Hải Phòng tiên phong trong chuyển đổi số, đồng hành cùng nhân dân

Thực tiễn những ngày đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cho thấy, nếu không có các “cánh tay nối dài” kịp thời hướng dẫn, việc chuyển đổi từ thói quen nộp hồ sơ trực tiếp sang sử dụng nền tảng số sẽ gặp không ít lúng túng, nhất là với người cao tuổi, người ít tiếp cận công nghệ. Nắm rõ điều đó, Thành đoàn Hải Phòng đã tổ chức các đội hình thanh niên tình nguyện tham gia hỗ trợ tại cơ sở; trong đó có lực lượng thường trực tại các trung tâm phục vụ hành chính công để hướng dẫn thao tác lấy số, kê khai, đăng nhập tài khoản định danh điện tử và thực hiện quy trình dịch vụ công trực tuyến.

Tại nhiều phường, xã, thanh niên không chỉ “cầm tay chỉ việc” ngay tại quầy tiếp nhận, mà còn phối hợp tuyên truyền, hỗ trợ người dân chuẩn bị hồ sơ điện tử tại nhà; từng bước hình thành thói quen sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Cách làm ấy phù hợp với yêu cầu “lấy người dân làm trung tâm, chủ thể” của chuyển đổi số, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình số hóa.

Một trong những nội dung người dân cần hỗ trợ nhiều là việc sử dụng tài khoản định danh điện tử VNeID để đăng nhập Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Theo thông tin hướng dẫn ngay trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia, người dân có thể lựa chọn phương thức đăng nhập bằng “Tài khoản định danh điện tử cấp bởi Bộ Công an dành cho công dân”, qua đó đồng bộ thông tin cá nhân phục vụ giải quyết thủ tục hành chính.

Thêm vào đó, nhiều đội hình thanh niên còn tham gia phong trào “bình dân học vụ số” - một cách tiếp cận nhấn mạnh yếu tố phổ cập, bền bỉ, đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người. Thực tế cho thấy, phong trào này đã được nhiều địa phương cụ thể hóa bằng các kế hoạch triển khai, trong đó có các nội dung trang bị kỹ năng số cơ bản, an toàn thông tin, sử dụng nền tảng học tập số, dịch vụ công trực tuyến…

Ở Hải Phòng, các “tổ công nghệ số cộng đồng”, các nhóm thanh niên tình nguyện tại khu dân cư tiếp tục phát huy vai trò hướng dẫn người dân sử dụng ứng dụng, bảo vệ tài khoản, phòng tránh rủi ro trên không gian mạng. Đây là nhiệm vụ vừa có ý nghĩa “dân vận số”, vừa trực tiếp góp phần nâng chất lượng phục vụ, giảm áp lực cho bộ phận một cửa, đồng thời tạo nền tảng nâng cao dân trí số.

Chuyển đổi số trong vận hành chính quyền

Bên cạnh sự chủ động của lực lượng thanh niên, thực tiễn vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp ở Hải Phòng cũng ghi nhận những kết quả đáng chú ý về dịch vụ công trực tuyến. Theo thông tin từ một báo cáo đánh giá tình hình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp của thành phố (tính từ ngày 1/7 đến giữa tháng 11/2025), Hải Phòng tiếp nhận hơn 1 triệu hồ sơ; trong đó tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt trên 82%. Thành phố đồng thời được ghi nhận đứng trong nhóm dẫn đầu về chỉ số phục vụ người dân và doanh nghiệp trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia.

Những con số này phản ánh xu hướng chuyển dịch tích cực từ “nộp trực tiếp” sang “nộp trực tuyến”, từ giải quyết thủ công sang quy trình điện tử. Tuy nhiên, báo cáo cũng cho thấy các thách thức đi kèm, như hạ tầng và trang thiết bị chưa đồng bộ ở một số nơi; tình trạng trụ sở phân tán; năng lực công nghệ của một bộ phận cán bộ cơ sở còn hạn chế… Trong bối cảnh đó, các đội hình thanh niên tình nguyện càng trở nên quan trọng khi vừa hỗ trợ người dân, vừa góp phần “đệm” cho hệ thống trong giai đoạn chuyển tiếp.

Thi đua học tập, làm chủ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo

Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện của thủ tục hành chính. Ở tầm chiến lược, chuyển đổi số gắn chặt với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Tại Chương trình Thủ tướng Chính phủ đối thoại với thanh niên Việt Nam năm 2025, chủ đề được xác định là “Thanh niên Việt Nam tiên phong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”. Thông điệp xuyên suốt là thanh niên được coi là lực lượng xung kích, nòng cốt, có khả năng tiếp cận nhanh và làm chủ công nghệ, từ nghiên cứu, phát triển đến ứng dụng trong thực tiễn.

Từ định hướng chung đó, các phong trào thi đua ứng dụng công nghệ số tại địa phương cần tiếp tục đi vào chiều sâu, không chỉ dừng ở “biết dùng”, mà tiến tới “dùng an toàn”, “dùng hiệu quả”, và “tạo ra giá trị mới”. Đặc biệt, khi các công cụ trí tuệ nhân tạo ngày càng phổ biến, yêu cầu về đạo đức số, bản quyền dữ liệu, kỹ năng kiểm chứng thông tin và tư duy phản biện trở thành “kỹ năng công dân” của thời đại mới.

Điểm đáng ghi nhận là ở nhiều cơ sở, hoạt động của thanh niên không diễn ra đơn lẻ mà gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương, với mục tiêu nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân. Thanh niên tham gia hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, đồng thời tham gia tuyên truyền an toàn thông tin, hỗ trợ cài đặt và sử dụng các ứng dụng thiết yếu, thúc đẩy thói quen thanh toán không dùng tiền mặt, sử dụng thư viện số, nền tảng học tập số… Từ đó, xã hội số được xây dựng bắt đầu từ chính những hành vi thường ngày của mỗi người dân, mỗi gia đình.

Trong tiến trình ấy, điều cần thiết là tiếp tục hoàn thiện hạ tầng số và “hạ tầng con người”. Thành phố đã xác định yêu cầu đầu tư, cải tạo, bố trí trụ sở trung tâm phục vụ hành chính công, phòng họp trực tuyến và nơi làm việc của cán bộ, công chức cấp xã với tổng kinh phí dự kiến hàng nghìn tỷ đồng cho thấy quyết tâm nâng cấp điều kiện bảo đảm cho vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Tuy nhiên, để hạ tầng phát huy hiệu quả, việc bồi dưỡng kỹ năng số, kỷ luật công vụ trên môi trường số và chuẩn hóa quy trình vẫn là nhiệm vụ không thể coi nhẹ.

Phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong giai đoạn mới

Trong mọi giai đoạn cách mạng, thanh niên luôn là lực lượng đi đầu, sẵn sàng đảm nhận việc mới, việc khó. Chuyển đổi số hôm nay cũng vậy, cần một thế hệ trẻ không chỉ “thạo thao tác” mà còn có bản lĩnh số, trách nhiệm số; biết bảo vệ dữ liệu cá nhân, tôn trọng bản quyền và có năng lực phân biệt đúng - sai trong biển thông tin.

Từ thực tiễn Hải Phòng, có thể thấy một bài học quan trọng, khi thanh niên được tin tưởng giao việc, được tổ chức bài bản và gắn với nhu cầu thật của người dân, sức trẻ sẽ trở thành động lực mạnh mẽ cho cải cách hành chính và chuyển đổi số. Cùng với sự quan tâm, đầu tư của các cấp ủy, chính quyền và sự đồng hành của doanh nghiệp, nhà trường, lực lượng đoàn viên, thanh niên sẽ tiếp tục góp phần rút ngắn “khoảng cách số”, lan tỏa kỹ năng số, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, đóng góp thiết thực vào mục tiêu xây dựng Hải Phòng phát triển hiện đại, văn minh trong kỷ nguyên số./.