Chuyển đổi số y tế giúp người dân thay đổi cách khám bệnh

Chuyển đổi số toàn diện từ sổ sức khỏe điện tử

Trong suốt nhiều năm, hình ảnh người bệnh phải dậy từ rất sớm để xếp hàng chờ khám, mang theo những tập hồ sơ bệnh án cồng kềnh mỗi lần tái khám, hay nỗi băn khoăn về sự khác biệt trong chất lượng dịch vụ y tế giữa khu vực thành thị và nông thôn vẫn là những nỗi lo thường trực của không ít người dân. Nhằm giải quyết những vấn đề này, Nghị quyết số 72-NQ/TW, ban hành ngày 9/9/2025, đã xác định "thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số y tế toàn diện" là một trong những giải pháp đột phá hàng đầu.

Không chỉ dừng lại ở tầm nhìn chiến lược, Nghị quyết còn được xem là lời đáp cho mong muốn chính đáng của người dân về một nền y tế thuận tiện hơn, hiệu quả hơn và bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ. Trọng tâm của quá trình này là ba trụ cột công nghệ quan trọng gồm: Sổ sức khỏe điện tử, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data), được kỳ vọng sẽ tạo ra những thay đổi rõ nét trong cách thức quản lý, vận hành và cung ứng dịch vụ y tế.

Với mỗi người dân, tác động dễ nhận thấy và gần gũi nhất chính là sự ra đời của Sổ sức khỏe điện tử. Theo định hướng của Nghị quyết, hệ thống này sẽ được tổ chức vận hành đồng bộ, cho phép quản lý toàn diện dữ liệu sức khỏe của mỗi cá nhân theo suốt vòng đời. Khi đó, việc phải mang theo hàng loạt giấy tờ, phim chụp hay kết quả xét nghiệm mỗi lần đi khám sẽ không còn là nỗi phiền toái.

Thay vào đó, toàn bộ thông tin liên quan đến sức khỏe, từ lịch sử tiêm chủng, quá trình khám chữa bệnh, kết quả cận lâm sàng cho đến các cảnh báo về dị ứng hoặc bệnh mạn tính, đều được tích hợp trong một hồ sơ số thống nhất.

Nhờ sự liên thông dữ liệu, người dân có thể đến khám tại bất kỳ cơ sở y tế nào trên cả nước mà bác sĩ vẫn có thể tiếp cận đầy đủ tiền sử sức khỏe, qua đó hỗ trợ chẩn đoán nhanh và chính xác hơn. Việc hạn chế lặp lại các xét nghiệm không cần thiết không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giảm đáng kể chi phí cho người bệnh.

Theo kế hoạch, việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn dân sẽ được triển khai quyết liệt, bắt đầu phối hợp thực hiện từ năm 2026, hướng tới mục tiêu bao phủ toàn bộ người dân.

Song hành với sổ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử và đơn thuốc điện tử cũng được triển khai nhằm tạo nên trải nghiệm khám chữa bệnh thông suốt hơn. Người dân sẽ không còn bối rối trước những đơn thuốc viết tay khó đọc, đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ nhầm lẫn trong sử dụng thuốc. Đơn thuốc điện tử được gửi trực tiếp tới thiết bị di động và kết nối với hệ thống nhà thuốc, giúp quá trình mua và sử dụng thuốc trở nên an toàn, tiện lợi và minh bạch hơn.

Ứng dụng AI và Big Data trong y tế

Người dân là đối tượng thụ hưởng cuối cùng từ việc ứng dụng AI và Big Data trong y tế, Nghị quyết 72 đã nhấn mạnh việc "đẩy mạnh ứng dụng AI và Big Data nhằm tăng cường tính minh bạch, hiệu quả trong việc cung cấp, sử dụng các dịch vụ y tế".

Trên thực tế, AI có thể hỗ trợ bác sĩ như một trợ lý thông minh, góp phần phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường trên phim chụp, hình ảnh y khoa mà con người dễ bỏ sót. Điều này mở ra cơ hội phát hiện sớm các bệnh lý nghiêm trọng, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.

Ở phạm vi rộng hơn, việc khai thác dữ liệu lớn cho phép ngành y tế chuyển mạnh từ cách tiếp cận “chữa bệnh” sang tư duy chủ động “phòng bệnh”. Thông qua phân tích dữ liệu sức khỏe quy mô lớn, các cơ quan chức năng có thể dự báo sớm nguy cơ bùng phát dịch bệnh, xác định khu vực có nguy cơ cao và triển khai biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Cách làm này không chỉ giảm áp lực cho hệ thống y tế mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng, giúp người dân được sống trong môi trường an toàn và lành mạnh hơn.

Trong tương lai, các thủ tục tại bệnh viện sẽ được tự động hóa, rút ngắn đáng kể thời gian chờ đợi. Bác sĩ có thêm điều kiện tập trung vào tư vấn, trao đổi và chăm sóc người bệnh thay vì dành quá nhiều thời gian cho các khâu hành chính.

Sau mỗi lần khám, kết quả và đơn thuốc sẽ được cập nhật tức thời vào sổ sức khỏe điện tử, cho phép người dân dễ dàng tra cứu và theo dõi khi cần thiết. Toàn bộ quy trình khám chữa bệnh được thiết kế theo hướng lấy người dân làm trung tâm, giảm thiểu phiền hà và nâng cao chất lượng phục vụ.

Tuy vậy, để hiện thực hóa tầm nhìn này vẫn còn không ít thách thức. Bảo mật thông tin sức khỏe cá nhân phải được đặt ở mức ưu tiên cao nhất, bảo đảm an toàn dữ liệu trong môi trường số. Ngành y tế cũng cần thu hút và đào tạo đội ngũ nhân lực công nghệ thông tin chất lượng cao, đồng thời tăng cường nâng cao kiến thức, kỹ năng sức khỏe số cho người dân để họ có thể chủ động, hiệu quả trong việc sử dụng các nền tảng mới.

Có thể thấy, chuyển đổi số y tế theo tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW không đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ, mà là một cuộc đổi mới sâu rộng về tư duy và phương thức vận hành của toàn hệ thống. Đây là hành trình nhiều thách thức nhưng mang tính tất yếu, hướng tới xây dựng một nền y tế hiện đại, thông minh, minh bạch và công bằng hơn.

Khi các giải pháp công nghệ được triển khai đồng bộ và hiệu quả, người dân Việt Nam sẽ là những người hưởng lợi trực tiếp từ một hệ thống chăm sóc sức khỏe tiện ích, chất lượng và thực sự lấy sức khỏe con người làm trung tâm./.