Bắc Ninh: Xây dựng nông thôn mới tạo đà phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Những năm gần đây, từ nhận thức đến hành động, vai trò chủ thể của người dân ngày càng được phát huy, trở thành yếu tố then chốt giúp nhiều thôn, xã miền núi hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới theo hướng bền vững.

Thực tiễn cho thấy, phong trào xây dựng nông thôn mới tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh đã đạt nhiều kết quả tích cực. Không chỉ dừng lại ở việc “về đích”, các địa phương còn chú trọng giữ vững và nâng cao chất lượng tiêu chí, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội gắn với ổn định đời sống nhân dân. Sự đồng thuận và tham gia chủ động của người dân đã góp phần lan tỏa tinh thần thi đua, đưa chương trình đi vào chiều sâu và thực chất.

Một trong những điểm sáng là thôn Mật, xã Sơn Động, được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới vào cuối năm 2024. Thôn có 176 hộ dân với hơn 800 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày.

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, người dân thôn Mật không chỉ tích cực đóng góp kinh phí, ngày công lao động mà còn tự nguyện hiến đất, tháo dỡ tài sản trên đất để mở rộng đường giao thông và hoàn thiện hạ tầng.

Công trình nhà văn hóa thôn có diện tích hơn 200m², tổng vốn đầu tư trên 2,5 tỷ đồng, đã đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng, hội họp và tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, góp phần gắn kết cộng đồng dân cư.

Để triển khai các tuyến đường liên thôn nối thôn Mật với Phú Hưng và Hiệp Reo, hàng chục hộ dân đã tự nguyện hiến đất, tạo mặt bằng thi công. Nhiều gia đình sẵn sàng hy sinh lợi ích riêng vì lợi ích chung, góp phần giúp các công trình được triển khai thuận lợi, đúng tiến độ. Nhờ đó, đến cuối năm 2024, số hộ nghèo của thôn giảm còn 7 hộ, chiếm tỷ lệ 3,9%, giảm 3 hộ so với năm trước.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới tiếp tục được các địa phương trong tỉnh Bắc Ninh triển khai sâu rộng, đặc biệt tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Ước tính đến hết năm 2025, toàn tỉnh có 51/66 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 516 thôn đạt chuẩn nông thôn mới và 432 thôn kiểu mẫu.

Đáng chú ý, có 13 thôn đặc biệt khó khăn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới, cho thấy hiệu quả rõ nét của việc lấy người dân làm chủ thể trong xây dựng và phát triển nông thôn.

Xác định xây dựng nông thôn mới là quá trình lâu dài, bền bỉ, cấp ủy, chính quyền các xã miền núi đã ban hành nghị quyết chuyên đề, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sát với điều kiện thực tiễn.

Cán bộ, đảng viên trực tiếp xuống thôn, đến từng hộ gia đình tuyên truyền, vận động nhân dân chung tay thực hiện các tiêu chí, nhất là những tiêu chí còn khó như giao thông, cơ sở vật chất văn hóa, môi trường.

Song song với đầu tư hạ tầng, các địa phương chú trọng phát triển kinh tế, khai thác lợi thế đất đai, khí hậu để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa giống mới có giá trị kinh tế cao vào sản xuất.

Nhờ đó, các xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số như Đại Sơn, Vân Sơn, Trường Sơn… đã hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới trước thời điểm sắp xếp đơn vị hành chính.

Bên cạnh phát triển kinh tế và hạ tầng, đồng bào dân tộc thiểu số còn chú trọng gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.

Tại thôn Cống Lầu (xã Biên Sơn), nơi 100% là đồng bào dân tộc Nùng sinh sống, phong trào bảo tồn văn hóa được duy trì nền nếp. Thôn thành lập Câu lạc bộ hát dân ca; người cao tuổi truyền dạy tiếng nói dân tộc, các làn điệu Then, sloonghao, may trang phục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Trong các dịp lễ, tết, hiếu hỉ, người dân được khuyến khích mặc trang phục truyền thống, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa trong đời sống cộng đồng.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, song đời sống ở một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn khó khăn so với miền xuôi. Trước thực tế đó, tỉnh tiếp tục ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, thu hẹp khoảng cách vùng miền.

Việc Quốc hội xem xét hợp nhất ba chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2035 được kỳ vọng sẽ tạo thêm động lực, tập trung nguồn lực hiệu quả hơn, góp phần đưa vùng đồng bào dân tộc thiểu số Bắc Ninh phát triển ngày càng bền vững./.