Khi AI trở thành “trợ lý” cho chính quyền hai cấp

Ứng dụng AI giúp chính quyền làm ít hơn, nhưng hiệu quả hơn

Cả nước đã vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1/7/2025, cùng với đó là thực hiện tinh giản 15 - 20% biên chế. Đây thực sự là một thách thức rất lớn. Điều này đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để số người ít hơn nhưng làm việc lại hiệu quả hơn…?

Chia sẻ tại Diễn đàn Trí tuệ nhân tạo Việt Nam - AI360 2025 với chủ đề “Xây dựng doanh nghiệp và xã hội thông minh cùng AI” mới đây, ông Trần Huy Tùng, Giám đốc R&D ELCOM Corporation nhận định: “Trong trường hợp này, AI chính là câu trả lời”.

Ông Trần Huy Tùng cho biết, với mô hình chính quyền hai cấp hiện nay, từ 10.710 đơn vị hành chính, Việt Nam đã giảm xuống còn 3.355 đơn vị, tức là giảm tới 69%, bỏ hoàn toàn cấp huyện. Điều này có nghĩa là, một lãnh đạo tỉnh trước đây quản lý khoảng 10 huyện, thì giờ đây sẽ phải quản lý trực tiếp gần 100 xã/phường, khối lượng các vấn đề cần xử lý sẽ tăng từ 100 lên 1.000 vấn đề mỗi tuần. Nếu không có công nghệ, không có AI, mô hình này sẽ quá tải...

Cũng theo ông Trần Huy Tùng, nhiều nước đã chứng minh hiệu quả của công nghệ trong quản lý chính quyền. Đan Mạch dẫn đầu về chính phủ điện tử với 98 đô thị cho 6 triệu dân; Estonia xếp thứ hai với 99% dịch vụ công được số hóa; Singapore đứng ở vị trí số 3, dù nhỏ nhưng là hình mẫu về hiệu quả nhờ ứng dụng AI.

Việt Nam có quy mô hoàn toàn phù hợp để thành công như họ - với 3.321 xã cho 100 triệu dân, trung bình 30.000 dân/xã. Vấn đề là phải đầu tư mạnh vào AI và công nghệ số.

Ông Trần Huy Tùng cho biết, ELCOM đang phát triển nền tảng AI4Gov - Chuyển đổi AI nâng cao hiệu quả của mô hình chính quyền 2 cấp với một kiến trúc vững chắc gồm “1 mái nhà và 3 trụ cột”.

Trong đó, mái nhà với mục tiêu 90% người dân hài lòng, xử lý nhanh hơn 60%, tiết kiệm 30% chi phí, đồng thời đưa Việt Nam vào Top 20 e-Government thế giới. Ba trụ cột đỡ mái nhà gồm: công nghệ AI chiếm 40% (nền tảng AI tập trung, đám mây (cloud), dữ liệu lớn (big data), chatbot, bảng điều khiển (dashboard), tự động hoá quy trình bằng robot (RPA)); con người chiếm 35% và cơ chế và dữ liệu chiếm 25% (pháp lý đồng bộ, cổng dịch vụ công quốc gia, hồ dữ liệu (data lake), VNeID).

Nền móng để phát triển AI4Gov với các yếu tố hạ tầng: Internet tốc độ cao (3.321 xã kết nối 5G/4G), 34 trung tâm dữ liệu, bảo mật chuẩn ISO 27001, ngân sách 1.500 - 2.000 tỷ đồng, khung pháp lý, đối tác công nghệ...

Chia sẻ chi tiết hơn về AI4Gov, đại diện ELCOM cho biết, giải pháp đầu tiên của AI4Gov là AI hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định với dashboard thông minh. Có thể tưởng tượng hình ảnh của một chủ tịch tỉnh mở dashboard, nhìn thấy toàn bộ tình hình 100 xã trong một màn hình. AI thu thập dữ liệu thời gian thực từ tất cả xã/phường, phát hiện bất thường, tự động cảnh báo.

Ví dụ, tuần này có 50 khiếu nại về giấy phép xây dựng tại một xã, hệ thống AI không chỉ cảnh báo, mà còn tự động phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp cụ thể... tất cả chỉ trong 5 phút.

Bên cạnh đó, hệ thống AI cũng có thể cảnh báo sớm về dịch bệnh, thiên tai, khiếu nại tăng đột biến; tóm tắt tự động hàng trăm báo cáo thành 1 trang A4.

Giải pháp thứ hai, AI trợ lý cho cán bộ cơ sở với AI Assistant 24/7. Cụ thể, hệ thống có thể hướng dẫn từng bước xử lý nghiệp vụ phức tạp; kiểm tra tính hợp lệ hồ sơ tự động; trả lời ngay các câu hỏi về chính sách, quy định. “Qua thử nghiệm tại một số địa phương, giải pháp này giúp giảm 60% thời gian tra cứu văn bản, nâng cao chất lượng, giảm sai sót”, ông Tùng chia sẻ.

Giải pháp thứ ba, AI phục vụ người dân với chatbot dịch vụ công giúp trả lời, hướng dẫn thủ tục 24/7, kiểm tra hồ sơ trước khi nộp, giảm 70% hồ sơ bị trả lại, và thông báo tự động tiến độ xử lý. Ngoài ra, với kênh phản ánh thông minh, AI tự động phân loại khiếu nại, chuyển đúng đơn vị xử lý, ưu tiên các trường hợp khẩn cấp. Người dân có thể theo dõi tiến độ qua app, minh bạch 100%. Kết quả người dân hài lòng hơn, tin tưởng chính quyền hơn. Đây là trọng tâm của mọi nỗ lực.

Giải pháp thứ tư, AI tối ưu hóa vận hành với hệ thống tự động hóa quy trình, giúp xử lý những công việc lặp đi lặp lại như nhập liệu, kiểm tra, chuyển hồ sơ, từ đó giúp giảm 40 - 60% thời gian xử lý. Hệ thống AI còn có khả năng dự báo khối lượng công việc, phân bổ nhân sự hợp lý, tối ưu lịch làm việc và sử dụng phòng họp.

Với những ứng dụng này, AI4Gov được kỳ vọng sẽ trở thành “trợ lý số” của chính quyền hai cấp, giúp quản lý hiệu quả hơn, tự động hóa quy trình và dịch vụ, đồng thời nâng cao mức độ hài lòng, tin tưởng của người dân.

Theo ông Trần Huy Tùng, với 30 năm kinh nghiệm, ELCOM là một trong những đơn vị đầu tiên triển khai chuyển đổi số và ứng dụng AI cho các dự án trọng yếu quốc gia, phát triển thành công nhiều dự án quy mô lớn và nhận được nhiều ý tưởng quan trọng từ các khách hàng chiến lược. Điều này giúp ELCOM hiểu sâu sắc thực tế mà chính quyền đang đối diện, từ đó mang đến các giải pháp, sản phẩm thiết thực, hiệu quả cho các đơn vị.

Sản phẩm "Made by ELCOM" phục vụ đắc lực cho chính quyền số

Tại diễn đàn, gian hàng Showcase AI của ELCOM Corporation đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo khách mời, để lại dấu ấn mạnh mẽ thông qua hệ sinh thái sản phẩm AI4GOV Made by ELCOM, tập trung ở 2 lĩnh vực trọng điểm: Hệ sinh thái giao thông thông minh ELCOM ITS, hệ thống chuyển đổi số dành cho chính phủ.

ELCOM ITS là hệ sinh thái giao thông thông minh toàn diện đầu tiên tại Việt Nam, bao gồm 15 phân hệ thành phần, với các sản phẩm như: Hệ thống camera giám sát AI, hệ thống giám sát và xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ, hệ thống thu phí điện tử không dừng ETC, hệ thống kiểm soát tải xe tự động eWIM, hệ thống giám sát an ninh và video giao diện EPSS.

Bên cạnh đó là các sản phẩm được thiết kế để hỗ trợ chính quyền hai cấp trong quản lý, điều hành và phục vụ công dân, bao gồm: Data360X - kho lưu trữ dữ liệu liên thông, tích hợp và chuẩn hóa thông tin liên ngành; eSightX - ứng dụng trung tâm điều hành và giám sát chỉ huy theo thời gian thực; EDM - giải pháp số hóa tài liệu và quản lý hồ sơ điện tử; DeepSearchX - nền tảng phân tích chuyên nghiệp hỗ trợ dịch vụ điều tra và quyết định.

Với các giải pháp công nghệ, ELCOM cho thấy năng lực của mình trong việc nghiên cứu phát triển các công cụ hiệu quả phục vụ chính quyền số, qua đó góp phần xây dựng và hoàn thiện hạ tầng số quốc gia, cùng tham gia vào quá trình chuyển đổi số của Việt Nam./.