Làn sóng cấm sách đáng lo ngại ở Mỹ

Lệnh cấm sách tại các trường công lập đã trở thành một vấn đề “bình thường" ở Mỹ kể từ năm 2021.

Lệnh cấm sách trở nên phổ biến tại Mỹ

Trong một báo cáo mới, Tổ chức Văn Bút Mỹ (PEN America) cho biết, chính phủ liên bang đang thúc đẩy các chiến dịch hạn chế những tài liệu liên quan đến chủng tộc, phân biệt chủng tộc và cộng đồng người đồng tính (LGBTQ+) vào năm 2025.

Báo cáo cho biết, đã có 6.870 lệnh cấm sách trên 23 tiểu bang và 87 khu học chánh công tại Mỹ trong năm học 2024 - 2025. Trong đó, Florida có số lượng lệnh cấm sách cao nhất (2.304), tiếp theo là Texas (1.781) và Tennessee (1.622)..

Kasey Meehan, giám đốc chương trình Tự do đọc của PEN America cho biết: “Lệnh cấm hàng ngày” đã trở nên đáng lo ngại và việc chuẩn hóa từ các cơ quan kiểm duyệt đã không có hiệu quả trong suốt 4 năm qua.

Trong đó, một số lệnh cấm là tạm thời, một số khác là vô thời hạn và đã gây ảnh hưởng đến 2.308 tác giả, trong đó "A Clockwork Orange" của Anthony Burgess, "Breathless" của Jennifer Niven, "Sold" của Patricia McCormick, "Last Night at the Telegraph Club" của Malinda Lo và "A Court of Mist and Fury" của Sarah J. Maas đứng đầu danh sách những cuốn sách bị cấm nhiều nhất trong năm 2024 - 2025.

Các đầu sách bị cấm khác bao gồm "Forever ...," của Judy Blume, "All Boys Aren't Blue" của George M. Johnson và "Damsel" của Elana K. Arnold.

Theo báo cáo, lệnh cấm chủ yếu nhắm vào những cuốn sách về chủng tộc và phân biệt chủng tộc ở Mỹ hoặc sách có sự góp mặt của người da màu và LGBTQ+ cũng như một số sách dành cho thanh thiếu niên có nội dung liên quan đến tình dục hoặc thảo luận về bạo lực tình dục. "Chưa bao giờ nước Mỹ có số lượng sách bị loại bỏ khỏi các thư viện trường học trên khắp đất nước nhiều đến vậy. Chưa bao giờ có nhiều tiểu bang thông qua luật hoặc quy định cho việc cấm sách, bao gồm cả lệnh cấm một số đầu sách cụ thể trên toàn tiểu bang. Chưa bao giờ có nhiều chính trị gia tìm cách áp đặt các trường học kiểm duyệt sách theo tư tưởng của họ nhiều đến vậy, thậm chí đe dọa cắt ngân sách công để buộc họ phải tuân thủ".

Theo PEN America, đã có gần 23.000 lệnh cấm sách trên 45 tiểu bang tại Hoa Kỳ và 451 khu học chánh công kể từ năm 2021.

Lệnh cấm sách sẽ gây ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận ở Mỹ

Hoạt động cấm sách đã trở nên "bình thường hóa". Báo cáo cho biết, một số cơ quan lập pháp tiểu bang đã thông qua luật hạn chế một số tài liệu nhất định và các sở giáo dục tiểu bang đã ban hành chỉ thị yêu cầu các trường loại bỏ tài liệu. Ngoài ra, còn có cả danh sách các loại sách không được lưu hành do một số khu học chánh ban hành, cấm các cơ sở giáo dục chọn một số sách nhất định cho thư viện và chương trình giảng dạy.

Mặc dù các sắc lệnh hành pháp không đề cập cụ thể đến lệnh cấm sách hoặc nhắm vào một số loại sách nhất định, nhưng đe dọa sẽ cắt giảm ngân sách liên bang cho các trường học từ mẫu giáo đến lớp 12 nếu đưa những tư tưởng chống Mỹ, lật đổ, có hại và sai trái cho trẻ em của quốc gia này.

Theo Chính quyền Trump, các cuốn sách về chủng tộc, phân biệt chủng tộc và tư tưởng chuyển giới là những ví dụ về "sự nhồi sọ cực đoan" và lập luận rằng, việc đưa nội dung này vào trường công là xâm phạm quyền của phụ huynh.

PEN America lưu ý rằng, lập luận về "quyền của cha mẹ" là trọng tâm trong các chính sách liên bang của chính quyền Trump, nhằm hạn chế một số nội dung nhất định trong trường học. Nỗ lực cấm sách này, được khởi xướng vào năm 2021, được các nhóm bảo thủ như Moms for Liberty ủng hộ, và đã được các nhóm vận động sử dụng để đấu tranh cho lệnh cấm sách ở các tiểu bang như Florida và Texas.

Theo báo cáo của PEN America, áp lực công khai từ chính quyền liên bang và tiểu bang nhằm hạn chế một số nội dung nhất định trong trường học đã dẫn đến các lệnh cấm mang tính phòng ngừa và kiểm duyệt. Nhóm này cho biết, các cơ sở giáo dục và trường học thường chọn cách không đấu tranh mà thay vào đó là loại bỏ sách khỏi kệ hoặc quyết định không sử dụng những tài liệu có khả năng bị phản đối.

Sabrina Baêta, quản lý cấp cao của chương trình Tự do đọc sách của PEN America, cho biết: "Sẽ không có kệ sách nào được giữ nguyên nếu lệnh cấm sách của địa phương và tiểu bang tiếp tục gây ảnh hưởng đến quyền tự do đọc sách tại các trường công lập. Với việc Nhà Trắng của Trump đang thúc đẩy một nền văn hóa kiểm duyệt, tạo mối đe dọa nghiêm trọng đến các nguyên tắc cốt lõi về quyền tự do ngôn luận, tìm hiểu cởi mở và tiếp cận những cuốn sách đa dạng và toàn diện".

“

LGBTQ+ là viết tắt của các từ: Lesbian - đồng tính luyến ái nữ; Gay - đồng tính luyến ái nam; Bisexual - song tính luyến
ái; Transgender - chuyển giới; Queer - có xu hướng tính dục và bản dạng giới khác biệt, hoặc không nhận định mình theo
bất kỳ giới nào hoặc Questioning - đang trong giai đoạn tìm hiểu bản thân.