Phát triển chè Long Cốc: Mô hình kinh tế xanh giúp người dân đổi đời
Nằm giữa vùng trung du rộng lớn của tỉnh Phú Thọ, Long Cốc từ lâu được biết đến như “đồi chè đẹp nhất Việt Nam”, nơi những đồi chè uốn cong theo triền núi tạo nên cảnh quan đặc trưng hiếm nơi nào có được. Nhưng bên cạnh vẻ đẹp say lòng du khách, cây chè ở Long Cốc còn là sinh kế chủ lực giúp hàng nghìn hộ dân dần thoát nghèo, từng bước cải thiện đời sống và hướng đến một nền nông nghiệp bền vững.
Từ cây trồng truyền thống đến trụ cột kinh tế
Tại Long Cốc, việc tập trung vào các giống chè cũ phục vụ xuất khẩu chè đen dẫn đến thu nhập hạn chế, khiến nhiều nông hộ tỏ ra thờ ơ với việc mở rộng diện tích trồng chè.
Trong thời gian dài, nhiều người dân nơi đây gần như đóng khung trong cách làm cũ, chưa có cơ hội tiếp cận kỹ thuật mới, thị trường mới hay tư duy sản xuất hiện đại. Điều này khiến nghề chè, dù vẫn tồn tại, nhưng chưa thật sự phát huy hết tiềm năng vốn có.
Nhằm khắc phục những hạn chế trước đây, tỉnh Phú Thọ đã triển khai nhiều giải pháp phát triển cây chè theo hướng bền vững. Những chính sách này không chỉ mang tính định hướng mà còn được triển khai cụ thể thông qua các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp giống mới, hướng dẫn cải tạo nương chè và từng bước xây dựng thương hiệu địa phương.
Người dân được khuyến khích mở rộng diện tích, chuyển sang các giống chè có năng suất và chất lượng cao. Đồng thời, tỉnh cũng hỗ trợ xây dựng làng nghề, hợp tác xã và doanh nghiệp chế biến, nhằm đảm bảo sản phẩm chè đạt tiêu chuẩn OCOP và nâng cao giá trị kinh tế cho cộng đồng.
Không ít gia đình chia sẻ rằng, trước đây, cuộc sống dựa vào nông nghiệp bấp bênh: Thu nhập phụ thuộc vào thời tiết, thị trường. Nhưng từ khi chuyển sang trồng chuyên canh và chăm sóc chè theo quy trình mới, thu nhập cải thiện rõ rệt.
Chuyển đổi tư duy sản xuất - Bước ngoặt để nâng giá trị cây chè
Thành công của cây chè Long Cốc không chỉ phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, mà quan trọng hơn là sự thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Nếu như trước đây, việc trồng chè chủ yếu là theo kinh nghiệm, ít chú trọng quy trình kỹ thuật, thì nay người dân đã bắt đầu tiếp cận các mô hình canh tác an toàn và bền vững.
Nhiều hợp tác xã chè tại Long Cốc đã được thành lập, tập trung hướng dẫn bà con áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, quy trình canh tác hữu cơ và thực hành quản lý nông nghiệp tốt.
Đây là bước tiến cần thiết để vừa bảo vệ môi trường vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng chú trọng sự an toàn và nguồn gốc nông sản.
Những buổi tập huấn về phân bón, sâu bệnh, thu hái đúng kỹ thuật được tổ chức thường xuyên. Nhờ đó, năng suất ổn định, chất lượng chè được nâng lên, giảm thiểu tình trạng “được mùa mất giá”.
Đặc biệt, sự hợp tác giữa người dân và doanh nghiệp chế biến chè đã tạo nên một chuỗi giá trị hiệu quả: Doanh nghiệp hỗ trợ kỹ thuật và đảm bảo đầu ra, còn người dân yên tâm chăm sóc vườn chè.
Mô hình liên kết này không chỉ giúp chè Long Cốc giữ vững thị trường truyền thống và mở rộng sang phân khúc chất lượng cao, mà còn thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP và xây dựng thương hiệu tập thể, nâng tầm giá trị cây chè trên thị trường.
Phát triển du lịch sinh thái - Gợi mở hướng đi mới
Không chỉ là cây trồng kinh tế, những đồi chè bạt ngàn của Long Cốc còn mang lại giá trị du lịch rất lớn. Vài năm gần đây, khi xu hướng du lịch trải nghiệm phát triển, Long Cốc trở thành “điểm check-in” thu hút du khách trẻ.
Hình ảnh “săn mây đồi chè” đã xuất hiện nhiều trên mạng xã hội, giúp địa phương trở nên nổi bật hơn trên bản đồ du lịch. Những đồi chè xanh mướt, trùng điệp tạo nên cảnh quan độc đáo mà không phải vùng chè nào cũng có được.

Nhận thấy tiềm năng này, chính quyền và người dân bắt đầu khai thác du lịch sinh thái gắn với cây chè. Một số hộ dân mạnh dạn mở homestay, biến những công việc quen thuộc hằng ngày thành các trải nghiệm thu hút du khách.
Họ được hướng dẫn các kiến thức nền tảng của hoạt động du lịch; rèn luyện kỹ năng thuyết minh, giới thiệu sản phẩm; cách đón tiếp và phục vụ khách; tổ chức không gian lưu trú tại gia; xây dựng và trình bày thực đơn; phân loại, sơ chế và chế biến nguyên liệu.
Bên cạnh đó, người dân còn được học về nghệ thuật giao tiếp và cách truyền tải những nét văn hóa đặc trưng của vùng chè Long Cốc đến du khách.
Dù mô hình còn mới và quy mô chưa lớn, du lịch đã góp phần mang lại công việc cho hàng trăm lao động, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.
Với lợi thế cảnh quan đẹp, khí hậu trong lành và không gian yên bình, du lịch sinh thái tại Long Cốc có thể trở thành mảng kinh tế thứ hai bên cạnh trồng chè.
Đây là hướng đi triển vọng, giúp cây chè không chỉ là nông sản mà còn là sản phẩm văn hóa - du lịch đại diện cho Long Cốc.
Cây chè Long Cốc không chỉ là hình ảnh quen thuộc của vùng trung du Phú Thọ, mà còn là minh chứng cho cách một địa phương có thể vươn lên từ chính thế mạnh bản địa của mình. Từ những đồi chè xanh mướt, người dân nơi đây đang tạo dựng cuộc sống ổn định hơn, nâng cao thu nhập và hướng đến tương lai bền vững.
Công cuộc xóa đói giảm nghèo không chỉ cần nỗ lực của từng hộ dân, mà còn cần sự đồng hành của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Khi “cây chè” được đặt đúng vị trí và đầu tư đúng hướng, nó không chỉ là cây trồng kinh tế, mà còn là chìa khóa mở ra cơ hội phát triển bền vững cho cả một vùng quê./.
