Bảy yếu tố then chốt giúp Đà Nẵng triển khai đô thị thông minh hiệu quả và bền vững
Việc TP. Đà Nẵng lần thứ 5 liên tiếp được vinh danh tại Giải thưởng Thành phố Thông minh Việt Nam 2025 không chỉ là một thành tích nổi bật, mà còn là minh chứng rõ nét cho một quá trình phát triển đô thị có tầm nhìn dài hạn, bền bỉ và nhất quán.
Trong bối cảnh giải thưởng năm nay được tinh gọn tối đa về số lượng, tập trung đánh giá “chất lượng thực tế” và “hiệu quả vận hành”, kết quả của Đà Nẵng càng cho thấy chiều sâu của chiến lược xây dựng thành phố thông minh/đô thị thông minh (TPTM/ĐTTM) gắn với chuyển đổi số (CĐS), lấy con người làm trung tâm.
Vinh danh từ chất lượng thực tiễn
Lễ trao Giải thưởng TPTM Việt Nam 2025 đã vinh danh 18 đề cử xuất sắc nhất trên cả nước. So với các năm trước, số lượng giải thưởng được tinh giản đáng kể, thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận: Không chạy theo phong trào hay quy mô hình thức, mà đặt trọng tâm vào hiệu quả triển khai, khả năng vận hành thực tế và tác động xã hội.
Trong bối cảnh đó, TP. Đà Nẵng tiếp tục ghi dấu ấn khi lần thứ 5 liên tiếp nhận giải thưởng cao nhất. Thành tích này nối dài chuỗi ghi nhận trong nước và quốc tế dành cho thành phố, khẳng định Đà Nẵng không chỉ “đi trước” trong tư duy ĐTTM, mà còn “đi đến cùng” trong hành động.
Đô thị thông minh gắn chặt với tầm nhìn phát triển bền vững
Chia sẻ tại Hội nghị TPTM Việt Nam - châu Á 2025 (Vietnam - Asia Smart City Summit 2025) do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) phối hợp cùng UBND TP. Hà Nội tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ KH&CN, ông Trần Chí Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng nhấn mạnh: Xây dựng ĐTTM không phải là một dự án đơn lẻ, mà là một quá trình phát triển tổng thể, gắn chặt với quy hoạch, định hướng và chiến lược phát triển bền vững của thành phố.
Ngay từ sớm, lãnh đạo TP. Đà Nẵng đã nhận thức rõ ĐTTM là xu hướng tất yếu của thế giới, đồng thời là lời giải cho các bài toán đô thị hiện đại, quản trị hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng sống của người dân, tạo động lực tăng trưởng mới cho kinh tế - xã hội.
Hành trình xây dựng ĐTTM của Đà Nẵng không bắt đầu từ con số 0. Từ năm 2010, thành phố đã ban hành Kiến trúc chính quyền điện tử, đặt nền móng cho quá trình hiện đại hóa hoạt động quản lý nhà nước.
Đến năm 2014, hệ thống thông tin chính quyền điện tử chính thức đi vào vận hành, đồng thời thành phố bắt đầu thí điểm các dịch vụ thông minh trong những lĩnh vực thiết yếu như giao thông, môi trường, y tế, giáo dục, an toàn thực phẩm…
Trên nền tảng hạ tầng, kinh nghiệm và kết quả tích lũy, năm 2018 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Đà Nẵng ban hành Kiến trúc TPTM, xác định 6 trụ cột, 16 lĩnh vực ưu tiên, cùng với Đề án xây dựng TPTM đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đề án được cụ thể hóa bằng 53 chương trình, dự án ưu tiên, với lộ trình, nhiệm vụ và giải pháp rõ ràng.
Những nỗ lực bài bản và nhất quán đã mang lại cho Đà Nẵng sự ghi nhận rộng rãi. Bên cạnh Giải thưởng TPTM Việt Nam liên tiếp từ 2020 đến 2025, thành phố còn được trao: Giải thưởng ASOCIO Smart City 2019 của Tổ chức Công nghiệp Điện toán châu Á - châu Đại Dương; Giải thưởng TPTM Seoul 2023 ở hạng mục “lấy con người làm trung tâm” do WeGO và chính quyền TP. Seoul (Hàn Quốc) trao tặng.
Đây không chỉ là những danh hiệu, mà là sự khẳng định về cách tiếp cận đúng hướng, phát triển công nghệ song hành với giá trị nhân văn.
Những yếu tố làm nên thành công
Theo ông Trần Chí Cường, có 7 yếu tố then chốt giúp Đà Nẵng triển khai ĐTTM một cách hiệu quả và bền vững:
Thứ nhất, quyết tâm chính trị và vai trò người đứng đầu. Trước hết, mục tiêu phát triển TPTM được đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố, tạo cơ sở chính trị vững chắc để huy động nguồn lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp (DN) và người dân.
Trong đó, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp về kết quả triển khai; người dân và doanh nghiệp được xác định là chủ thể trung tâm.
Thứ hai, kiến trúc tổng thể và mối quan hệ chặt chẽ với CĐS. Đà Nẵng triển khai kiến trúc TPTM như một “bản thiết kế tổng thể”, bảo đảm các hệ thống phát triển đồng bộ, liên thông, tránh manh mún. Thành phố xác định rõ: CĐS là công cụ, là chìa khóa để xây dựng TPTM.
Hàng loạt kế hoạch chuyên ngành được ban hành: Phát triển hạ tầng dữ liệu, quy chế kết nối - chia sẻ dữ liệu, danh mục dữ liệu dùng chung, dữ liệu mở… và được tích hợp vào kế hoạch hành động hằng năm.
Thứ ba, giám sát, đánh giá dựa trên kết quả. Công tác giám sát được thực hiện chặt chẽ và thường xuyên. HĐND TP. Đà Nẵng giám sát hằng năm việc triển khai đề án; Ban Thường vụ Thành ủy đánh giá kết quả và chỉ đạo nhiệm vụ trọng tâm cho từng giai đoạn.
Đặc biệt, thành phố đã tổ chức sơ kết 3 năm, 5 năm thực hiện Đề án xây dựng TPTM, qua đó kịp thời điều chỉnh, bổ sung giải pháp phù hợp với thực tiễn.
Thứ tư, hạ tầng đi trước, mở đường phát triển. Đà Nẵng kiên định quan điểm: Hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) phải đi trước một bước. Thành phố đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ hiện đại, đồng bộ, đồng thời chủ động hình thành các khu CNTT tập trung để thu hút đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực mũi nhọn như vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), đổi mới sáng tạo.
Đến nay, Đà Nẵng đã có 3 khu CNTT tập trung được Thủ tướng Chính phủ công nhận, cùng nhiều dự án do DN đầu tư như tòa nhà phần mềm công nghệ cao của Viettel, Không gian sáng tạo Thừa Hòa Xuân, Trung tâm CNTT Phay (Phay IT Park) của VNPT…
Thứ năm, dữ liệu - “huyết mạch” của TPTM. Thành phố sớm xác định dữ liệu là tài nguyên cốt lõi của TPTM. Nhiều cơ sở dữ liệu (CSDL) nền và chuyên ngành được xây dựng, hoàn thiện và kết nối: Dữ liệu cán bộ, công chức; đất đai; đăng ký DN…
Các CSDL này được chia sẻ thông suốt qua nền tảng tích hợp dữ liệu của thành phố và kết nối với CSDL quốc gia, phục vụ giải quyết thủ tục hành chính và quản lý chuyên ngành.
Đáng chú ý, Đà Nẵng đã hình thành hệ thống CSDL không gian đô thị trên nền GIS, kho kết quả thủ tục hành chính số và cung cấp hơn 1.500 bộ dữ liệu mở cho người dân, DN khai thác.
Thứ sáu, nền tảng số và các ứng dụng thông minh mang tính đột phá. Thành phố ưu tiên phát triển các nền tảng số dùng chung và hệ sinh thái ứng dụng thông minh, tiêu biểu như: Chính quyền số, hành trình số, truy xuất nguồn gốc thực phẩm, ứng dụng Danang Smart City…
Đặc biệt, Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh (IOC) trở thành “bộ não số” của đô thị, với một IOC cấp thành phố, các IOC phường - xã và IOC chuyên ngành, cung cấp hơn 180 dịch vụ giám sát, 65 bài toán phân tích thông minh.
Thông qua IOC, công tác chỉ đạo - điều hành được chuyển từ phương thức truyền thống sang môi trường số, dựa trên dữ liệu thời gian thực.
Thứ bảy, lắng nghe và đồng hành cùng người dân, DN. Đà Nẵng coi việc tiếp nhận sáng kiến, phản hồi từ người dân và DN là một phần không thể thiếu của quá trình xây dựng TPTM. Các giải pháp được triển khai theo nhu cầu thực tế, không áp đặt, không hình thức.
Hướng tới giai đoạn phát triển mới
Những kết quả giai đoạn 2018-2025 mới chỉ là bước khởi đầu. Đà Nẵng đang chuẩn bị ban hành Đề án CĐS và xây dựng TPTM giai đoạn 2026 - 2030, định hướng đến 2035, nhằm tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.
Đặc biệt, TP. Đà Nẵng là một trong hai địa phương được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ thí điểm xây dựng bản sao số (digital twin) - mở ra một “phiên bản số” của Đà Nẵng, giúp nhà đầu tư, chuyên gia và cộng đồng quốc tế có thể hiểu, tin tưởng và lựa chọn Đà Nẵng như một điểm đến cho đầu tư và khởi nghiệp.
Năm năm liên tiếp được vinh danh là TPTM Việt Nam không phải là đích đến cuối cùng, mà là dấu mốc khẳng định Đà Nẵng đang đi đúng hướng: Phát triển đô thị hiện đại, bền vững, lấy người dân và DN làm trung tâm - đúng với tinh thần của một thành phố đáng sống trong kỷ nguyên số./.
