Bộ KH&CN ban hành khung chỉ số đánh giá tiềm lực, trình độ KHCN và đổi mới sáng tạo quốc gia

Khung chỉ số được xây dựng nhằm hình thành bộ công cụ thống nhất để theo dõi, đánh giá mức độ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST), góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2030 “tiềm lực, trình độ KHCN&ĐMST của Việt Nam đạt mức tiên tiến, thuộc nhóm dẫn đầu trong các nước có thu nhập trung bình cao” theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Đây là bước cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW, đáp ứng yêu cầu hình thành công cụ chuẩn để đo lường năng lực KHCN&ĐMST, phục vụ hoạch định chính sách và hội nhập quốc tế.
Theo Quyết định, khung chỉ số gồm hai hợp phần: (1) Khung đánh giá tiềm lực KHCN&ĐMST với 35 chỉ số lựa chọn từ Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), trong đó 19 chỉ số đầu vào, 16 chỉ số đầu ra; (2) Khung đánh giá trình độ KHCN&ĐMST với 16 lĩnh vực được lựa chọn từ hệ thống xếp hạng SCImago, tập trung vào các ngành khoa học tự nhiên, kỹ thuật - công nghệ, y dược, nông nghiệp, khoa học xã hội và nhân văn.
Việc ban hành khung chỉ số được kỳ vọng mang lại 3 tác động chính. Trước hết, đây là công cụ giám sát khách quan tiến độ thực hiện mục tiêu “đến năm 2030 tiềm lực, trình độ KHCN&ĐMST đạt mức tiên tiến, thuộc nhóm dẫn đầu trong các nước có thu nhập trung bình cao”. Các chỉ số sẽ giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong hệ thống đổi mới sáng tạo, từ đó định hướng ưu tiên đầu tư và hoàn thiện cơ chế, chính sách.
Thứ hai, khung chỉ số tạo nền tảng so sánh quốc tế, hỗ trợ Việt Nam cải thiện vị trí trong GII và các xếp hạng chuyên ngành, đồng thời nâng cao sức hấp dẫn đối với dòng vốn đầu tư công nghệ cao, các dự án hợp tác nghiên cứu, chuyển giao tri thức. Thông qua việc theo dõi dữ liệu chuẩn hóa, các cơ quan quản lý, viện trường, doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu quả đầu tư cho R&D, thúc đẩy hợp tác công - tư và gia tăng sản phẩm trí tuệ được thương mại hóa.
Đồng thời, đây cũng là bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa hệ thống thống kê KHCN, đặt nền tảng cho việc cập nhật định kỳ, liên thông dữ liệu trong nước với các tổ chức quốc tế như WIPO, UNESCO, SCImago. Để khung chỉ số phát huy tác dụng, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ KH&CN, các bộ ngành, địa phương, cùng sự tham gia của cộng đồng khoa học, doanh nghiệp trong việc cung cấp số liệu, nâng cao chất lượng nghiên cứu và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Việc hình thành khung chỉ số thống nhất không chỉ góp phần hiện thực hóa định hướng chiến lược của Đảng và Nhà nước về phát triển KHCN&ĐMST, mà còn tạo đòn bẩy để các kết quả nghiên cứu nhanh chóng đi vào đời sống, trở thành động lực then chốt cho tăng trưởng bền vững của đất nước./.