Phát huy văn hóa truyền thống gắn với du lịch nông thôn

Làng cổ Đường Lâm (phường Sơn Tây, Hà Nội) là địa phương hiếm hoi còn bảo tồn tương đối nguyên vẹn không gian làng cổ truyền thống của đồng bằng Bắc Bộ với hệ thống cổng làng, đường đá ong, giếng nước, sân đình và hàng trăm ngôi nhà cổ có niên đại từ vài chục đến hơn 300 năm.

Hiện trên địa bàn phường còn khoảng 100 ngôi nhà cổ, trong đó nhiều ngôi nhà trên 100 năm tuổi vẫn được người dân sinh sống, gìn giữ và đưa vào khai thác phục vụ du lịch. Đây là nền tảng quan trọng để Đường Lâm phát triển du lịch văn hóa nông thôn gắn với bảo tồn di sản.

Cùng với việc bảo tồn các giá trị văn hóa vật thể, đời sống văn hóa tinh thần của người dân được địa phương chú trọng nâng cao thông qua việc duy trì và phát huy các hoạt động sinh hoạt cộng đồng, lễ hội truyền thống và tín ngưỡng dân gian.

Các di tích lịch sử - văn hóa tiêu biểu như đình Mông Phụ, đền thờ Ngô Quyền, đền và lăng Phùng Hưng được bảo tồn, tôn tạo gắn với hoạt động tham quan, tìm hiểu lịch sử, góp phần đưa di sản trở thành không gian văn hóa sống, gắn bó mật thiết với đời sống cư dân địa phương.

Trong phát triển du lịch nông thôn, phường Đường Lâm lựa chọn hướng đi dựa vào cộng đồng, lấy người dân làm trung tâm. Hiện nay, hơn 20 hộ gia đình trên địa bàn tham gia làm du lịch cộng đồng với các dịch vụ như tham quan nhà cổ, trải nghiệm sinh hoạt làng quê, lưu trú homestay và ẩm thực truyền thống.

Nhiều tour trải nghiệm được hình thành dựa trên chính nếp sống và nghề truyền thống của người dân, như làm tương, nấu chè lam, kẹo lạc, bánh tẻ - những sản phẩm gắn bó lâu đời với văn hóa Đường Lâm.

Đáng chú ý, các sản phẩm ẩm thực truyền thống của địa phương từng bước được chuẩn hóa, xây dựng nhãn hiệu, bao bì và trở thành quà tặng du lịch đặc trưng.

Các sản phẩm như chè lam, kẹo lạc, tương Đường Lâm không chỉ mang lại nguồn thu cho người dân mà còn góp phần quảng bá hình ảnh, bản sắc văn hóa của vùng quê cổ tới du khách trong và ngoài nước.

Theo thống kê của địa phương, mỗi năm Làng cổ Đường Lâm đón hàng trăm nghìn lượt khách, trong đó có tỷ lệ đáng kể là khách quốc tế. Nguồn thu từ du lịch đã tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho nhiều hộ dân, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi, qua đó góp phần nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho cư dân nông thôn trong quá trình đô thị hóa.

Song song với phát triển du lịch, phường Sơn Tây tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn di sản và xây dựng nếp sống văn minh.

Người dân được khuyến khích tham gia trực tiếp vào việc giữ gìn nhà cổ, cảnh quan môi trường và ứng xử thân thiện với du khách. Các quy ước cộng đồng được bổ sung nội dung bảo vệ di tích, giữ gìn bản sắc văn hóa, hướng tới phát triển du lịch bền vững, hài hòa giữa bảo tồn và khai thác.

Mục tiêu của Làng cổ Đường Lâm không chỉ là bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống mà còn nâng cao chất lượng đời sống văn hóa của người dân, coi văn hóa là nguồn lực quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Việc gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch nông thôn mở ra hướng đi phù hợp, giúp địa phương vừa giữ được bản sắc, vừa tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội lâu dài./.