Nền tảng dữ liệu mở Make in Viet Nam tạo động lực mới cho doanh nghiệp công nghệ số

Giải pháp dữ liệu mở nội địa với khả năng chuẩn hóa và kết nối linh hoạt

Trong nhiều năm, bài toán khai thác dữ liệu công tại Việt Nam gặp khó khăn bởi thông tin phân tán, không đồng bộ và thiếu tiêu chuẩn chung. Các nền tảng dữ liệu mở Make in Viet Nam được phát triển nhằm khắc phục các điểm nghẽn này bằng cách xây dựng hệ thống lưu trữ - chuẩn hóa - chia sẻ theo một kiến trúc thống nhất.

Hệ thống dữ liệu mở nội địa thường bao gồm các thành phần: kho dữ liệu tập trung, bộ tiêu chuẩn dữ liệu thống nhất, công cụ chuyển đổi và làm sạch dữ liệu, cổng API kết nối và giao diện truy cập dành cho doanh nghiệp. Khi dữ liệu từ các sở ngành được đưa vào hệ thống, nền tảng tự động phân loại, chuẩn hóa định dạng và xử lý sai lệch để đảm bảo dữ liệu sạch trước khi cung cấp cho người dùng.

Trên nền tảng đó, cơ quan quản lý có thể triển khai cổng dữ liệu mở cho phép doanh nghiệp tải về bộ dữ liệu thô, sử dụng giao diện tra cứu trực tuyến hoặc kết nối trực tiếp qua API để tích hợp dữ liệu công vào hệ thống phân tích, dashboard và ứng dụng của riêng mình.

Điểm mạnh của giải pháp Make in Viet Nam nằm ở khả năng tùy biến theo từng địa phương, từng loại dữ liệu và từng yêu cầu pháp lý. Các bộ tiêu chuẩn được xây dựng dựa trên đặc thù quản lý trong nước, từ dữ liệu kinh tế, thương mại, đầu tư, y tế cho đến môi trường và giao thông. Điều này giúp hệ thống dễ dàng tích hợp với dữ liệu hiện có tại các cơ quan nhà nước mà không phải thay đổi toàn bộ hạ tầng.

Nền tảng dữ liệu mở cũng cung cấp API theo cơ chế phân quyền, cho phép doanh nghiệp truy cập dữ liệu phù hợp với mục đích sử dụng mà vẫn đảm bảo an toàn. Việc giám sát truy cập theo thời gian thực giúp tránh tình trạng sử dụng sai phạm hoặc vượt quá phạm vi cấp phép. Đây là yếu tố quan trọng trong bối cảnh yêu cầu bảo mật dữ liệu quốc gia ngày càng được đặt cao.

Đối với doanh nghiệp công nghệ Việt, khả năng truy cập dữ liệu mở giúp tiết kiệm nhiều thời gian trong khâu thu thập, tổng hợp và làm sạch dữ liệu - quá trình vốn chiếm nhiều nguồn lực nếu thực hiện thủ công. Khi dữ liệu đã qua chuẩn hóa, doanh nghiệp có thể tập trung vào việc phát triển giải pháp, thuật toán và ứng dụng phục vụ thị trường.

Từ các bộ dữ liệu đã chuẩn hóa, doanh nghiệp có thể xây dựng những giải pháp rất cụ thể như hệ thống phân tích nhu cầu thị trường theo vùng, nền tảng chấm điểm rủi ro khách hàng dựa trên dữ liệu lịch sử hay công cụ hỗ trợ ra quyết định lựa chọn địa điểm mở cửa hàng, kho bãi. Các giải pháp này nếu phải tự thu thập dữ liệu từ đầu sẽ tốn rất nhiều chi phí và thời gian, trong khi với dữ liệu mở, doanh nghiệp có thể tập trung nguồn lực cho khâu phát triển thuật toán và sản phẩm.

Mở rộng không gian đổi mới sáng tạo thông qua dữ liệu công

Trong lĩnh vực thương mại, dữ liệu mở hỗ trợ doanh nghiệp phân tích xu hướng tiêu dùng theo từng địa phương, đánh giá sức mua của thị trường và tối ưu hóa kế hoạch phân phối. Ở lĩnh vực giao thông, dữ liệu về luồng phương tiện, tuyến đường, thời gian cao điểm giúp doanh nghiệp phát triển các ứng dụng điều hướng, tối ưu vận tải hoặc dự báo thời gian giao hàng.

Chẳng hạn, doanh nghiệp logistics có thể xây dựng hệ thống gợi ý tuyến giao hàng tối ưu dựa trên dữ liệu lưu lượng giao thông, bản đồ mạng lưới đường bộ và lịch sử thời gian giao hàng; trong khi nhà bán lẻ có thể dùng dữ liệu dân cư, thu nhập và mật độ điểm bán để quyết định mở rộng chuỗi cửa hàng tại khu vực nào.

Trong nông nghiệp, dữ liệu khí tượng, thổ nhưỡng hoặc quy hoạch giúp doanh nghiệp cung cấp các công cụ hỗ trợ người nông dân tối ưu mùa vụ. Ở lĩnh vực môi trường, dữ liệu về chất lượng không khí, nguồn nước hoặc rác thải được sử dụng để phát triển các ứng dụng cảnh báo sớm cho cộng đồng hoặc hỗ trợ doanh nghiệp quản trị rủi ro.

Một nhóm ứng dụng khác được hưởng lợi lớn từ nền tảng dữ liệu mở là các dịch vụ tài chính - bảo hiểm - thương mại điện tử. Khi có dữ liệu về doanh nghiệp, đăng ký kinh doanh, hoạt động thương mại hoặc dữ liệu công khai về chứng thực, doanh nghiệp có thể xây dựng dịch vụ thẩm định nhanh, đánh giá rủi ro hoặc hỗ trợ người dùng xác thực thông tin.

Các doanh nghiệp có thể xây dựng những dịch vụ như công cụ tra cứu thông tin quy hoạch, ứng dụng nhắc lịch và kiểm tra tình trạng xử lý hồ sơ hành chính hay nền tảng hỗ trợ các tổ chức tài chính - bảo hiểm đánh giá rủi ro dựa trên dữ liệu lịch sử vi phạm, tranh chấp, nợ xấu được mở theo quy định.

Việc khai thác dữ liệu mở cũng góp phần quan trọng trong đổi mới sáng tạo. Khi doanh nghiệp Việt có quyền tiếp cận các nguồn dữ liệu nền tảng, họ có thể xây dựng sản phẩm hoàn toàn mới mà trước đây khó hình thành, chẳng hạn công cụ phân tích tương tác thị trường, nền tảng ra quyết định dựa trên dữ liệu (Decision Intelligence), bản đồ số theo thời gian thực hoặc các mô hình dự báo rủi ro phục vụ sản xuất.

Thay vì chỉ dưng lại ở báo cáo thống kê đơn thuần, doanh nghiệp có thể phát triển các dashboard tương tác cho phép nhà quản lý theo dõi tức thì biến động thị trường, biến động thời tiết, nhu cầu sử dụng năng lượng hoặc mức độ rủi ro theo ngành, từ đó ra quyết định nhanh hơn và có cơ sở dữ liệu hơn.

Nhờ cơ chế mở, nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp có thể tận dụng dữ liệu công để tạo ra sản phẩm giá trị cao mà không phải đầu tư hạ tầng thu thập dữ liệu ban đầu. Điều này giúp giảm chi phí gia nhập thị trường và khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo trong cộng đồng công nghệ Việt.

Tăng tính minh bạch dữ liệu và tạo nền tảng cho kinh tế số tự chủ

Giải pháp dữ liệu mở Make in Viet Nam không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp mà còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế số quốc gia. Khi dữ liệu công được công khai theo chuẩn, người dân và doanh nghiệp tiếp cận thông tin thuận lợi hơn, góp phần tăng tính minh bạch trong quản lý nhà nước.

Khi các nền tảng dữ liệu mở được thiết kế theo hướng dùng chung, doanh nghiệp công nghệ Việt có thể đứng ở nhiều vị trí khác nhau trong chuỗi giá trị: Cung cấp hạ tầng dữ liệu, xây dựng lớp dịch vụ phân tích, phát triển các ứng dụng chuyên ngành cho thương mại, nông nghiệp, tài chính, đô thị thông minh. Mỗi lớp giải pháp đó đều dựa trên dữ liệu Việt do doanh nghiệp Việt xử lý và làm chủ, qua đó tạo nên một hệ sinh thái kinh tế số tự chủ hơn.

Việc lưu trữ và xử lý dữ liệu trên hạ tầng nội địa giúp đảm bảo an toàn thông tin, phù hợp với yêu cầu pháp lý của Việt Nam. Đây là một trong những tiêu chí quan trọng khi chuyển đổi số diễn ra sâu rộng và dữ liệu trở thành tài sản có giá trị cao. Khả năng chủ động công nghệ của doanh nghiệp Việt giúp giảm phụ thuộc vào giải pháp ngoại trong những lĩnh vực nhạy cảm liên quan đến dữ liệu công.

Trong dài hạn, nền tảng dữ liệu mở Make in Viet Nam sẽ hỗ trợ tiến trình chuẩn hóa dữ liệu trên phạm vi rộng, giúp các bộ ngành và địa phương nâng cao năng lực quản trị. Khi dữ liệu được chia sẻ thống nhất, việc dự báo, lập kế hoạch, phân tích và đánh giá chính sách sẽ có cơ sở khoa học hơn. Đồng thời, doanh nghiệp Việt sẽ có thêm cơ hội phát triển các sản phẩm dựa trên dữ liệu - lĩnh vực được coi là động lực quan trọng của tăng trưởng công nghệ trong tương lai./.