Nông thôn mới nâng tầm đời sống vùng cao Thái Nguyên

Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 đặt mục tiêu phát triển nông thôn toàn diện, hướng tới nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện sống, bảo vệ môi trường và xây dựng cộng đồng nông thôn văn minh, an toàn. Tinh thần xuyên suốt là lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể, đồng thời gắn xây dựng nông thôn mới với giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế nông thôn. Tại Thái Nguyên, tinh thần đó được cụ thể hóa bằng các kế hoạch triển khai đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở, ưu tiên mạnh cho khu vực miền núi - nơi tập trung nhiều xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Sau hơn 15 năm thực hiện, Thái Nguyên đã đạt nhiều kết quả toàn diện trong xây dựng nông thôn mới. Riêng giai đoạn 2021-2025, tỉnh huy động nguồn lực rất lớn để tạo nền tảng thay đổi vùng cao. Các khoản đầu tư được tập trung cho hạ tầng thiết yếu như giao thông liên xã - liên xóm, cầu dân sinh, điện lưới, nước sinh hoạt, trường lớp, cơ sở y tế và các công trình phục vụ đời sống cộng đồng. Nhờ đó, nhiều “điểm nghẽn” lâu nay ở miền núi dần được tháo gỡ. Những con đường đất lầy lội ngày mưa nay được cứng hóa, nối liền bản với trung tâm xã; điện và nước sạch về tận xóm bản; trường học, trạm y tế được nâng cấp, bảo đảm điều kiện học tập và chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Hạ tầng cải thiện mở ra không gian phát triển mới cho kinh tế miền núi. Giao thông thuận lợi giúp nông sản lưu thông nhanh hơn, giảm chi phí vận chuyển và mở rộng thị trường tiêu thụ. Đây là động lực để người dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa, tạo ra những vùng sản xuất tập trung gắn với lợi thế địa phương. Nhiều hộ trước đây sản xuất manh mún nay tham gia vào các tổ hợp tác, hợp tác xã, từng bước nâng giá trị sản phẩm, hình thành chuỗi liên kết tiêu thụ ổn định. Thu nhập nhờ vậy được cải thiện rõ rệt, tạo nền tảng cho sinh kế bền vững và giảm nghèo lâu dài.

Cùng với đầu tư hạ tầng, các chương trình hỗ trợ sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số được triển khai đồng bộ, sát với nhu cầu thực tế. Các hoạt động hỗ trợ giống, vốn, đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật được thực hiện thường xuyên tại cơ sở. Đáng chú ý, nhiều mô hình trao sinh kế cho phụ nữ dân tộc thiểu số tiếp tục phát huy hiệu quả, giúp hàng trăm hộ gia đình có thêm việc làm và nguồn thu ổn định. Từ nguồn hỗ trợ ban đầu, nhiều phụ nữ đã xây dựng được mô hình kinh tế gia đình vững chắc, vừa tăng thu nhập, vừa nâng cao vị thế của mình trong đời sống cộng đồng.

Xây dựng nông thôn mới ở Thái Nguyên cũng tạo chuyển biến rõ rệt về đời sống văn hóa - xã hội. Hệ thống nhà văn hóa, thiết chế văn hóa cơ sở được đầu tư hoặc huy động xã hội hóa, trở thành không gian sinh hoạt cộng đồng, nơi tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao, sinh hoạt truyền thống và tuyên truyền chủ trương, chính sách. Phong trào xây dựng đời sống văn hóa gắn với nông thôn mới giúp thay đổi nếp nghĩ, cách làm, từng bước hình thành lối sống văn minh, giữ gìn bản sắc dân tộc trong môi trường sống ngày càng đổi thay.

Thái Nguyên đặt mục tiêu đến cuối giai đoạn 2020-2025, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt mức rất cao, thể hiện quyết tâm thu hẹp khoảng cách giữa miền núi và vùng trung tâm. Tuy nhiên, quá trình triển khai tại vùng dân tộc miền núi vẫn đối diện nhiều thách thức: Địa hình phức tạp, dân cư phân tán khiến chi phí đầu tư lớn; một số tiêu chí “mềm” như thu nhập, môi trường, liên kết thị trường cần nguồn lực duy trì dài hơi. Vì vậy, cùng với đầu tư, địa phương tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp đồng bộ, củng cố sản xuất theo chuỗi, nâng cao năng lực người dân, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng cường bảo vệ môi trường và phát huy sức mạnh cộng đồng.

Nông thôn mới đã và đang nâng tầm đời sống vùng cao Thái Nguyên theo cách thực chất, đường đến bản dễ hơn, kinh tế phát triển hơn, dịch vụ thiết yếu đầy đủ hơn và tinh thần cộng đồng bền chặt hơn. Nông thôn mới nơi miền núi vì thế không chỉ là “đạt chuẩn”, mà là một miền quê đổi thay từng ngày, nơi đồng bào dân tộc thiểu số có điều kiện vươn lên, làm chủ cuộc sống trên chính mảnh đất quê hương mình./.