“Go Global” - Hành trình vươn ra thế giới của doanh nghiệp Việt

Go Global - Từ hành trình hội nhập đến yêu cầu mới của phát triển

Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang có những chuyển động nhanh và phức tạp, việc chủ động hội nhập quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng hiện diện toàn cầu của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam là một yêu cầu cấp bách, đồng thời là định hướng chiến lược mà Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm.

Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 138/NQ-CP đã khẳng định quan điểm phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của tăng trưởng kinh tế, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển đất nước giai đoạn mới.

Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, Bộ Công Thương đang chủ trì xây dựng Chương trình “Go Global” - Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035, hướng tới mục tiêu tạo bệ phóng để doanh nghiệp (DN) Việt Nam vững vàng hội nhập, khẳng định vị thế trên thương trường toàn cầu.

Phát biểu tại Hội nghị, bà Mai Thị Thu Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý DN (Bộ Công Thương) cho biết, chương trình “Go Global” được xác định là nhiệm vụ chiến lược, nằm trong khuôn khổ thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế.

Theo bà Mai Thị Thu Hiền, khái niệm “Go Global” vốn đã được các quốc gia phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc hay các nước châu Âu áp dụng từ lâu, thể hiện một chiến lược tổng thể nhằm thúc đẩy các lĩnh vực xuất khẩu, đầu tư, công nghệ, văn hóa, giáo dục và ngoại giao kinh tế cùng phát triển ra thị trường quốc tế.

Tại Việt Nam, quá trình “Go Global” thực chất đã bắt đầu từ thời kỳ đổi mới, gắn liền với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và những mốc son quan trọng như gia nhập ASEAN (1995), ký Hiệp định Thương mại song phương Việt - Mỹ (2000), trở thành thành viên WTO (2007) và gần đây là các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA.

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã vươn lên nhóm 20 quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới, là một trong 10 nền kinh tế có độ mở lớn nhất, đồng thời hình thành khu vực kinh tế tư nhân năng động với xấp xỉ 1 triệu DN, đóng góp khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu.

“Thông qua tiến trình hội nhập, chúng ta đã học hỏi nhiều kinh nghiệm quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của DN, ngành hàng, đồng thời cải thiện thu nhập cho người lao động và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, bà Hiền nhấn mạnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình vươn ra thị trường quốc tế của Việt Nam vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể, xuất khẩu của Việt Nam vẫn chủ yếu do khối FDI dẫn dắt, trong khi DN tư nhân trong nước mới tham gia ở những công đoạn có giá trị gia tăng thấp.

Hoạt động đầu tư ra nước ngoài còn chậm, quy mô nhỏ; thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế dù đã cải thiện nhưng mới tập trung ở một số ngành hàng và DN. Hạ tầng logistics, tín dụng xuất khẩu, và chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

“Những yếu tố này khiến tiến trình vươn ra toàn cầu của Việt Nam chưa bền vững, chưa phát huy được hết nội lực sẵn có của khu vực tư nhân”, bà Mai Thu Hiền phân tích.

Trước thực tế đó, Bộ Công Thương được Chính phủ giao xây dựng “Chương trình Go Global”, dự kiến trình Thủ tướng phê duyệt trong năm 2025. Chương trình hướng tới đổi mới tư duy hội nhập toàn cầu, mở rộng không gian tăng trưởng, tăng cường sự hiện diện của Việt Nam ở nước ngoài và nâng cao vai trò dẫn dắt của kinh tế tư nhân.

Theo dự thảo, “Go Global” xác định 2 định hướng nổi bật:

Thứ nhất là đổi mới tư duy hội nhập - chuyển từ “tham gia” sang “chủ động kiến tạo” trong các chuỗi giá trị toàn cầu, kết hợp giữa thương mại, đầu tư, công nghệ và văn hóa.

Thứ hai là xác định kinh tế tư nhân là lực lượng tiên phong - dẫn dắt quá trình quốc tế hóa, phát triển thương hiệu Việt mang tầm khu vực và thế giới.

Bên cạnh đó, chương trình cũng hướng tới hình thành các DN đa quốc gia của Việt Nam, có năng lực cạnh tranh khu vực và toàn cầu, góp phần chuyển dịch từ gia công - lắp ráp sang “Make in Viet Nam” thực thụ.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 gồm: Tăng tỷ trọng xuất khẩu của khu vực tư nhân lên 50 - 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia; hình thành 20 DN lớn dẫn dắt chuỗi giá trị toàn cầu và 30 DN vừa tiên phong tại các thị trường ngách; gia tăng đầu tư ra nước ngoài, mở rộng sự hiện diện của DN Việt tại các trung tâm kinh tế trọng điểm thế giới.

“Đây không chỉ là câu chuyện xuất khẩu hàng hóa, mà còn là quá trình định vị thương hiệu quốc gia thông qua năng lực của DN Việt Nam”, bà Mai Thị Thu Hiền nhấn mạnh.

Từ tầm nhìn đến hành động

Dự thảo Chương trình Go Global được thiết kế theo 3 giai đoạn triển khai:

Giai đoạn 1 (2026 - 2027): Khởi động, hoàn thiện thể chế, phổ biến thông tin, nâng cao nhận thức và hình thành hệ sinh thái hỗ trợ DN vươn ra thị trường quốc tế.

Giai đoạn 2 (2028 - 2030): Thí điểm, hỗ trợ DN dẫn đầu và tiên phong trong các lĩnh vực xuất khẩu, đầu tư, thương mại điện tử xuyên biên giới.

Giai đoạn 3 (2031 - 2035): Củng cố và mở rộng, vận hành hiệu quả mạng lưới hỗ trợ DN, từng bước hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Bốn định hướng trọng tâm của chương trình gồm:

Một là phát triển chiến lược thị trường theo mô hình sâu - rộng và đa phương thức, vừa mở rộng thị trường mới, vừa tăng độ thâm nhập ở các thị trường trọng điểm thông qua hiện diện đầu tư và thương hiệu.

Hai là xây dựng hệ thống DN có quản trị hiện đại, minh bạch, tuân thủ chuẩn mực quốc tế, đồng thời hình thành đội ngũ doanh nhân toàn cầu, có tư duy chiến lược, năng lực đổi mới sáng tạo và am hiểu văn hóa quốc tế.

Ba là phát triển lực lượng DN tiên phong, gồm nhóm DN lớn dẫn đầu và nhóm DN nhỏ, vừa tiên phong thâm nhập thị trường nước ngoài.

Bốn là xây dựng và đồng bộ hóa hệ sinh thái thông tin - dữ liệu quốc gia, với Cổng thông tin Go Global và mạng lưới tư vấn, hỗ trợ DN Việt Nam ra thị trường quốc tế.

Theo bà Mai Thị Thu Hiền, chương trình không chỉ dừng ở định hướng mà còn đề ra những nhóm nhiệm vụ cụ thể nhằm hỗ trợ DN tư nhân “Go Global” một cách thực chất.

Để triển khai chương trình, Bộ Công Thương sẽ xây dựng nền tảng nhận thức và năng lực hội nhập thông qua đào tạo, tư vấn và cung cấp thông tin chuyên sâu cho các DN về chiến lược đầu tư, quản trị quốc tế và tiêu chuẩn pháp lý nước ngoài.

Tiếp đó, chương trình sẽ thí điểm mô hình đầu tư ra nước ngoài, ưu tiên các dự án mua bán - sáp nhập (M&A) để giúp DN Việt tiếp cận nguồn nguyên liệu, chuỗi cung ứng quốc tế và thị trường tiêu thụ.

Đặc biệt, “Go Global” cũng đặt trọng tâm vào thúc đẩy xuất khẩu trực tuyến qua các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, giúp DN Việt, đặc biệt là DN nhỏ và vừa, tham gia hiệu quả vào thị trường toàn cầu với chi phí thấp hơn.

“Chúng tôi muốn tạo ra những DN Việt thực sự "go global" bằng chính sản phẩm, trí tuệ và thương hiệu của mình, chứ không chỉ đi gia công cho người khác”, bà Hiền nhấn mạnh.

Ngoài ra, chương trình cũng hướng tới hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh đạt chuẩn quốc tế, tăng cường chính sách tín dụng xuất khẩu, phát triển mạng lưới logistics và trung tâm phân phối tại các thị trường trọng điểm, nhằm hỗ trợ hiệu quả cho DN Việt vươn ra nước ngoài.

Bà Mai Thị Thu Hiền nhấn mạnh: “Go Global không thể thành công nếu thiếu sự đồng hành, góp ý và tham gia của cộng đồng DN”. Bộ Công Thương mong muốn các hiệp hội ngành hàng, DN và các tổ chức quốc tế tích cực góp ý cho dự thảo để hoàn thiện chương trình, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2025.

“Chúng tôi kỳ vọng rằng, khi Chương trình Go Global được phê duyệt và triển khai, các DN Việt Nam sẽ có đầy đủ hành trang, năng lực và công cụ hỗ trợ để tự tin bước ra thị trường toàn cầu, trở thành những thương hiệu đại diện cho bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam,” bà Hiền chia sẻ.

Hội nghị là diễn đàn quan trọng để Bộ Công Thương, hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, cộng đồng DN, hiệp hội ngành hàng và các tổ chức quốc tế cùng trao đổi, chia sẻ giải pháp thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam vươn ra thị trường toàn cầu một cách bài bản, bền vững và chủ động.

Đặc biệt, đây cũng là dịp để Ban soạn thảo và Bộ Công Thương lắng nghe ý kiến, kinh nghiệm và đề xuất từ thực tiễn. Những ý kiến đa chiều, thực tiễn và tâm huyết này là nguồn dữ liệu quý giá giúp Bộ Công Thương hoàn thiện dự thảo Chương trình GoGlobal theo hướng khoa học, thực tế, khả thi và hội nhập hơn, tạo nền tảng cho một chiến lược quốc gia hỗ trợ DN Việt Nam vươn ra toàn cầu một cách chủ động, sáng tạo và bền vững./.