Đưa nước sạch đến vùng nghèo: Giảm thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản

Tiếp cận nước sạch được coi là điều kiện nền tảng để bảo đảm sức khỏe, phòng ngừa dịch bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Đối với các hộ nghèo, cận nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số, việc thiếu nước sinh hoạt hợp vệ sinh lâu dài không chỉ làm gia tăng chi phí y tế và rủi ro bệnh tật, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực lao động và khả năng phát triển sinh kế.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, chiều thiếu hụt nước sinh hoạt và vệ sinh được xác định là một trong sáu chỉ tiêu đánh giá mức độ tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản. Chương trình đặt mục tiêu 90% hộ nghèo, hộ cận nghèo sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Tiểu dự án 1 (thuộc Dự án 1) về “Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo” nhấn mạnh nội dung đầu tư xây dựng các công trình phục vụ nước sinh hoạt cho người dân.

Tại Phú Thọ, chính sách hỗ trợ nước sinh hoạt đã được triển khai đồng bộ, góp phần giải quyết nhu cầu nước cho hàng nghìn hộ dân miền núi. Riêng tại xã Võ Miếu, năm 2024 địa phương đã đầu tư xây dựng 9 công trình và sửa chữa 1 công trình nước tự chảy phục vụ khoảng 1.200 hộ dân, với tổng kinh phí 1,2 tỷ đồng. Trong đó, Nhà nước hỗ trợ vật tư chủ chốt, còn người dân tham gia đóng góp tuyến ống dẫn nước về hộ gia đình.

Hoạt động hỗ trợ không chỉ dừng ở xây dựng công trình mới, mà còn bao gồm hướng dẫn người dân vay vốn, lắp đặt téc nước và xây bể chứa. Nhờ đó, nhiều hộ nghèo có điều kiện cải thiện sinh hoạt và bảo đảm vệ sinh hàng ngày. Toàn tỉnh hiện có hơn 98% hộ gia đình sử dụng nước hợp vệ sinh. Trong giai đoạn tới, Phú Thọ đặt mục tiêu tiếp tục nâng tỷ lệ này lên trên 99% vào năm 2028, mở rộng mức độ tiếp cận nước sạch theo quy chuẩn quốc gia trong giai đoạn tiếp theo.

Tại Sơn La, Dự án 1 đã tạo điều kiện đầu tư nhiều công trình cấp nước ở các khu vực thiếu nước trầm trọng. Điển hình, bản Pậu (xã Mường Bú) trước đây thường xuyên thiếu nước, đặc biệt vào mùa khô, phải sử dụng nước từ suối hoặc mua nước theo can. Nhờ nguồn vốn chương trình, công trình gần 800 triệu đồng đã hoàn thành, đưa nước về tận hộ dân, góp phần giải quyết tình trạng thiếu nước kéo dài.

Bên cạnh hệ thống tập trung, tỉnh còn triển khai hình thức cấp nước phân tán với quy mô hộ gia đình. Riêng xã Yên Châu, hơn 1.000 hộ dân tộc thiểu số được hỗ trợ téc chứa nước với tổng kinh phí gần 3 tỷ đồng. Từ năm 2022 đến nay, toàn tỉnh đã đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, sửa chữa 94 công trình nước sinh hoạt và hỗ trợ công trình phân tán cho khoảng 1.400 hộ, góp phần cải thiện điều kiện sinh hoạt và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Thực tiễn từ các địa phương cho thấy, cung cấp nước sạch không chỉ giải quyết thiếu hụt dịch vụ cơ bản mà còn góp phần phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe và nâng cao hiệu quả lao động. Khi điều kiện vệ sinh được cải thiện, chi phí điều trị giảm, trẻ em có điều kiện học tập liên tục, còn người lao động ổn định hơn trong sản xuất./.