Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Bưu điện Việt Nam cần kiên định theo đuổi sáu giá trị trụ cột

Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam xin trân trọng giới thiệu bài phát biểu của Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng tại Hội nghị tổng kết thực hiện nhiệm vụ năm 2025 và triển khai kế hoạch năm 2026 của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam.

Hôm nay, tôi rất vui mừng dự Hội nghị Tổng kết năm 2025 và triển khai kế hoạch năm 2026 của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (VNP) - một đơn vị mang trên mình không chỉ truyền thống vẻ vang, mà còn trọng trách lớn lao trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Năm 2025 đi qua trong bối cảnh thế giới tiếp tục biến động nhanh chóng, cạnh tranh công nghệ, cạnh tranh chuỗi cung ứng ngày càng gay gắt; mô hình kinh doanh, phương thức cung ứng dịch vụ thay đổi nhanh dưới tác động của kinh tế số, thương mại điện tử, logistics thông minh. Trong bối cảnh đó, Bưu điện Việt Nam đã nỗ lực rất lớn, vượt qua nhiều khó khăn, duy trì được thị trường, giữ vững được mạng lưới, mở rộng được dịch vụ, khẳng định vai trò là lực lượng nòng cốt của ngành bưu chính quốc gia.

Các phát biểu của Chủ tịch Nguyễn Trường Giang, Tổng giám đốc Chu Quang Hào tại Hội nghị đều rất mạch lạc, định hướng cho tương lai và tự tin. Đây là dấu hiệu rất đáng mừng.

Thay mặt lãnh đạo Bộ, tôi ghi nhận và biểu dương những kết quả mà Tổng công ty đã đạt được: Doanh thu, năng suất lao động, thu nhập người lao động đều tăng 2 con số; chất lượng dịch vụ tăng đáng kể; sản lượng dịch vụ tăng trưởng; mạng lưới tiếp tục phủ rộng đến tận vùng sâu, vùng xa; dịch vụ ngày càng gắn kết chặt chẽ hơn với người dân, doanh nghiệp; công nghệ số được ứng dụng sâu hơn vào vận hành, quản trị và cung cấp dịch vụ. Nhiều mô hình mới được triển khai, nhiều giải pháp sáng tạo được áp dụng, thể hiện tinh thần đổi mới, thích ứng và dám đi trước.

Hơn 2 năm qua, VNP đã có nhiều đổi thay quan trọng, đã cơ bản vượt qua giai đoạn khó khăn và mở ra một giai đoạn phát triển mới. Có nhiều chuyển đổi mang tính chiến lược trong nhận thức và cách làm. Đã coi chất lượng dịch vụ, năng suất lao động, công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, là năng lực cạnh tranh cốt lõi, để tập trung đầu tư liên tục, lâu dài; tái thiết kế các khâu trung gian; thay đổi cơ chế động lực dựa trên kết quả.

Cách đây 1 năm, Bộ trưởng đã nói về việc lực lượng trung gian đang là lực cản của VNP và cần cải cách mạnh mẽ. Sự nặng nề, trì trệ và quan liêu của một tổ chức chủ yếu là do nhiều tầng nấc trung gian không tạo ra giá trị. Kỷ luật thực thi, kỷ cương của VNP đi xuống cũng là do trung gian. Đảng ta đã xác định, muốn cho Việt Nam bay lên thì phải làm cho bộ máy của nó nhẹ đi. VNP cần làm triệt để hơn nữa việc tái cấu trúc bộ máy theo hướng tinh gọn, số hoá và hiệu quả.

Trước đây, bộ máy trung gian tồn tại để làm 2 việc: Hỗ trợ chuyên môn và giám sát. Với chuyển đổi số (CĐS), chức năng hỗ trợ chuyên môn có thể được thực hiện thông qua chuẩn hoá quy trình, tự động hoá, tư vấn bằng hệ thống tri thức, chatbot chuyên ngành. Chức năng giám sát sẽ chuyển từ giám sát thủ công sang giám sát dựa trên dữ liệu, minh bạch thời gian thực. Với việc sử dụng mạnh mẽ hơn nữa công nghệ số (CNS), và đặc biệt là AI, VNP phải tiếp tục cải cách bộ máy.

AI có thể tăng cường năng lực chuyên môn, bù đắp phần kỹ thuật, tri thức và hỗ trợ ra quyết định, để con người bưu điện sẽ tập trung vào điều mạnh nhất của mình mà máy móc không có là sự tử tế, chịu khó, tận tâm, trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp và cảm xúc với khách hàng.

Một trong những sức mạnh cốt lõi, căn bản của VNP là kỷ cương, nó làm lên người bưu chính. Không có kỷ cương, sớm muộn gì, VNP cũng sẽ suy thoái. Tôi muốn lưu ý và yêu cầu VNP lấy lại sức mạnh cốt lõi này, lập lại kỷ cương, nhất là kỷ cương thực thi, không có việc trên nói mà dưới không làm hay làm cầm chừng.

Có mấy từ mà tôi mong muốn lãnh đạo VNP lúc nào cũng phải ghi nhớ, đó là: Năng suất - chất lượng - công nghệ - động lực - kỷ cương - tinh gọn. Cụ thể, VNP cần kiên định theo đuổi sáu giá trị trụ cột: Nâng cao năng suất theo hướng số hoá và tự động hoá, giảm chi phí và tăng hiệu quả; đảm bảo chất lượng thực chất, đo bằng tiêu chuẩn quốc tế và trải nghiệm của người dùng; làm chủ công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, để đổi mới sáng tạo; xây dựng cơ chế động lực dựa trên kết quả, khoán theo kết quả đầu ra; tăng cường kỷ cương trong quản trị và thực thi, quyết định đã ban hành là phải được thực thi nghiêm, nói là làm và làm đến cùng; tinh gọn bộ máy theo hướng ít tầng nấc hơn, rõ người, rõ việc, rõ giá trị tạo ra, để công việc đi nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Nhưng hôm nay, chúng ta không chỉ tổng kết năm 2025. Quan trọng hơn, chúng ta cần xác định một khái niệm mới, một tầm nhìn mới cho bưu chính Việt Nam trong giai đoạn 5 - 10 năm tới.

Nếu như trước đây, chúng ta coi bưu chính chủ yếu là dịch vụ chuyển phát, là nhiệm vụ bảo đảm hàng hóa đến với người dân, thì ngày nay, bưu chính phải được nhìn nhận ở tầm cao hơn: Từ bưu chính truyền thống sang hạ tầng bưu chính - logistics quốc gia trên nền tảng số.

Điều đó có nghĩa là gì?

Thứ nhất, bưu chính không chỉ dừng ở việc ‏“‏giao - nhận”, mà phải trở thành một hệ thống hạ tầng kết nối vận tải, kho bãi, chuỗi cung ứng, dữ liệu, thương mại điện tử và dịch vụ công. Khi nền kinh tế chuyển sang kinh tế số, khi thương mại chuyển sang thương mại số, thì bưu chính chính là “đường cao tốc vật chất” và “đường cao tốc logistics” của quốc gia. Nơi nào có sản xuất, có lưu thông hàng hóa, có giao dịch số, thì ở đó bưu chính phải hiện diện một cách hiệu quả, thông minh và đáng tin cậy.

Thứ hai, bưu chính không chỉ là một loại dịch vụ, mà phải được coi là một trụ cột hạ tầng phát triển quốc gia. Khi chúng ta nói đến hạ tầng cứng là giao thông, điện, năng lượng; hạ tầng số là viễn thông, dữ liệu, điện toán đám mây; thì hạ tầng bưu chính - logistics chính là cầu nối giữa sản xuất - lưu thông - tiêu dùng, là yếu tố quyết định năng suất và chi phí của nền kinh tế. Một hệ thống bưu chính mạnh, logistics hiện đại, thông minh sẽ góp phần quan trọng giảm chi phí logistics quốc gia, nâng cao hiệu quả kinh tế và tăng năng lực cạnh tranh của Việt Nam.

Thứ ba, bưu chính phải chuyển mạnh sang mô hình quản trị bằng dữ liệu và công nghệ. Không chỉ số hóa quy trình, mà phải dữ liệu hóa toàn bộ chuỗi giá trị: Từ nhận hàng, phân loại, vận chuyển, lưu kho, phát hàng đến chăm sóc khách hàng. Ứng dụng AI, IoT, theo dõi hành trình thông minh, tối ưu tuyến đường, tối ưu vận hành phải trở thành năng lực cốt lõi. Bưu chính phải trở thành một tổ chức vận hành dựa trên dữ liệu chứ không chỉ dựa trên kinh nghiệm. Bưu chính phải chuyển đổi thành doanh nghiệp công nghệ số, lấy công nghệ, làm chủ công nghệ là năng lực cốt lõi của Tổng công ty. Các từ khoá quan trọng là: Nền tảng số, AI-first, vận hành dựa trên dữ liệu, an toàn dữ liệu, tự động hoá.

Thứ tư, bưu chính phải tiếp tục làm tốt vai trò xã hội, công ích nhưng theo một cách tiếp cận mới. Không chỉ bảo đảm dịch vụ cho vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, mà còn phải bảo đảm kết nối cho các hành lang kinh tế, chuỗi cung ứng, khu công nghiệp, tuyến logistics trọng điểm. Bưu chính phải vừa là công cụ phục vụ người dân, vừa là động lực phục vụ phát triển.

Trên cơ sở những định hướng đó, tôi đề nghị Tổng công ty Bưu điện Việt Nam trong thời gian tới tập trung vào một số nhiệm vụ lớn:

Một là, hoàn thiện chiến lược phát triển theo hướng ‏“‏Hạ tầng bưu chính số - logistics quốc gia”, với tầm nhìn dài hạn, mục tiêu rõ ràng, lộ trình cụ thể. Trong đó xác định rõ đâu là dịch vụ cốt lõi, đâu là không gian phát triển mới, đâu là năng lực công nghệ phải đầu tư trọng tâm.

Hai là, tiếp tục hiện đại hóa mạnh mẽ hạ tầng, mạng lưới và công nghệ; xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, hệ thống kho bãi thông minh; kết nối, chia sẻ dữ liệu với các đối tác lớn trong thương mại điện tử, vận tải, tài chính và dịch vụ công. Bưu chính phải đứng ở trung tâm của hệ sinh thái kinh tế số.

Ba là, nâng cao chất lượng dịch vụ, chuẩn hóa quy trình, nâng cao uy tín thương hiệu. Bưu chính là ngành chạm trực tiếp đến niềm tin của người dân và doanh nghiệp. Mỗi bưu tá, mỗi điểm phục vụ, mỗi kiện hàng đến đúng hẹn, đúng cam kết chính là xây dựng niềm tin và hình ảnh quốc gia.

Bốn là, quan tâm hơn nữa đến con người - đội ngũ cán bộ, công nhân viên. Trong một ngành thay đổi nhanh như bưu chính - logistics, con người là yếu tố quyết định. Cần đào tạo kỹ năng số, mỗi người bưu chính có một trợ lý ảo giúp việc; đào tạo kỹ năng quản trị, kỹ năng vận hành hiện đại; đồng thời xây dựng văn hóa đổi mới, sáng tạo, dám làm, dám chịu trách nhiệm, chấp nhận rủi ro, khoan dung với thất bại.

Năm là, tiếp tục bảo đảm vai trò an sinh - xã hội, phục vụ người dân, đặc biệt là vùng khó khăn, đồng bào xa xôi, người yếu thế; nhưng làm theo cách hiện đại hơn, hiệu quả hơn, thông minh hơn.

Bưu chính Việt Nam có truyền thống lâu đời, có mạng lưới rộng khắp, có đội ngũ giàu kinh nghiệm, có uy tín xã hội lớn. Nếu chúng ta nắm bắt đúng xu thế, định vị đúng vai trò, đi đúng hướng, tôi tin rằng Bưu điện Việt Nam không chỉ là doanh nghiệp bưu chính hàng đầu trong nước, mà còn phải trở thành một tập đoàn bưu chính số - logistics mạnh trong khu vực. Bộ trưởng chính thức giao nhiệm vụ cho Tổng công ty Bưu điện Việt Nam phải trở thành Tập đoàn Bưu điện - Công nghệ Việt Nam vào năm 2030.

Chúng ta đang bước vào giai đoạn mà hạ tầng quyết định năng lực quốc gia; và bưu chính - logistics chính là một phần quan trọng của hạ tầng đó. Tôi mong rằng Tổng công ty sẽ tiếp tục tiên phong, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, sáng tạo quyết liệt hơn nữa, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển của đất nước trong thời kỳ kinh tế số.

Phương châm hành động "Làm gương - Kỷ cương - Trọng tâm - Bứt phá" là sự phối hợp những giá trị xuất sắc nhất của Đông và Tây. Bộ trưởng đề nghị Tổng công ty Bưu điện Việt Nam hãy dùng phương châm này cho giai đoạn phát triển tới. Lãnh đạo thì Làm gương để mọi người noi theo; nhân viên thì kỷ cương, thực hiện nghiêm các nhiệm vụ được giao; làm việc thì phải tìm ra cái trọng tâm, cái 20% nhưng quyết định 80%, để tập trung; làm việc thì phải tạo ra kết quả cuối cùng, mà kết quả này phải bứt phá, tức là tăng trưởng cao, nhiều giá trị mới, cao hơn so với thị trường.

Nhân dịp năm mới, tôi xin chúc các đồng chí lãnh đạo, toàn thể cán bộ, công nhân viên Tổng công ty Bưu điện Việt Nam sức khỏe, hạnh phúc, tiếp tục gặt hái nhiều thành công mới!