Hợp tác xã - trụ cột quan trọng trong xây dựng nông thôn mới
Trong quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam, khu vực kinh tế tập thể mà nòng cốt là hợp tác xã (HTX) đã và đang giữ vai trò ngày càng quan trọng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Thực tiễn cho thấy, HTX không chỉ là tổ chức kinh tế hỗ trợ sản xuất mà còn là nhân tố góp phần ổn định xã hội, nâng cao thu nhập và thúc đẩy phát triển bền vững khu vực nông thôn.
Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã khẳng định khu vực kinh tế tập thể góp phần quan trọng vào xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh xã hội và từng bước nâng cao vị thế trong nền kinh tế quốc dân.
Trong giai đoạn 2010-2025, các HTX đã phát huy vai trò tập hợp, liên kết các hộ nông dân nhỏ lẻ, tạo điều kiện áp dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ, qua đó nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm nông nghiệp.
Thông qua hoạt động hiệu quả, HTX đã góp phần thúc đẩy tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại và bền vững. Nhiều HTX trở thành đầu mối liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, ổn định đầu ra cho nông sản.
Đồng thời, HTX còn tạo việc làm tại chỗ, phát triển các ngành nghề nông thôn, dịch vụ và chế biến, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân nông thôn.
Bên cạnh vai trò kinh tế, HTX còn góp phần tăng cường sự gắn kết cộng đồng và phát huy dân chủ ở cơ sở. Với nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng và cùng có lợi, HTX tạo điều kiện để người dân tham gia quản lý, giám sát và hưởng lợi từ các hoạt động phát triển tại địa phương.
Đây là nền tảng quan trọng để thực hiện hiệu quả các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới như tổ chức sản xuất, thu nhập, lao động có việc làm và bảo vệ môi trường.
Đến năm 2025, khu vực HTX đã có bước phát triển mạnh mẽ. Cả nước ước có hơn 35.000 HTX, trong đó khoảng 23.000 HTX nông nghiệp với hàng triệu thành viên và lao động thường xuyên.
Doanh thu, lợi nhuận bình quân của HTX ngày càng tăng; nhiều HTX đã ứng dụng công nghệ cao, tham gia Chương trình OCOP, phát triển du lịch nông thôn và triển khai truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Những kết quả này đã đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của Chương trình xây dựng nông thôn mới, với tỷ lệ xã đạt chuẩn ngày càng cao và thu nhập người dân nông thôn không ngừng được cải thiện.
Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, vai trò của HTX cần tiếp tục được nâng cao để đáp ứng mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.
Giai đoạn 2026-2030 đòi hỏi các giải pháp đồng bộ như nâng cao nhận thức về vị trí của HTX; hoàn thiện chính sách hỗ trợ phù hợp với Luật HTX năm 2023; củng cố năng lực quản trị, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong hoạt động của HTX; tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị và phát triển kinh tế tuần hoàn.
Có thể khẳng định, việc phát huy hiệu quả vai trò của HTX không chỉ góp phần thực hiện thành công Chương trình xây dựng nông thôn mới mà còn là giải pháp quan trọng để phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững, hướng tới mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân và xây dựng nông thôn Việt Nam hiện đại, văn minh trong giai đoạn tới./.
