Củng cố hạ tầng thủy lợi, tạo nền tảng xây dựng nông thôn mới

Trong xây dựng nông thôn mới, thủy lợi luôn được xem là tiêu chí nền tảng, tác động trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, đời sống dân sinh và khả năng phòng, chống thiên tai.

Nhận thức rõ vai trò đó, thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã tập trung nguồn lực đầu tư, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống công trình thủy lợi, từng bước tạo nền tảng vững chắc cho phát triển nông thôn bền vững.

Quảng Trị sở hữu mạng lưới thủy lợi khá hoàn chỉnh với hàng trăm hồ chứa, đập dâng, trạm bơm và hơn 4.600km kênh mương các loại. Hệ thống này bảo đảm cấp nước tưới cho trên 100.000ha lúa, hàng nghìn hecta hoa màu và nuôi trồng thủy sản, đồng thời góp phần điều tiết nước, giảm thiểu rủi ro do hạn hán, ngập úng.

Không chỉ phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhiều công trình thủy lợi lớn còn giữ vai trò quan trọng trong cấp nước sinh hoạt và công nghiệp. Các hồ chứa như Vực Tròn, Phú Vinh, Rào Đá, Nam Thạch Hãn… đang cung cấp nguồn nước ổn định cho khu dân cư, khu công nghiệp và khu kinh tế, góp phần bảo đảm an ninh nguồn nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Song song với đầu tư hạ tầng, Quảng Trị đặc biệt chú trọng đổi mới công tác quản lý, khai thác công trình thủy lợi theo hướng phân cấp, phân quyền rõ ràng, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Các công trình đầu mối quan trọng được giao cho doanh nghiệp chuyên trách quản lý, vận hành, trong khi hệ thống thủy lợi nội đồng và công trình nhỏ được phân cấp cho địa phương quản lý, bảo đảm sát thực tiễn và nâng cao trách nhiệm của cơ sở.

Đáng chú ý, các quy trình, thủ tục hành chính trong lĩnh vực thủy lợi đã được chuẩn hóa và triển khai đồng bộ trên Cổng dịch vụ công, giúp hoạt động quản lý, khai thác công trình thông suốt, không bị gián đoạn trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính.

Nhờ cách làm đồng bộ, tiêu chí thủy lợi trong xây dựng nông thôn mới tại Quảng Trị luôn đạt tỷ lệ cao. Trước thời điểm sáp nhập tỉnh, phần lớn các xã trên địa bàn đã hoàn thành tiêu chí thủy lợi và phòng, chống thiên tai.

Sau sáp nhập, tỉnh tiếp tục duy trì, củng cố kết quả này, tạo nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới theo hướng bền vững và thực chất.

Bên cạnh đó, Quảng Trị đã ban hành và triển khai nhiều chính sách hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và các mô hình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Nhiều công trình thủy lợi quy mô nhỏ được đầu tư, góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả sử dụng nước và tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, nhất là ở những vùng thường xuyên chịu tác động của thời tiết cực đoan.

Tuy vậy, thực tiễn cũng đặt ra không ít thách thức, nhất là tại khu vực miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Một số tổ chức thủy lợi cơ sở còn hoạt động thiếu ổn định, nguồn lực tài chính hạn chế, cán bộ quản lý chủ yếu kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản. Một số công trình nhỏ được xây dựng từ lâu, thiếu hồ sơ quản lý đầy đủ, gây khó khăn cho công tác bảo trì và khai thác lâu dài.

Trước thực tế đó, tỉnh Quảng Trị kiến nghị tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Trung ương để đầu tư sửa chữa, nâng cấp hệ thống thủy lợi; đồng thời tăng cường tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Tỉnh cũng định hướng khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đầu tư các mô hình tưới tiết kiệm nước, gắn thủy lợi với tái cơ cấu nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn./.