Chuyển đổi số

Hà Nội đột phá trong ứng dụng AI vào quản trị đô thị và dịch vụ công

AD • 23/12/2025 17:33

Hà Nội đang định hình lộ trình phát triển đô thị xanh, thông minh với con người làm trung tâm, lấy dữ liệu và trí tuệ nhân tạo làm công cụ cốt lõi, hướng tới quản trị hiện đại, dịch vụ công hiệu quả và nâng cao chất lượng sống của người dân.

Hà Nội phát triển đô thị thông minh: Lấy con người làm trung tâm, công nghệ là công cụ

Phát biểu tại hội nghị “Thành phố thông minh Việt Nam - châu Á 2025” diễn ra mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh, quán triệt tinh thần các nghị quyết, chủ trương lớn của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cũng như chỉ đạo của Tổng Bí thư về phát triển Thủ đô, Hà Nội xác định xây dựng đô thị thông minh (ĐTTM) là một quá trình lâu dài, đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện, hài hòa và có chiều sâu.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng: Hà Nội kiên định quan điểm coi “Văn hiến - Bản sắc - Sáng tạo” là trục xuyên suốt trong quá trình phát triển đô thị (Ảnh: hanoi.gov.vn).

Theo đó, Hà Nội kiên định quan điểm coi “Văn hiến - bản sắc - sáng tạo” là trục xuyên suốt trong quá trình phát triển đô thị. Cách tiếp cận của Hà Nội về ĐTTM xuất phát từ yêu cầu nâng cao năng lực quản trị và chất lượng sống của người dân, công nghệ chỉ được xác định là công cụ phục vụ tổ chức không gian phát triển hợp lý hơn, cung ứng dịch vụ công tốt hơn và ra quyết định dựa trên minh chứng định lượng.

Giá trị của một ĐTTM không nằm ở số lượng công nghệ được triển khai, mà ở mức độ người dân cảm nhận được sự tiện lợi, an toàn và hạnh phúc trong đời sống hằng ngày, tạo điều kiện để người dân có cơ hội phát triển, thụ hưởng các dịch vụ đô thị, đồng thời gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của Thủ đô Hà Nội. Mọi đổi mới trong đô thị, nếu không làm cho cuộc sống của người dân tốt hơn, thì chưa thể coi là đổi mới đúng nghĩa.

Chuyển từ quản lý theo ngành sang quản trị đô thị dựa trên dữ liệu

Một điểm đổi mới căn bản trong tư duy phát triển của Thủ đô là chuyển từ mô hình quản lý theo ngành, lĩnh vực sang quản trị đô thị dựa trên dữ liệu và liên thông hệ thống. Trong đó, dữ liệu được xác định là tài nguyên chiến lược, cần được chuẩn hóa, chia sẻ và khai thác hiệu quả nhằm từng bước chuyển từ quản trị mang tính phản ứng sang quản trị chủ động, kiểm soát rủi ro và điều chỉnh chính sách kịp thời.

Hà Nội lựa chọn cách làm có trọng tâm, không dàn trải, triển khai ĐTTM thông qua các mô hình thí điểm tại những không gian phát triển cụ thể, trên cơ sở cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox). Có thể kể đến các mô hình ĐTTM gắn với khu công nghệ cao tại xã Yên Xuân, ĐTTM gắn với phát triển văn hóa tại xã Ô Diên… Thành phố vừa triển khai, vừa đánh giá, vừa điều chỉnh, từng bước hoàn thiện cách làm trước khi nhân rộng, nhằm tránh đầu tư hình thức và bảo đảm tính bền vững.

Từ thực tiễn đó, Hà Nội xác định ĐTTM cần được tổ chức xoay quanh các trục định hướng lớn, bảo đảm sự cân bằng giữa phát triển, quản trị và các giá trị xã hội.

Bốn trục định hướng phát triển đô thị thông minh Hà Nội

Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng, trục thứ nhất là con người - hạnh phúc - chất lượng sống, trong đó mọi giải pháp, mô hình và công nghệ đều hướng tới nâng cao trải nghiệm sống, sự an toàn, tiện ích và cảm nhận hạnh phúc của người dân.

Trục thứ hai là quản trị đô thị hiện đại, tập trung đổi mới phương thức điều hành, tăng cường khả năng phối hợp, ra quyết định kịp thời và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước

Trục thứ ba là đổi mới sáng tạo và công nghệ, coi khoa học, công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) và chuyển đổi số là công cụ quan trọng hỗ trợ quản trị, phát triển kinh tế đô thị và cung cấp dịch vụ công hiệu quả hơn.

Trục thứ tư là phát triển xanh - bền vững - bản sắc, bảo đảm quá trình hiện đại hóa đô thị gắn với bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên và gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử đặc trưng của Thủ đô Hà Nội.

Khẳng định cam kết mạnh mẽ của thành phố, Phó Chủ tịch Trương Việt Dũng nhấn mạnh: Hà Nội kiên định đặt con người ở vị trí trung tâm, coi mức độ hài lòng, cảm nhận hạnh phúc và chất lượng đời sống của người dân là thước đo quan trọng nhất. Trên cơ sở các cơ chế đặc thù, thành phố sẽ quyết liệt giải quyết các điểm nghẽn, đồng thời tiên phong nghiên cứu, thử nghiệm các mô hình sandbox, tạo cơ sở thực tiễn để nhân rộng tại các địa phương khác.

Điểm sáng AI trong cải cách thủ tục hành chính

Một trong những điểm nhấn được đánh giá cao là việc Hà Nội đột phá trong ứng dụng AI giải quyết điểm nghẽn thủ tục hành chính (TTHC). Mô hình Tổng đài AI và trợ lý ảo sử dụng công nghệ Gen AI hỗ trợ giải đáp TTHC 24/7 đã giúp giảm tải từ 30 - 40% khối lượng công việc giải đáp lặp lại cho cán bộ, công chức.

Thực tiễn cho thấy, AI không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn trở thành “cầu nối” nhân văn, minh bạch, xóa bỏ rào cản “giờ hành chính” giữa chính quyền và người dân. Mô hình này được đánh giá là một trong những điểm sáng nổi bật về ứng dụng AI phục vụ dân sinh tại Hà Nội.

Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được, Hà Nội cũng thẳng thắn nhìn nhận còn 5 điểm nghẽn lớn cần tập trung giải quyết trong thời gian tới, gồm: ùn tắc giao thông, ngập úng, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm và trật tự đô thị. Thành phố đã kêu gọi cộng đồng khoa học, công nghệ và doanh nghiệp đóng góp các giải pháp sáng tạo, đồng thời dự kiến công bố khoảng 200 nhiệm vụ cụ thể ngay trong thời gian tới.

Tiên phong thí điểm phương tiện xanh

Trong khuôn khổ Hội nghị, tại Hội thảo chuyên đề “Năng lượng xanh, di chuyển thông minh và phát triển bền vững theo mục tiêu Net Zero 2050”, ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông TP. Hà Nội, cho biết: Xây dựng hạ tầng ĐTTM, hiện đại gắn với bảo vệ môi trường được xác định là một trong những khâu đột phá chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Trước áp lực đô thị hóa nhanh, gia tăng dân số và phương tiện cá nhân, Hà Nội đang đối mặt với những thách thức lớn về ùn tắc giao thông và ô nhiễm không khí. Do đó, chuyển đổi mô hình giao thông vận tải theo hướng “xanh hóa” không chỉ là yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn, mà còn là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhằm thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải.

Thực hiện Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 18/11/2024, UBND TP. Hà Nội đã có Quyết định số 6004/QĐ-UBND phê duyệt "Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn Thành phố" và Kế hoạch số 149/KH-UBND về việc triển khai thực hiện Đề án này.

Trên cơ sở đó, Hà Nội đã tiên phong thí điểm đưa các loại hình phương tiện sử dụng năng lượng sạch vào khai thác và đã ghi nhận những kết quả tích cực bước đầu.

Lộ trình hướng tới mục tiêu 2030

Chuyển đổi xanh ngành giao thông được đánh giá là xu thế tất yếu song cần có lộ trình khoa học, đảm bảo tính khả thi và không làm gián đoạn hoạt động vận tải hành khách.

Hiện nay, Hà Nội đã đưa vào vận hành 23/128 tuyến xe buýt điện, với 367 xe, chiếm khoảng 19,4% tổng số phương tiện toàn mạng. Bên cạnh đó, thành phố có 10 tuyến xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch CNG với 139 xe. Tổng số phương tiện sử dụng điện và năng lượng xanh đạt 506 xe (tính trên tổng số xe trợ giá), chiếm tỷ lệ khoảng 26,6% tổng đoàn phương tiện.

Dù vậy, tỷ lệ xanh hóa vẫn còn khiêm tốn, khi hơn 73% phương tiện vẫn sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Do đó, Hà Nội xác định khối lượng công việc trong giai đoạn tới là rất lớn.

Theo đó, Sở Xây dựng Hà Nội đã xây dựng nguyên tắc chuyển đổi dựa trên ba trụ cột chính. Thứ nhất, từng bước thay thế các phương tiện sử dụng nhiên liệu diesel khi hết thời gian khấu hao hoặc hết hạn thầu theo quy định. Thứ hai, không đầu tư mua sắm mới xe buýt sử dụng nhiên liệu diesel. Thứ ba, ưu tiên chuyển đổi trước đối với các tuyến hoạt động trong khu vực đô thị trung tâm (từ Vành đai 4 trở vào), các tuyến kết nối các trục hướng tâm và các tuyến đi qua khu vực có mật độ dân cư cao, nhằm tối ưu hóa hiệu quả cải thiện môi trường.

Về lộ trình triển khai, giai đoạn 2025 - 2026, thành phố đặt mục tiêu nâng tỷ lệ phương tiện sử dụng điện và năng lượng xanh lên 10-20%, tập trung hoàn thiện định mức kinh tế - kỹ thuật và đơn giá vận hành xe buýt điện đối với đầy đủ các chủng loại.

Giai đoạn 2027 - 2030 sẽ là giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, với mục tiêu nâng tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh lên 50-80% tổng số phương tiện, phấn đấu đạt tỷ lệ gần như 100% phương tiện xanh tại khu vực nội đô.

Đến năm 2030, Hà Nội phấn đấu đạt 100% xe buýt toàn mạng sử dụng điện hoặc năng lượng xanh, hoàn thành sớm chỉ tiêu được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 876/QĐ-TTg./.