Đồng bộ chính sách thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Theo Bộ KH&CN, thời gian qua, hệ thống ĐMST quốc gia và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đã đạt một số kết quả đáng ghi nhận, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên vẫn chưa thực sự phát huy hiệu quả do một số tồn tại, hạn chế. Yêu cầu thực tế đòi hỏi cần có cơ chế, chính sách cụ thể, đồng bộ để thúc đẩy hoạt động ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo, phát triển hệ thống ĐMST, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.

Mục đích xây dựng dự thảo Nghị định nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về ĐMST; khuyến khích hoạt động KHCN&ĐMST trong doanh nghiệp; công nhận trung tâm ĐMST, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; công nhận cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; doanh nghiệp KH&CN; phát triển hệ thống ĐMST lấy doanh nghiệp làm trung tâm; hạ tầng, mạng lưới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo; thúc đẩy văn hóa ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo.

Đồng thời, hoàn thiện hành lang pháp lý về ĐMST và khởi nghiệp sáng tạo; đồng bộ, thống nhất với các văn bản pháp luật hiện hành, tạo sự thuận lợi trong tổ chức thực thi.

Quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Luật KHCN&ĐMST năm 2025 về ĐMST; khuyến khích hoạt động KHCN&ĐMST trong doanh nghiệp; công nhận trung tâm ĐMST, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; công nhận cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; doanh nghiệp KH&CN; hạ tầng, mạng lưới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trong việc:

(i) Định danh và phân loại các loại nhiệm vụ ĐMST, chương trình ĐMST, hoạt động ĐMST trong doanh nghiệp; (ii) Khuyến khích và thúc đẩy hoạt động ĐMST trong doanh nghiệp; (iii) Quy định tiêu chí xác định, công nhận tổ chức, cá nhân ĐMST, hỗ trợ ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm ĐMST, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, chứng nhận doanh nghiệp KH&CN; (iv) Phát triển hệ thống ĐMST, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, thúc đẩy văn hóa ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo; hoàn thiện hạ tầng, mạng lưới; (v) Phân công trách nhiệm quản lý nhà nước rõ ràng về ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo.

Tiêu chí xác định và công nhận tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo

Nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 47 và Điều 57 Luật KHCN&ĐMST năm 2025, dự thảo Nghị định đã quy định tiêu chí xác định và công nhận tổ chức, cá nhân ĐMST, hỗ trợ ĐMST và khởi nghiệp sáng tạo, gồm:

Quy định về tiêu chí xác định trung tâm ĐMST, trung tâm ĐMST cấp tỉnh, trung tâm ĐMST cấp quốc gia; tiêu chí xác định trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; tiêu chí xác định trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp tỉnh; tiêu chí xác định trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp quốc gia; tiêu chí xác định cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; tiêu chí xác định chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; tiêu chí xác định nhà đầu tư cá nhân khởi nghiệp sáng tạo.

Quy định về công nhận tổ chức, cá nhân ĐMST, hỗ trợ ĐMST: Nguyên tắc công nhận; Giấy công nhận và cơ quan có thẩm quyền công nhận; Thẩm quyền công nhận; Hội đồng tư vấn thẩm định hồ sơ yêu cầu công nhận tổ chức, cá nhân ĐMST, hỗ trợ ĐMST; Hồ sơ, trình tự thủ tục công nhận: Trung tâm ĐMST, Trung tâm ĐMST cấp tỉnh, Trung tâm ĐMST cấp quốc gia, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp quốc gia, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp tỉnh, cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nhà đầu tư cá nhân khởi nghiệp sáng tạo; Gia hạn Giấy công nhận; Cấp lại Giấy công nhận; Chấm dứt, hủy bỏ hiệu lực Giấy công nhận; Kinh phí cho việc thẩm định hồ sơ để cấp, cấp lại, chấm dứt, hủy bỏ hiệu lực Giấy công nhận.

Nâng cao hiệu quả chính sách, thúc đẩy số lượng và chất lượng doanh nghiệp khoa học và công nghệ

Thực tiễn triển khai Nghị định số 13/2019/NĐ-CP ngày 01/02/2019 của Chính phủ về doanh nghiệp KH&CN cho thấy, còn nhiều khoảng trống pháp lý, cụ thể: tiêu chí áp dụng chỉ dựa vào doanh thu từ sản phẩm KH&CN, chưa phân loại theo quy mô doanh nghiệp, chưa có các tiêu chí rõ ràng phản ánh năng lực R&D của doanh nghiệp bao gồm cả ĐMST.

Mặc dù đã có chế tài của việc không báo cáo nhưng tỷ lệ doanh nghiệp báo cáo định kỳ còn thấp, thông tin thiếu thống nhất; hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động của doanh nghiệp chưa được quy định. Các chính sách ưu đãi tuy đã ban hành nhưng chưa đủ mạnh và thiếu thủ tục hướng dẫn để doanh nghiệp tiếp cận, như chính sách ưu đãi tín dụng đầu tư, miễn tiền thuê đất.

Vì vậy, việc ban hành các quy định mới về doanh nghiệp KH&CN là cần thiết nhằm thể chế hóa đầy đủ các quy định mới của Luật KHCN&ĐMST năm 2025, đồng thời khắc phục tình trạng thiếu đồng bộ, phân mảnh trong quản lý và hỗ trợ doanh nghiệp KH&CN. Quy định này sẽ tạo hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, bảo đảm minh bạch, khả thi, phù hợp với yêu cầu thực tiễn; đơn giản hóa thủ tục, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quản lý; đồng thời phân cấp triệt để cho địa phương. Đây là cơ sở quan trọng để nâng cao hiệu quả chính sách, thúc đẩy số lượng và chất lượng doanh nghiệp KH&CN.

Nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 39 Luật KHCN&ĐMST năm 2025, dự thảo Nghị định đã rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục, chứng nhận doanh nghiệp KH&CN, tổng hợp các chính sách ưu đãi hỗ trợ dành cho doanh nghiệp KH&CN, gồm: Quy định về thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN.

Theo đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN, cấp thay đổi nội dung, cấp lại, thu hồi, hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN Quy định cụ thể các điều kiện để cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN; Hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN; Quy định về hồ sơ, quy trình cấp, thay đổi nội dung, cấp lại, thu hồi, hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận doanh nghiệp KH&CN; Quy định về chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho doanh nghiệp KH&CN./.