Đưa AI vào trọng tâm xây dựng thành phố thông minh

AI đã trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực quản trị thành phố

Trao đổi tại hội thảo chuyên đề “AI trong quản trị, điều hành đô thị thông minh” diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị thành phố thông minh Việt Nam - châu Á, ông Nguyễn Tử Quảng, Phó Chủ tịch VINASA, Chủ tịch Ủy ban AI và đạo đức AI VINASA cho hay, hiện nay các đô thị trên toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực quản trị, chất lượng dịch vụ công và sự phát triển bền vững của mỗi thành phố.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn bùng nổ đô thị hóa, với tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng, kéo theo áp lực lớn lên hạ tầng và dịch vụ công.

Người dân ngày càng kỳ vọng vào một nền hành chính nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả, trong khi các đô thị phải đối mặt với những thách thức về quản lý, quy hoạch và phát triển bền vững. Tất cả những yếu tố này đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới mô hình điều hành đô thị dựa trên dữ liệu và AI.

Ông Trần Tử Quang chỉ ra ba yếu tố then chốt để AI phát huy giá trị: Hành lang pháp lý và cơ chế sandbox, tạo môi trường thử nghiệm an toàn, khuyến khích đổi mới sáng tạo có kiểm soát; hạ tầng số và hạ tầng dữ liệu quốc gia, đảm bảo các giải pháp AI vận hành ổn định, an toàn và hiệu quả; nâng cao năng lực của khu vực công, bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình trong mọi hoạt động quản lý.

Ông Đặng Chiến Công, Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã chia sẻ về vai trò AI trong quản trị và chuyển đổi số, nhấn mạnh AI hiện là nền tảng quan trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến cách vận hành và ra quyết định của các cơ quan, tổ chức, đặc biệt trong quản lý đô thị thông minh.

Trong bối cảnh AI đang thay đổi thế giới, việc Luật AI được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 10/12/2025 với tỷ lệ ủng hộ cao đã thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng và Nhà nước trong việc đưa AI trở thành động lực phát triển, tuy nhiên vẫn phải nằm trong tầm kiểm soát an toàn.

Gồm 8 chương, 35 điều, Luật AI có triết lý hành động rõ ràng khẳng định quan điểm kiến tạo đột phá và kiểm soát hài hòa, với những triết lý cốt lõi gồm: 4 đòn bẩy là sandbox, Quỹ AI quốc gia, nguồn nhân lực, cụm liên kết; 3 chốt chặn an toàn là minh bạch, an toàn, xử lý sự cố và trách nhiệm, bồi thường; quản lý theo rủi ro với 3 mức thấp, trung bình và cao; con người làm trung tâm - AI không thay thế thẩm quyền và trách nhiệm của con người.

Bộ KH&CN cũng đã xây dựng hướng dẫn, thông tư và cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đánh giá sự phù hợp của các hệ thống AI, bao gồm cả chi phí tuân thủ và kiểm định. Hệ thống quản lý AI được tổ chức tập trung, với Chính phủ quản lý thống nhất và Bộ KH&CN là đầu mối phối hợp với các bộ, ngành liên quan.

Mục tiêu cuối cùng của Luật AI là đặt con người làm trung tâm, phục vụ xã hội, nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo an toàn và phát triển bền vững các đô thị thông minh. Luật sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/3, mở ra cơ sở pháp lý vững chắc để triển khai AI sớm và hiệu quả trong thực tiễn, góp phần tạo nền tảng cho một Việt Nam hiện đại, thông minh và hướng tới tương lai.

Đặt AI vào trọng tâm xây dựng thành phố thông minh

Hội nghị cũng mang đến góc nhìn quốc tế và chia sẻ các mô hình thành công tại các địa phương trên cả nước.

Ông Phạm Huỳnh Quang Hiếu, Phó Giám đốc Sở KH&CN TP Hồ Chí Minh cho biết, thành phố ứng dụng AI phục vụ mọi mặt của đời sống: Từ giải quyết thủ tục hành chính, dự báo môi trường đến điều tiết giao thông và quản lý phát thải.

Năm 2025, TP Hồ Chí Minh ước đạt đầu tư 5.373 tỷ đồng cho KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Lãnh đạo Sở KH&CN TP Hồ Chí Minh cho biết, trong năm sau, thành phố có khả năng nâng mức đầu tư trên 8.000 tỷ đồng từ ngân sách cho KH&CN, mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Đến năm 2030, TP Hồ Chí Minh đặt mục tiêu đạt mức độ trưởng thành đô thị thông minh tiệm cận cấp độ 4. Trong đó, AI được xác định công nghệ xuyên suốt trong quản trị đô thị.

Từ thực tế tại Đà Nẵng, ông Trần Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Sở KH&CN TP Đà Nẵng khẳng định quá trình giám sát, điều hành đô thị thông minh của Thành phố đã đạt những kết quả bước đầu và được thực hiện trên môi trường điện tử gắn với dữ liệu số cùng AI.

Chia sẻ về định hướng thời gian tới, ông Trần Ngọc Thạch cho biết, TP Đà Nẵng sẽ ban hành Đề án Chuyển đối số, xây dựng thành phố thông minh giai đoạn 2026 - 2030, trong đó đặt mục tiêu chung là hoàn thành cơ bản thành phố thông minh theo hướng AI - AI City.

Hồi trung tuần tháng 10/2025, Đà Nẵng cũng đã ban hành kế hoạch triển khai ứng dụng AI dựa trên dữ liệu lớn trong các ngành, lĩnh vực trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, với mục tiêu đến năm 2030, Đà Nẵng trở thành trung tâm AI và đổi mới sáng tạo của khu vực miền Trung - Tây Nguyên, ứng dụng rộng rãi AI trong quản trị đô thị, dịch vụ công, y tế, giáo dục, du lịch, giao thông và môi trường, góp phần xây dựng Đà Nẵng thành thành phố thông minh, đáng sống.

Thành phố cũng đặt ra mục tiêu đến năm 2030 Đà Nẵng nằm trong top 3 địa phương dẫn đầu cả nước về nghiên cứu, ứng dụng và khởi nghiệp AI, với 100% cơ quan hành chính nhà nước triển khai AI trong xử lý thủ tục và hỗ trợ dịch vụ công./.