dụng sáng tạo phục vụ đời sống xã hội. Nhiều nền tảng công nghệ mới trong giao thông, môi trường, y tế cộng đồng ra đời từ việc tận dụng kho dữ liệu mở này, góp phần củng cố vị thế của Singapore trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.

Để hỗ trợ các dịch vụ số và đô thị thông minh, Singapore chú trọng phát triển hạ tầng số, đặt mục tiêu phủ sóng 5G toàn quốc từ năm 2022, tạo điều kiện cho các ứng dụng dựa trên IoT, AI và Big Data, đặc biệt trong các lĩnh vực giao thông thông minh, y tế số và quản lý đô thị.

Bên cạnh đó, chính sách đô thị xanh được triển khai song song với đô thị thông minh, với mục tiêu 80% công trình đạt tiêu chuẩn công trình xanh vào năm 2030, khuyến khích sử dụng năng lượng sạch, vật liệu tái chế và công nghệ tiết kiệm năng lượng, góp phần giảm phát thải carbon, ứng phó với biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng sống đô thị.

Các chính sách này không chỉ tập trung thúc đẩy đổi mới công nghệ mà còn đặc biệt chú trọng bảo vệ quyền riêng tư, an ninh mạng và củng cố niềm tin xã hội. Niềm tin của người dân là yếu tố quyết định thành công của mô hình thành phố thông minh, bởi mọi giải pháp số đều cần sự tham gia và đồng thuận từ cộng đồng.

Bài học truyền thông chính sách từ mô hình đô thị thông minh Singapore

Có thể thấy rằng, nhờ việc áp dụng công nghệ vào quản lý và đời sống, Singapore đã duy trì mức chất lượng sống hàng đầu châu Á. Các dịch vụ công được số hóa giúp người dân tiết kiệm thời gian, giảm thủ tục rườm rà và tiếp cận dịch vụ nhanh chóng hơn. Giao thông thông minh giúp việc di chuyển thuận lợi, hạn chế ùn tắc và giảm căng thẳng cho cư dân.

Đồng thời, hệ thống quản lý môi trường hiện đại tạo nên một không gian sống xanh, sạch và an toàn. Người dân còn được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao thông qua hồ sơ sức khỏe điện tử và các ứng dụng trực tuyến, giúp chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Việc đảm bảo an ninh bằng hệ thống giám sát thông minh mang lại sự yên tâm, giảm tỷ lệ tội phạm và tăng cảm giác an toàn. Tất cả những yếu tố này giúp Singapore không chỉ đứng trong nhóm các quốc gia có mức sống và chỉ số hạnh phúc cao mà còn trở thành hình mẫu về môi trường đô thị hiện đại, thân thiện và đáng sống.

Từ kinh nghiệm của Singapore, có thể rút ra một số bài học cho Việt Nam trong việc phát triển đô thị thông minh và truyền thông chính sách:

Thứ nhất là, số hóa các dịch vụ công và dữ liệu là nền tảng để người dân tiếp cận chính sách nhanh chóng, chính xác và minh bạch.

Thứ hai là, ứng dụng AI và các nền tảng trực tuyến giúp cá nhân hóa thông tin, trả lời thắc mắc tức thời và nâng cao trải nghiệm công dân, đồng thời giảm tải cho hệ thống hành chính.

Thứ ba là, tăng cường tương tác hai chiều và minh bạch thông tin sẽ nâng cao niềm tin xã hội, đồng thời giúp cơ quan quản lý thu thập ý kiến phản hồi để hoàn thiện chính sách.

Thứ tư là, đầu tư hạ tầng số, kết hợp với quản lý môi trường và đô thị xanh không chỉ nâng cao chất lượng sống mà còn tạo ra các giải pháp bền vững, thân thiện với người dân.

Thứ năm là, bài học quan trọng nhất là đặt niềm tin của người dân ở vị trí trung tâm. Các giải pháp công nghệ, từ chính phủ điện tử đến dữ liệu mở hay hệ thống giám sát thông minh, chỉ phát huy hiệu quả khi người dân đồng thuận và tham gia tích cực. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi mô hình Singapore trong việc phát triển các đô thị thông minh, tối ưu hóa dịch vụ công, nâng cao chất lượng sống và củng cố niềm tin xã hội trong thời đại số./.