Hạ tầng nông thôn mới 2025: Hiện đại hóa gắn với bản sắc

Không còn là những con đường bê tông hóa rập khuôn hay những nhà văn hóa "nghìn xã như một", xu hướng mới hiện nay là xây dựng hạ tầng thích ứng bền vững và tôn vinh bản sắc văn hóa đặc trưng của từng vùng miền.

Hạ tầng thích ứng, lấy thiên nhiên làm gốc

Trước bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, các địa phương đang ưu tiên những công trình hạ tầng có tính "chống chịu". Tại đồng bằng sông Cửu Long, hạ tầng giao thông và thủy lợi được thiết kế để sống chung với hạn mặn và triều cường. Ngược lại, tại vùng cao phía Bắc, trọng tâm là các công trình kè chống sạt lở và hệ thống thoát nước thông minh.

Đặc biệt, khái niệm "hạ tầng xanh" đang trở nên phổ biến. Thay vì chỉ sử dụng bê tông cốt thép, nhiều địa phương đã ứng dụng các vật liệu thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo như đèn đường năng lượng mặt trời và xây dựng hệ thống kênh mương hở kết hợp cảnh quan sinh thái.

Nông thôn hiện đại nhưng vẫn bảo tồn bản sắc

Năm 2025 đánh dấu sự lên ngôi của các dự án hạ tầng gắn liền với bảo tồn di sản. Bộ tiêu chí NTM nâng cao hiện nay đặc biệt chú trọng đến việc giữ gìn cấu trúc làng xã truyền thống.

Tại vùng Đồng bằng Bắc Bộ, các dự án cải tạo ao làng, cổng làng và cây đa bến nước được đầu tư bài bản, biến các không gian công cộng thành nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng đúng nghĩa.

Tại Tây Nguyên, nhà rông, nhà dài được tích hợp chức năng nhà văn hóa xã, sử dụng kiến trúc đặc thù của người bản địa, nhưng vẫn đáp ứng các tiêu chuẩn về kỹ thuật và công năng hiện đại.

Tại miền tây Nam Bộ, hạ tầng gắn liền với sông nước, các bến tàu du lịch và chợ nổi được nâng cấp để vừa phục vụ dân sinh, vừa phát triển du lịch sinh thái.

Phát triển bền vững gắn với kinh tế du lịch

Việc đầu tư hạ tầng có bản sắc không chỉ để "ngắm", mà là đòn bẩy kinh tế. Những con đường vào bản được quy hoạch trồng hoa đặc trưng vùng miền. Các làng nghề truyền thống được đầu tư hệ thống xử lý nước thải và nhà trưng bày sản phẩm OCOP theo phong cách kiến trúc bản địa. Điều này giúp nông thôn trở thành "điểm đến", thu hút du khách và tạo ra dòng tiền bền vững cho người dân.

Dù đạt được nhiều thành tựu, việc cân bằng giữa "hiện đại hóa" và "bản sắc" vẫn là bài toán khó. Điều này đòi hỏi các kiến trúc sư và nhà quản lý phải có cái nhìn sâu sắc về văn hóa địa phương, tránh tình trạng "đô thị hóa cưỡng ép" làm mất đi vẻ đẹp thanh bình của làng quê.

Kết thúc năm 2025, hạ tầng nông thôn không chỉ là khung xương cho phát triển kinh tế, mà còn là tấm gương phản chiếu lòng tự hào dân tộc và giá trị văn hóa ngàn đời./.