Đổi mới sáng tạo mở xã hội: Mở rộng nền tảng cho khởi nghiệp toàn dân

Trong bối cảnh đổi mới sáng tạo được xác định là một trong những động lực then chốt cho phát triển khoa học công nghệ và tăng trưởng kinh tế, Hội thảo tập trung thảo luận cách tiếp cận đổi mới sáng tạo mở gắn với các vấn đề xã hội, hướng tới mở rộng không gian tham gia cho cộng đồng và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên phạm vi toàn xã hội.

Đổi mới sáng tạo mở là yêu cầu tất yếu của giai đoạn phát triển mới

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, Bộ KH&CN Phạm Hồng Quất nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo không thể tiếp tục vận hành theo mô hình khép kín. Theo đó, đổi mới sáng tạo mở xã hội là cách tiếp cận cho phép huy động trí tuệ, nguồn lực và sự tham gia của toàn xã hội, từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức xã hội đến cộng đồng, nhằm cùng giải quyết các vấn đề phát triển đặt ra.

Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức mới như biến đổi khí hậu, già hóa dân số, bất bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ và tri thức, đổi mới sáng tạo cần được định hướng rõ ràng hơn tới việc tạo ra tác động xã hội. Đây cũng là yêu cầu phù hợp với chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong giai đoạn tới.

Từ góc nhìn chính sách, đổi mới sáng tạo mở xã hội không chỉ mở rộng đối tượng tham gia mà còn đặt ra yêu cầu về sự phối hợp đa ngành, đa lĩnh vực, nhằm bảo đảm các giải pháp sáng tạo có tính ứng dụng cao và khả năng lan tỏa bền vững.

Từ thảo luận chính sách đến chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn

Tại Hội thảo, nhiều tham luận và ý kiến chuyên gia đã tập trung làm rõ các khía cạnh khác nhau của đổi mới sáng tạo mở xã hội, từ góc nhìn chính sách, hợp tác quốc tế đến kinh nghiệm triển khai thực tiễn.

Đại sứ Vương quốc Hà Lan tại Việt Nam Kees van Baar cho rằng, đổi mới sáng tạo chỉ thực sự hiệu quả khi được triển khai theo hướng bao trùm, bảo đảm mọi nhóm trong xã hội đều có cơ hội tham gia và hưởng lợi. Theo Đại sứ, hợp tác quốc tế và chia sẻ kinh nghiệm là yếu tố quan trọng giúp các quốc gia đang phát triển xây dựng được hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vững chắc, trong đó con người được đặt ở vị trí trung tâm.

Bên cạnh phần trình bày của Đại sứ Vương quốc Hà Lan, Viện trưởng MSD United Way Việt Nam Nguyễn Phương Linh đã chia sẻ kinh nghiệm triển khai các mô hình đổi mới sáng tạo gắn với tác động xã hội tại Việt Nam.

Theo đại diện MSD United Way Việt Nam, đổi mới sáng tạo mở trong lĩnh vực xã hội cần xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của cộng đồng, đồng thời phải có cơ chế đo lường tác động rõ ràng để bảo đảm các giải pháp không chỉ dừng ở ý tưởng mà thực sự tạo ra thay đổi tích cực.

Phần trình bày nhấn mạnh vai trò của hợp tác đa bên giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cộng đồng trong việc đồng kiến tạo giải pháp, qua đó đưa đổi mới sáng tạo trở thành công cụ giải quyết các vấn đề xã hội một cách bền vững và lâu dài.

Đại diện các tổ chức phát triển và tổ chức xã hội cũng chia sẻ kinh nghiệm triển khai các mô hình đổi mới sáng tạo gắn với giải quyết vấn đề xã hội, nhấn mạnh vai trò của dữ liệu cộng đồng, sự đồng kiến tạo và hợp tác giữa các bên liên quan. Những chia sẻ này cho thấy đổi mới sáng tạo không chỉ xuất phát từ phòng thí nghiệm hay doanh nghiệp công nghệ, mà có thể hình thành từ chính nhu cầu thực tiễn của cộng đồng, nếu có cơ chế kết nối và hỗ trợ phù hợp.

Các ý kiến tại Hội thảo thống nhất rằng, để thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo toàn dân, cần tạo ra môi trường thuận lợi cho các mô hình đổi mới sáng tạo mở phát triển, đồng thời khuyến khích sự tham gia tích cực của tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người dân. Việc gắn đổi mới sáng tạo với tác động xã hội không chỉ giúp nâng cao hiệu quả chính sách mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển bền vững, hài hòa giữa mục tiêu kinh tế và lợi ích cộng đồng.

Thông qua Hội thảo, TECHFEST Việt Nam 2025 tiếp tục khẳng định vai trò là diễn đàn kết nối tư duy chính sách và thực tiễn đổi mới sáng tạo, đồng thời mở ra những hướng tiếp cận mới nhằm đưa đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển chung của toàn xã hội./.