Bắc Ninh vươn lên top đầu điểm đến của doanh nghiệp lớn

Vị trí là lợi thế chiến lược

Theo Vietnam Report, danh sách Top 10 được xây dựng dựa trên hệ phương pháp nghiên cứu độc lập, khách quan với ba nhóm tiêu chí: Số lượng doanh nghiệp lớn (VNR500) giai đoạn 2021-2025; Môi trường đầu tư và thu hút FDI năm 2025; Mức đóng góp vào tăng trưởng quốc gia thông qua GRDP, thu ngân sách và vai trò trong chuỗi giá trị liên vùng.

Điểm đáng chú ý ở cách tiếp cận này là coi “địa phương hấp dẫn doanh nghiệp lớn” như một chỉnh thể, hạ tầng - thể chế - nguồn nhân lực - logistics - chất lượng điều hành vận hành đồng bộ.

Doanh nghiệp lớn, nhất là nhóm điện tử - công nghệ cao, không chỉ nhìn vào chi phí thuê đất, mà còn đánh giá độ ổn định của chuỗi cung ứng, tốc độ giải quyết thủ tục, chất lượng nguồn lao động, năng lực hỗ trợ của chính quyền và mức độ minh bạch dữ liệu. Bởi vậy, một địa phương có thể có khu công nghiệp rộng, nhưng nếu thủ tục chậm, dữ liệu phân tán, cung ứng lao động thiếu bền vững, kết nối logistics hạn chế, thì lợi thế sẽ nhanh chóng bị triệt tiêu.

Bắc Ninh nằm ở vị trí chiến lược trong vùng Thủ đô, gần trung tâm điều hành - tri thức - dịch vụ chất lượng cao của Hà Nội, đồng thời thuận lợi kết nối với cực cảng biển - logistics Hải Phòng, hành lang du lịch - dịch vụ Quảng Ninh và các địa bàn công nghiệp phụ cận. Trong điều kiện Việt Nam tăng tốc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt các ngành đòi hỏi tốc độ luân chuyển linh kiện và tính kỷ luật chuỗi cung ứng cao, lợi thế kết nối liên vùng tạo ra khác biệt quan trọng.

Nhưng lợi thế địa lý chỉ phát huy khi được “kích hoạt” bằng hạ tầng và quản trị. Những dự án hạ tầng liên vùng, cùng xu hướng tái tổ chức không gian phát triển, đang tạo dư địa mới cho các chiến lược của doanh nghiệp lớn. Vietnam Report cũng nhấn mạnh, vai trò của đầu tư công, cải cách thủ tục, logistics và chuyển đổi số như những động lực làm thay đổi bản đồ hấp dẫn đầu tư của các địa phương.

Nền tảng công nghiệp điện tử - công nghệ

Bắc Ninh được nhận diện là một trong những trung tâm công nghiệp điện tử quy mô lớn của cả nước. Khi độ tập trung chuỗi cung ứng cao, địa phương có ưu thế về năng suất, tiêu chuẩn vận hành và khả năng hình thành mạng lưới doanh nghiệp vệ tinh. Đây là điểm quan trọng để hút doanh nghiệp lớn, các đại dự án luôn cần hệ sinh thái linh kiện - logistics - dịch vụ kỹ thuật - nhân lực tương ứng.

Tuy nhiên, độ tập trung công nghiệp cũng đặt ra yêu cầu mới đó là phải chuyển từ mở rộng theo chiều ngang sang phát triển theo chiều sâu, từ gia công - lắp ráp sang nâng hàm lượng công nghệ, tăng tỷ lệ nội địa hóa, tăng năng lực quản trị môi trường và dịch vụ đô thị cho lực lượng lao động kỹ thuật. Nói cách khác, để giữ vai trò đầu tàu kinh tế, Bắc Ninh phải tiếp tục nâng chất lượng của môi trường đầu tư.

Nâng cao chỉ số chuyển đổi số là một yêu cầu chiến lược

Trong cạnh tranh thu hút đầu tư hiện nay, chuyển đổi số của chính quyền địa phương có thể hiểu là một dạng hạ tầng mềm. Khi quy trình xử lý hồ sơ được số hóa, dịch vụ công trực tuyến thuận tiện, dữ liệu dùng chung được chuẩn hóa và chia sẻ đúng thẩm quyền, doanh nghiệp sẽ giảm đáng kể thời gian, chi phí tuân thủ và rủi ro phát sinh thủ tục.

Bắc Ninh đã ban hành kế hoạch nâng cao chỉ số chuyển đổi số (DTI) năm 2025 với mục tiêu cải thiện điểm số và thứ hạng, hướng tới nhóm các tỉnh, thành dẫn đầu. Về thực chất, DTI không chỉ là một bảng xếp hạng kỹ thuật, mà phản ánh khả năng chuyển đổi phương thức điều hành của bộ máy, từ xử lý theo hồ sơ giấy sang xử lý theo quy trình số; từ quản lý phân tán sang điều hành dựa trên dữ liệu; từ “hành chính” sang “phục vụ”.

Đối với doanh nghiệp lớn, đặc biệt FDI công nghệ cao, “tốc độ thể chế” là yếu tố then chốt. Mỗi ngày chậm bàn giao thủ tục, chậm cấp phép, chậm kết nối hạ tầng… đều có thể làm tăng chi phí dự án và ảnh hưởng kế hoạch toàn cầu.

Vì thế, chuyển đổi số càng đi vào chiều sâu, năng lực cạnh tranh địa phương càng rõ nét, minh bạch hóa quy trình, rút ngắn thời gian xử lý, tăng khả năng phối hợp liên ngành, giảm tình trạng đứt gãy thông tin.

Tính đến tháng 10/2025, Bắc Ninh được nêu là địa phương dẫn đầu về vốn FDI đăng ký mới và điều chỉnh với mức khoảng 4,94 tỷ USD, tăng so với cùng kỳ. Dù các phương pháp thống kê theo giai đoạn có thể khác nhau, thông điệp nhất quán là Bắc Ninh tiếp tục nằm trong nhóm dẫn đầu thu hút vốn ngoại, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào nền tảng công nghiệp và môi trường đầu tư của địa phương.

Tuy nhiên, thu hút FDI lớn cũng đồng thời tạo áp lực phát triển mới, quản trị môi trường phải theo kịp tốc độ sản xuất; hạ tầng đô thị - nhà ở - dịch vụ y tế, giáo dục phải đáp ứng nhu cầu dân cư cơ học tăng nhanh; cạnh tranh lao động kỹ thuật cao ngày càng gay gắt; và yêu cầu minh bạch hóa chuỗi cung ứng (nguồn gốc, tiêu chuẩn, tuân thủ) trở nên chặt chẽ hơn.

Những áp lực này nếu xử lý bằng cách làm truyền thống sẽ dễ rơi vào tình trạng “đuối sức”. Ngược lại, nếu xử lý bằng quản trị số, dữ liệu số, giám sát số, dự báo số, địa phương có thể biến áp lực thành động lực nâng cấp mô hình phát triển.

Từ công xưởng đến cực tăng trưởng công nghệ cao

Trong giai đoạn Việt Nam hướng tới nâng cao chất lượng tăng trưởng và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nhiệm vụ đặt ra cho Bắc Ninh không chỉ là “giữ vị trí” mà là “nâng tầm vị trí”. Điều đó đòi hỏi ba dịch chuyển song hành:

Thứ nhất, dịch chuyển trong công nghiệp, từ dựa vào quy mô sang dựa vào công nghệ, tự động hóa, sản xuất thông minh; từ lắp ráp sang phát triển công nghiệp hỗ trợ sâu và các khâu giá trị cao hơn.

Thứ hai, dịch chuyển trong quản trị, chính quyền số, dữ liệu dùng chung, điều hành dựa trên KPI; minh bạch hóa quy trình, tăng trách nhiệm giải trình; lấy mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo.

Thứ ba, dịch chuyển trong không gian phát triển, phát triển đô thị - dịch vụ - khoa học công nghệ tương thích với cấu trúc lao động kỹ thuật; xây “hệ sinh thái sống” cho chuyên gia và người lao động; phát triển logistics hiện đại để tối ưu chuỗi cung ứng.

Trong ba dịch chuyển đó, chuyển đổi số đóng vai trò “xương sống” vì nó giúp tổ chức lại thông tin, nguồn lực và quy trình. Khi quy hoạch có dữ liệu; khi đất đai, hạ tầng, môi trường được giám sát theo thời gian thực; khi doanh nghiệp giao tiếp với chính quyền qua cổng số một cách minh bạch; khi phản ánh của doanh nghiệp được tiếp nhận - xử lý - theo dõi bằng hệ thống; thì môi trường đầu tư trở nên đáng tin cậy hơn.

Trong bối cảnh cạnh tranh giữa các địa phương ngày càng quyết liệt, lợi thế bền vững không chỉ nằm ở vị trí hay khu công nghiệp, mà nằm ở năng lực quản trị hiện đại, mà chuyển đổi số là công cụ trực tiếp để nâng năng lực đó.

Với định hướng nâng cao DTI, cải thiện dịch vụ công và thúc đẩy hệ sinh thái số, Bắc Ninh có cơ sở để vừa giữ vai trò trung tâm công nghiệp điện tử, vừa tiến tới trở thành cực tăng trưởng công nghệ cao có năng lực hội nhập sâu vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu./.