Bộ KH&CN phối hợp với IAEA đánh giá tích hợp cơ sở hạ tầng điện hạt nhân ở Việt Nam
Bộ KH&CN với vai trò là cơ quan điều phối, chủ trì về phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân sẽ thúc đẩy các hoạt động phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân theo khuyến cáo của IAEA.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân, từ ngày 1 - 11/12 tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), đầu mối là Cục An toàn bức xạ và hạt nhân đã chủ trì, phối hợp các bộ, ngành có liên quan của Việt Nam làm việc với Đoàn công tác của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) để đánh giá toàn diện cơ sở hạ tầng điện hạt nhân quốc gia tại Việt Nam (Intergrated Nuclear Infrastructure Review Mission - INIR Mission).
Đây là hoạt động quan trọng trong lộ trình chuẩn bị triển khai Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và các dự án tương tự trong tương lai. Đoàn công tác INIR gồm 7 chuyên gia IAEA, 3 chuyên gia quốc tế do IAEA mời đến từ Anh, Braxin, Bungary và 1 quan sát viên của Ai Cập.
Đoàn sẽ làm việc với đại diện các bộ, ngành và đơn vị liên quan của Việt Nam, bao gồm Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN), UBND tỉnh Khánh Hòa.
Phát biểu khai mạc đợt làm việc đánh giá tích hợp cơ sở hạ tầng điện hạt nhân ở Việt Nam sáng ngày 1/12, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định đánh giá cao sự hỗ trợ quý báu, kịp thời của IAEA cũng như kinh nghiệm, sự đồng hành của các chuyên gia có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam trong quá trình hoàn thiện cơ sở hạ tầng điện hạt nhân theo các tiêu chuẩn quốc tế và hướng dẫn của IAEA.
Thứ trưởng khẳng định, Bộ KH&CN với vai trò là cơ quan điều phối, chủ trì về phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân sẽ thúc đẩy các hoạt động phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân theo khuyến cáo của IAEA để đáp ứng các yêu cầu của Dự án điện hạt nhân đầu tiên ở Việt Nam. Đồng thời, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hỗ trợ và ủng hộ các hoạt động hợp tác giữa Việt Nam và IAEA trong phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình ở Việt Nam.
Thứ trưởng cũng trân trọng cảm ơn sự phối hợp tích cực và trách nhiệm của các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương trong quá trình chuẩn bị Báo cáo tự đánh giá và các điều kiện cần thiết cho Đoàn công tác INIR. Sự đồng hành của các cơ quan trong nước là yếu tố quan trọng bảo đảm thành công chung của đợt làm việc lần này.
Về phía IAEA, ông Eric Mathet, Trưởng đoàn công tác cho biết, Đoàn công tác này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình của Việt Nam hướng tới việc thiết lập một chương trình điện hạt nhân an toàn, bảo mật và bền vững, có tính đến các nghĩa vụ bảo đảm an toàn của mình.
IAEA đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc chuẩn bị Báo cáo tự đánh giá cho phái đoàn này; đồng thời khuyến khích sự trao đổi cởi mở giữa các nhóm làm việc Việt Nam và INIR để bảo đảm sự thành công của đợt làm việc.
Theo hướng dẫn của IAEA, cơ sở hạ tầng điện hạt nhân bao gồm 19 nội dung chủ yếu thể hiện tất cả các hoạt động và công tác chuẩn bị về mọi mặt từ cơ sở vật chất, trang thiết bị, địa điểm, công trình phụ trợ, văn bản quy phạm pháp luật đến các nguồn lực kinh tế và con người nhằm phục vụ cho chương trình phát triển điện hạt nhân.
Đối với quốc gia mới bắt đầu chương trình điện hạt nhân đầu tiên như Việt Nam, quá trình phát triển cơ sở hạ tầng phải trải qua 3 giai đoạn được đánh dấu bằng 3 cột mốc tương ứng. Các giai đoạn và cột mốc tương ứng như sau:
Giai đoạn 1 - Chuẩn bị để đưa ra quyết định khởi động chương trình điện hạt nhân, được đánh dấu bằng Cột mốc số 1 - Sẵn sàng đưa ra quyết định chủ trương triển khai dự án điện hạt nhân đầu tiên;
Giai đoạn 2 - Chuẩn bị cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân, được đánh dấu bằng Cột mốc số 2 - Sẵn sàng mời thầu dự án đầu tiên;
Giai đoạn 3 - Xây dựng và đưa vào vận hành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên, được đánh dấu bằng Cột mốc số 3 - Sẵn sàng đưa vào vận hành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên.
Đoàn công tác INIR lần này tập trung vào việc xem xét, đánh giá khách quan và toàn diện trên tất cả 19 nội dung cơ sở hạ tầng điện hạt nhân so với Cột mốc số 2 theo hướng dẫn của IAEA.
Để chuẩn bị cho Đoàn công tác, Tổ công tác đánh giá cơ sở hạ tầng điện hạt nhân của Việt Nam do Bộ KH&CN thành lập đã hoàn thành xây dựng Báo cáo tự đánh giá và gửi cho IAEA vào tháng 10/2025.
Thông qua đợt làm việc, Đoàn INIR sẽ có báo cáo tổng hợp gửi Chính phủ Việt Nam, trong đó chỉ ra những nhiệm vụ đã đạt được, các lĩnh vực còn cần tiếp tục hoàn thiện; đồng thời đưa ra các khuyến cáo quan trọng nhằm hỗ trợ Việt Nam xây dựng Kế hoạch tổng thể phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân, góp phần triển khai Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận bảo đảm tiến độ, hiệu quả, an toàn, an ninh, đáp ứng các tiêu chuẩn của IAEA và quốc tế./.
