Hợp tác xã kiểu mới - Sức sống mới cho nông thôn và ven đô Hà Nội

Hà Nội, trái tim của đất nước không chỉ là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế, mà còn là một địa phương có diện tích nông nghiệp và dân cư nông thôn chiếm tỷ trọng đáng kể. Trong bối cảnh Thủ đô đang thực hiện mạnh mẽ công cuộc đô thị hóa, hiện đại hóa và tái cơ cấu nông nghiệp, các Hợp tác xã (HTX) kiểu mới đã không ngừng đổi mới, trở thành nhân tố quan trọng, làm thay đổi sâu sắc đời sống kinh tế - xã hội của người dân khu vực nông thôn và ven đô.

Khác với mô hình HTX cũ thời bao cấp, HTX kiểu mới hoạt động theo Luật HTX năm 2012, nhấn mạnh tính tự nguyện, tự chủ, liên kết và hiệu quả kinh tế. Mô hình này không chỉ đơn thuần là nơi tập hợp sản xuất, mà còn là cầu nối vững chắc giữa người nông dân với thị trường hiện đại, mang lại lợi ích thiết thực và nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng vạn hộ gia đình.

Từ sản xuất manh mún đến chuỗi giá trị bền vững

Tác động lớn nhất và dễ thấy nhất của HTX kiểu mới chính là sự thay đổi về phương thức sản xuất và thu nhập của người dân Hà Nội. Trước đây, sản xuất nông nghiệp của Hà Nội thường nhỏ lẻ, phân tán, thiếu tính cạnh tranh. Sự xuất hiện của các HTX đã giải quyết triệt để vấn đề này.

Các HTX đứng ra quy hoạch vùng trồng, cung ứng giống chất lượng, và hướng dẫn thành viên áp dụng các quy trình sản xuất an toàn như VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng nông sản như rau hữu cơ ở Sóc Sơn, gạo chất lượng cao ở Phú Xuyên, hoa cây cảnh ở Mê Linh… mà còn tạo thêm niềm tin cho người tiêu dùng Thủ đô.

HTX đầu tư vào công nghệ sơ chế, chế biến và đóng gói, biến nông sản thô thành sản phẩm có giá trị gia tăng cao như các sản phẩm OCOP từ chè, nấm hoặc thực phẩm chế biến... Việc này giúp giảm thiểu rủi ro tiêu thụ, tăng lợi nhuận cho thành viên và mở rộng thị trường.

HTX đã giúp người dân Thủ đô tăng thu nhập bền vững và ổn định thị trướng, giúp họ thoát khỏi tình trạng "được mùa mất giá" nhờ đảm bảo đầu ra ổn định, thông qua việc thay mặt thành viên ký kết hợp đồng bao tiêu với các siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch, các bếp ăn công nghiệp lớn trên địa bàn Hà Nội. Nhờ đó, thành viên được đảm bảo giá bán ổn định, không bị thương lái ép giá.

HTX là kênh dẫn vốn ưu đãi từ các tổ chức tín dụng, các chương trình hỗ trợ phát triển nông nghiệp của thành phố. Đồng thời, họ tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật mới, giúp người dân nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất.

Nhiều HTX nông nghiệp tại Hà Nội đã đạt doanh thu hàng tỷ đồng/năm, lợi nhuận chia cho thành viên tăng trung bình 15-20% so với sản xuất cá thể, giúp thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn được cải thiện rõ rệt, thu hẹp khoảng cách với khu vực nội thành.

Nâng cao vị thế và tạo việc làm

Ngoài tác động kinh tế, HTX còn mang lại nhiều thay đổi tích cực về mặt xã hội cho người dân Hà Nội

Sự phát triển của HTX, đặc biệt là HTX dịch vụ phi nông nghiệp như thủ công mỹ nghệ, vận tải, dịch vụ môi trường… đã tạo ra hàng ngàn việc làm ổn định cho lao động nông thôn, giúp người dân có thu nhập ngay tại quê nhà, hạn chế tình trạng ly hương vào nội thành tìm việc. HTX còn tổ chức các lớp truyền nghề, giữ gìn và phát huy các làng nghề truyền thống của Hà Nội, gắn kết sản phẩm làng nghề với chương trình OCOP, làm cho kinh tế nông thôn thêm phong phú hơn.

Trong mô hình HTX kiểu mới, người nông dân không còn là người sản xuất đơn lẻ, mà trở thành cổ đông, thành viên có quyền quyết định thông qua nguyên tắc "một thành viên, một phiếu bầu". Người dân tham gia vào việc ra quyết định về phương án sản xuất, kinh doanh và phân phối lợi nhuận. Điều này nâng cao vai trò, trách nhiệm và tính tự chủ của họ. HTX trở thành nơi tập hợp ý chí và nguyện vọng của thành viên, tăng cường sự đoàn kết và tương trợ trong cộng đồng, góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại.

Hơn nữa, các HTX thường tham gia tích cực vào các hoạt động cộng đồng như: hỗ trợ các gia đình khó khăn, xây dựng cơ sở vật chất văn hóa, vệ sinh môi trường nông thôn. Đặc biệt, nhiều HTX đã trở thành hạt nhân trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, ẩm thực truyền thống của từng vùng quê Hà Nội thông qua việc phát triển các sản phẩm du lịch nông nghiệp, du lịch trải nghiệm.

Hợp tác xã kiểu mới - Mắt xích quan trọng trong quy hoạch Thủ đô

Trong tầm nhìn phát triển Thủ đô đến năm 2030 và xa hơn, các HTX được xem là mắt xích không thể thiếu. Sự liên kết giữa các HTX, Liên hiệp HTX và doanh nghiệp lớn sẽ tạo ra một mạng lưới kinh tế nông thôn vững mạnh, cung cấp nguồn thực phẩm sạch, an toàn cho hơn 10 triệu dân Thủ đô và các khu vực lân cận.

Thành phố Hà Nội đã và đang ban hành nhiều chính sách hỗ trợ để nhân rộng các mô hình HTX hiệu quả, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao. Đây là hướng đi đúng đắn, đảm bảo rằng quá trình đô thị hóa không làm mai một sức sống và tiềm năng của khu vực nông thôn, mà ngược lại, giúp người dân nông thôn Thủ đô được hưởng lợi tối đa từ sự phát triển chung.

Mô hình HTX kiểu mới đã thực sự trở thành động lực mạnh mẽ làm thay đổi cuộc sống của người dân Hà Nội. Từ những người nông dân sản xuất truyền thống, họ đã trở thành những doanh nhân nông nghiệp, sản xuất ra các sản phẩm chất lượng cao, có thương hiệu và bán được giá trị xứng đáng.

Sự chuyển biến này không chỉ là tăng trưởng kinh tế mà còn là sự thay đổi về chất trong nhận thức và phương thức làm việc của người dân. Với sự hỗ trợ của thành phố và sự năng động, sáng tạo của chính các thành viên, các HTX tại Hà Nội sẽ tiếp tục phát triển, đóng góp vào mục tiêu xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh, giàu đẹp và bền vững./.