Doanh nghiệp công nghệ là lực lượng sản xuất chiến lược của nền kinh tế

Ngày 30/12/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam (Make in Viet Nam 2025) với chủ đề "Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam - để dẫn dắt".

Thúc đẩy sản xuất và phát triển sản phẩm công nghệ số tại Việt Nam

Phát biểu Khai mạc tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương cho biết, đây là sự kiện thường niên quan trọng, lớn nhất của ngành công nghệ số do Bộ tổ chức; là dịp để lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành, địa phương cùng các chuyên gia, doanh nghiệp gặp gỡ, trao đổi và thống nhất những định hướng lớn về chính sách, công nghệ; qua đó khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sản xuất và phát triển sản phẩm công nghệ số tại Việt Nam.

Năm 2025 được xác định là năm bản lề, đánh dấu những chuyển biến tích cực và đột phá về thể chế, mở đường cho các đột phá tiếp theo. Bộ KH&CN đã xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp lý, thể hiện quyết tâm cao trong việc ban hành các luật không chỉ phục vụ quản lý nhà nước mà còn tạo không gian phát triển, gồm Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp số nhằm làm chủ công nghệ số, Luật Trí tuệ nhân tạo kiến tạo khuôn khổ phát triển, Luật Chuyển đổi số và Luật Công nghệ cao tạo xung lực đưa Việt Nam bứt phá vươn lên.

Diễn đàn Make in Viet Nam lần thứ 7 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi đất nước đang đổi mới mô hình quản trị địa phương, mở ra những thời cơ lớn cho phát triển, là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam bứt phá, làm chủ các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi, vươn ra thị trường toàn cầu.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương, đây không chỉ là một dấu mốc quan trọng mà còn là một khởi đầu mới, mở ra kỷ nguyên vươn lên mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - một giai đoạn với khát vọng lớn, nhiều cơ hội hơn và đầy vinh quang.

Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam - để dẫn dắt

Chia sẻ định hướng, tư tưởng cốt lõi về Make in Viet Nam giai đoạn 2026-2030, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, cách đây 6 năm, chuỗi cung ứng bị đứt gãy, Việt Nam chọn một con đường mới, chuyển từ gia công sang thiết kế, làm chủ sáng tạo.

Trong bối cảnh đó, nếu chỉ dừng lại ở làm chủ cho mình thì chưa đủ, Việt Nam cần một bước tiến mới tất yếu hơn, đó là: Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam - để dẫn dắt.

“Dẫn dắt không phải để dẫn đầu bằng mọi giá, mà là để dẫn dắt ở những lĩnh vực Việt Nam có lợi thế, có nhu cầu cấp thiết, có khả năng tạo khác biệt và tạo ra giá trị bền vững. Make in Viet Nam to Lead là sự chuyển dịch từ làm chủ sang tự chủ và dẫn dắt; từ sản phẩm công nghệ lõi sang chuẩn mực; từ giải pháp đơn lẻ sang nền tảng; từ thị trường trong nước sang thị trường khu vực và thế giới”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu.

Bộ trưởng Bộ KH&CN cũng nhấn mạnh cần có tư duy khác, cách làm khác và thể chế khác. Đó là tư duy dẫn dắt, sản phẩm dẫn dắt, doanh nghiệp là trung tâm dẫn dắt, nhân lực là yếu tố quyết định năng lực dẫn dắt, thể chế phải đi trước một bước và con đường Make in Viet Nam to Lead chính là đi từ làm chủ sản phẩm đến làm chủ công nghệ.

Sau 6 năm đi theo con đường này, hàng nghìn sản phẩm ra đời, các doanh nghiệp đã làm chủ công nghệ lõi, làm chủ hệ thống, làm chủ dữ liệu và cung cấp giải pháp đến hàng triệu người dùng trong nước cũng như vươn ra quốc tế. Cũng từ tư tưởng này đã hình thành một thế hệ kỹ sư, nhà khoa học dám nghĩ lớn, dám làm chủ công nghệ mới. Việt Nam đã chuyển dịch từ làm chủ sang tự chủ và dẫn dắt, từ phát triển sản phẩm với công nghệ lõi sang sáng tạo những chuẩn mực mới.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, doanh nghiệp công nghệ là lực lượng sản xuất chiến lược của nền kinh tế. Chính phủ sẽ thúc đẩy hình thành doanh nghiệp công nghệ chiến lược, quy mô lớn, có năng lực R&D mạnh, năng lực sản xuất, cung ứng mạnh, năng lực đi ra toàn cầu mạnh; đủ sức làm trụ cột cho những nền tảng số trọng yếu và cạnh tranh quốc tế.

Để thực hiện mục tiêu này, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã nêu ra 6 nhóm giải pháp chiến lược:

Tư duy dẫn dắt: Bắt đầu từ những bài toán lớn của đất nước (y tế số, giáo dục số, AI, kinh tế dữ liệu...) thay vì bắt đầu từ công nghệ thuần túy.

Sản phẩm nền tảng: Tập trung xây dựng các nền tảng cốt lõi như AI, điện toán đám mây, bán dẫn và không gian số. Ai làm chủ nền tảng, người đó có khả năng dẫn dắt hệ sinh thái.

Nhà nước kiến tạo: Nhà nước chuyển từ vai trò quản lý sang kiến tạo thông qua chính sách đặt hàng, mua sắm công và cơ chế "sandbox" (thử nghiệm chính sách).

Nhân lực chất lượng cao: Chuyển từ kỹ sư "làm theo" sang các kiến trúc sư công nghệ, nhà khoa học dữ liệu và chuyên gia tiêu chuẩn.

Thể chế đi trước: Pháp luật phải mở đường cho cái mới, chấp nhận rủi ro có kiểm soát và lấy thể chế làm lợi thế cạnh tranh quốc gia.

Đi từ bài toán thực tế của Việt Nam để hình thành sản phẩm: Từ sản phẩm hình thành công nghệ lõi và từ công nghệ lõi dẫn dắt nghiên cứu khoa học cơ bản.

"Sản phẩm công nghệ Việt Nam phải cạnh tranh với những sản phẩm công nghệ tốt nhất thế giới để vươn lên nhóm sản phẩm công nghệ hàng đầu thế giới", Bộ trưởng chia sẻ và khẳng định, Việt Nam không chỉ theo kịp mà còn phải đi trước, bằng cách làm mới, mô hình mới, chuẩn mực mới thông minh, nhân văn và bền vững.

Doanh nghiệp công nghệ nhận nhiệm vụ quốc gia

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng ghi nhận doanh nghiệp công nghệ Việt Nam có những đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và là lực lượng quan trọng để thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Doanh thu toàn ngành ước đạt 198 tỷ USD, tăng gần 26% so với năm 2024. Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm công nghệ số năm 2025 ước đạt 172 tỷ USD, tăng 1,7 lần so với năm 2020.

Doanh nghiệp công nghệ là lực lượng xung kích, đóng vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số: Mạng 5G đã phủ sóng tới 90% dân số; tốc độ Internet di động của Việt Nam năm 2025 lọt vào top 20 thế giới; thương mại điện tử bứt phá, ước đạt 36 tỷ USD năm 2025, tăng 3 lần so với năm 2020; thanh toán số phát triển mạnh, ước giá trị thanh toán không dùng tiền mặt năm 2025 gấp 26 lần GDP với hơn 20 tỷ giao dịch/năm. Các doanh nghiệp công nghệ đã thúc đẩy chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực như năng lượng, giao thông, môi trường, y tế, giáo dục…

Cùng với đó, doanh nghiệp công nghệ đã có sự lớn mạnh về quy mô và từng bước làm chủ về công nghệ. Năm 2025 có 80 nghìn doanh nghiệp, tăng 1,4 lần so với năm 2020; số lượng lao động trên 1,9 triệu người. Nhiều sản phẩm, dịch vụ số đã được xuất khẩu, chinh phục các thị trường khó tính như Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản... Doanh thu từ thị trường nước ngoài ước đạt 15 tỷ USD, với trên 2,1 nghìn doanh nghiệp công nghệ đã khẳng định trí tuệ Việt Nam trên thị trường quốc tế và sẵn sàng giải quyết bài toán toàn cầu.

Chỉ ra một số hạn chế, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng đưa ra 4 giải pháp trọng tâm trong thời gian tới. Cụ thể, Bộ KH&CN cùng các bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện các văn bản hướng dẫn Luật; đẩy mạnh phát triển thị trường công nghệ trong nước, ưu tiên sử dụng sản phẩm, dịch vụ công nghệ số Việt Nam; xây dựng chính sách đặt hàng, mua sắm công đối với sản phẩm, dịch vụ công nghệ số Việt Nam.

Mỗi doanh nghiệp, mỗi người dân cài đặt, sử dụng nền tảng, ứng dụng số Việt Nam là đang góp phần xây dựng chủ quyền số quốc gia.

Bên cạnh đó, tập trung phát triển doanh nghiệp công nghệ có năng lực làm chủ công nghệ lõi; hình thành các doanh nghiệp lớn, đủ sức dẫn dắt thị trường trong nước và vươn ra khu vực và quốc tế; tập trung làm chủ công nghệ lõi, giá trị gia tăng cao. Cuối cùng là cơ chế, chính sách thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao và đào tạo nhân lực công nghệ chất lượng cao, gắn kết chặt chẽ Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp…

Tại Diễn đàn các doanh nghiệp công nghệ đã nhận nhiệm vụ và cam kết triển khai trong năm 2026 - thể hiện trách nhiệm, bản lĩnh và quyết tâm đồng hành cùng Đảng, Nhà nước, Chính phủ trong hành trình đưa công nghệ Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đóng góp trực tiếp cho mục tiêu xây dựng đất nước hùng cường.

Cũng tại Diễn đàn, lần đầu tiên các sản phẩm công nghệ sống được trình diễn, khẳng định năng lực làm chủ công nghệ lõi, công nghệ chiến lược của doanh nghiệp công nghệ Việt Nam để giải 11 bài toán thực tiễn Việt Nam theo hướng "xem được, chạm được, kiểm chứng được".

Đây là cách thức thay đổi khác biệt so với mô hình triển lãm/trưng bày sản phẩm truyền thống./.